Οι μηνίσκοι (έσω και έξω) είναι δύο σκληρές αλλά ελαστικές ινοχόνδρινες δομές με ίνες κολλαγόνου. Έχουν σχήμα πετάλου και βρίσκονται ανάμεσα στις αρθρικές επιφάνειες της κνήμης και του μηριαίου.
Οι μηνίσκοι θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με ένα μαξιλάρι ή με μία σούστα, ανάμεσα στα δύο οστά, με κύριο ρόλο την ομαλή απορρόφηση των φορτίων που δέχεται το γόνατο, κατά τη διάρκεια διάφορων κινήσεων. Χρησιμεύουν αρχικά στη διαμόρφωση/βελτίωση της επαφής του μηριαίου οστού με την κνήμη, σταθεροποιώντας και λιπαίνοντας το γόνατο, καθώς και στην απορρόφηση των φορτίων και των κραδασμών, κάνοντας συνολικά την κίνησή του γόντατος πιο ομαλή. (1,2)
Η ρήξη μηνίσκου μπορεί να οφείλεται σε τραυματισμό ή σε εκφυλισμό. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ορθοπεδική Αθλητιατρική Εταιρεία, κάθε χρόνο περισσότεροι από 4 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποβάλλονται σε αρθροσκόπηση γόνατος, (3) αν και τα νέα ερευνητικά στοιχεία δηλώνουν ότι η αρθροσκοπική χειρουργική δεν είναι απαραίτητα πιο αποτελεσματική από τη φυσιοθεραπεία, για ορισμένους τύπους τραυματισμών του μηνίσκου. (4)
Οι τραυματισμοί του μηνίσκου είναι από τους πιο συνηθισμένους αθλητικούς τραυματισμούς (6-7/1000 άτομα, με συχνότερο ποσοστό εμφάνισης στους άνδρες) και μπορούν να οφείλονται είτε σε οξείες είτε σε εκφυλιστικές αιτίες. (1,2) Οξείες κακώσεις παρατηρούνται συχνότερα σε άτομα <45 χρονών, ως αποτέλεσμα συνδυασμού δυνάμεων, όπως η φόρτιση και η συστροφή του γόνατος. Oι εκφυλιστικές αιτίες αποτελούν περίπου το 30% όλων των ρήξεων του μηνίσκου και παρατηρούνται συχνότερα σε άτομα >45 χρονών, ως αποτέλεσμα της φυσιολογικής φθοράς του χρόνου. (5,2) Δραστηριότητες όπως «ένα λάθος βήμα» ή το στρίψιμο για να μπείτε στο αυτοκίνητο μπορούν να συσσωρεύσουν την πίεση στο γόνατο με την πάροδο του χρόνου και να κάνουν τον μηνίσκο πιο επιρρεπή σε μικρούς τραυματισμούς. (6)
Η ρήξη μηνίσκου μπορεί να διαγνωστεί με μεγάλη ακρίβεια με απεικονιστικούς τρόπους (ο πιο ακριβής τρόπος φαίνεται να είναι η μαγνητική τομογραφία-MRI με ποσοστό ευαισθησίας 93% και αξιοπιστίας 88%).(7) Επίσης, υπάρχουν μερικά γρήγορα, πρακτικά κλινικά τεστ που μπορούν να κάνουν οι ειδικοί υγείας για να υποψιαστούν την πιθανότητα τραυματισμού σε αυτές τις δομές. (2) Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη αντιμετώπισή του συμβάλλουν σημαντικά στη θετική εξέλιξη της αποκατάστασής του. Το ενδιαφέρον γεγονός για τους τραυματισμούς του μηνίσκου είναι ότι 3 στα 5 άτομα χωρίς πόνο στο γόνατο έχουν ρήξη μηνίσκου! (8, 9)
Σε άτομα που η ρήξη εντοπίζεται στην εξωτερική περιοχή του μηνίσκου, έχει παρατηρηθεί ότι ο μηνίσκος έχει αυξημένες πιθανότητες επούλωσης, καθώς υπάρχει καλύτερη αιματική ροή σε αυτήν την περιοχή. Άτομα με προϋπάρχοντα τραυματισμό μηνίσκου, έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης πρώιμης οστεοαρθρίτιδας, σε σχέση με όσα άτομα δεν έχουν τραυματισμό. (10) Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι όσοι έχουν ιστορικό αρθροσκοπικής μηνισκεκτομής έχουν 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποβληθούν σε αρθροπλαστική γόνατος στην πορεία της ζωή τους. (11)
Για τους πιο κοινούς τραυματισμούς μηνίσκου προτείνονται πλέον, κατά κύριο λόγο, δύο βασικές προσεγγίσεις αποκατάστασης: αποκλειστικά συντηρητικές παρεμβάσεις (φυσιοθεραπεία) ή χειρουργική παρέμβαση σε συνδυασμό με φυσιοθεραπεία. Η τελική επιλογή της καταλληλότερης προσέγγισης για το κάθε άτομο, καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη παραμέτρους όπως η ηλικία, το είδος της ρήξης, οι δυνατότητες, οι ανάγκες, οι προσδοκίες, καθώς και οι πεποιθήσεις του ατόμου. Για παράδειγμα, μπορεί να χρειαστεί άμεση χειρουργική επέμβαση εάν υπάρχει μια οξεία εκτεταμένη ρήξη ή μια ρήξη που προκαλεί επαναλαμβανόμενο κλείδωμα στο γόνατο. (10)
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή εταιρεία ειδικών, αθλητικών τραυματιολόγων και χειρουργών του γόνατος (ESSKA), τα ποσοστά χειρουργiων μερικής μηνισκεκτομής έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, τόσο για οξείς όσο και για εκφυλιστικούς τραυματισμούς του μηνίσκου. Σε αυτό συνέβαλε η αύξηση της επίγνωσης σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει το χειρουργείο σε αυτήν την περιοχή, όπως είναι η αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης πρώιμης οστεοαρθρίτιδας. (12) Δεδομένου ότι τόσο οι ειδικοί όσο και τα ερευνητικά στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι ότι περίπου 3 στα 4 άτομα με εκφυλιστικό τραυματισμό μηνίσκου βελτιώνονται μόνο με φυσιοθεραπεία, ενώ 1 στα 4 άτομα οδηγούνται σε χειρουργείο λόγω απρόβλεπτων αιτιών (13), η φυσιοθεραπεία αποτελεί ισχυρή επιλογή των ατόμων με τραυματισμό μηνίσκου ως πρώτη γραμμή θεραπείας .
Ένα πρόγραμμα αποκατάστασης οργανώνεται με βάση τις ανάγκες και τους στόχους του ατόμου και μπορεί να περιλαμβάνει τροποποιήσεις φορτίων, παρεμβάσεις για την μείωση του πόνου και τη βελτίωση του εύρους τροχιάς, καθώς και θεραπευτική άσκηση.
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι τα ποσοστά βελτίωσης στον πόνο και τη λειτουργία για άτομα με εκφυλιστικό τραυματισμό του μηνίσκου είναι ίδια είτε κάποιος επιλέξει χειρουργική επέμβαση είτε φυσιοθεραπεία. (5,4)
Ακόμα και σε περιπτώσεις όπου η χειρουργική παρέμβαση είναι η πρώτη επιλογή, επιτυγχάνονται εξαιρετικά αποτελέσματα όταν συνδυάζεται με την φυσιοθεραπεία μετεγχειρητικά, με σκοπό το άτομο να επιστρέψει στην καθημερινότητα και τις δραστηριότητές του με τον πιο ασφαλή και τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.
Μη διστάσετε να αναζητήσετε τη συμβουλή αλλά και να συζητήσετε με τον θεράποντα ιατρό ή/και τον φυσιοθεραπευτή σας με σκοπό την πληρέστερη ενημέρωσή σας.
Βιβλιογραφικές αναφορές:
• https://www.rheumatologynetwork.com/view/managing-meniscal-injuries-diagnosis
•https://www.researchgate.net/publication/264053972_Treatment_of_meniscal_tears_An_evidence_based_approach
• https://www.acumenresearchandconsulting.com/arthroscopy-market
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29974216/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33896812/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34911509/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7914628/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30285177/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12933452/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32271405/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27712957/
• https://www.esska.org/news/555974/ESSKA-consensus-on-degenerative-and-traumatic-meniscus lesions.htm#:~:text=The%20conclusion%20of%20this%20consensus,APM%20than%20after%20meniscus%20preservation.
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33550450/
*Ο Ζαχαρίας Σηφάκης BSc, OMT, MHCPC, MAACP, MMACP, CGIMS
είναι Eιδικός Μυοσκελετικός Φυσιοθεραπευτής
**Η Μαρία Σταυρουλάκη MSc (cand), BSc είναι Φυσιοθεραπεύτρια
