ΡΙΖΙΤΙΚΟ
Είντα γλυκά κοιµήθηκα απόψε στη Μαδάρα
Κι είχα το χιόνι πάπλωµα, το κρούσταλλο σεντόνι,
και τα λεράκια και των αρνιώ είχα προσκεφαλάρι,
µα ΄ρθε τ΄ αηδόνι της αυγής…
Στα αρχαία Ελληνικά η λέξη µαδαρός προέρχεται από το ρήµα µαδάω -µαδώ και είναι ο τόπος που έχει ερηµωθεί, γυµνωθεί- ο άτριχος, ο φαλακρός, ο σπανός.
Άλλωστε και ο όρος «σπανοµαδάρα» χρησιµοποιείται ευρέως από τους ποιµένες όταν αναφέρονται στα µεγάλα υψόµετρα.
Τοποθετώ στις φωτογραφίες ορισµένα τοπωνύµια στην βόρεια πλευρά της Μαδάρας από Άγιο Πνεύµα µέχρι Μαύρη.
Προς γνώσιν επίδοξων αναδόχων, νονών, συντέκνων, κουµπάρων και σάντολων, όπως λέµε στα ορεινά:
Όλη η Μαδάρα έχει τοπωνύµια -τοπικούς γεωγραφικούς προσδιορισµούς- τα οποία έχουν καθοριστεί τώρα και πολλούς αιώνες από βοσκούς, χαΐνηδες, αντάρτες και αγριµολόγους, όπου εκεί ήταν το σπίτι τους.
Σαφώς και τα τοπωνύµια δεν µπορούν ούτε να αλλάξουν ούτε να καθορίσουν νέα, παλαιοί και όψιµοι περιπατητές.
Σεβασµό στη ΜΑ∆ΑΡΑ και στην ένδοξη ιστορία της.
ΡΙΖΙΤΙΚΟ
Απού τα όρη έρχοµαι κι απ΄ τη Ξεροµαδάρα,
δεν µ’ ρωτάτε είντα ΄κουσα; δε µε ρωτάτε είντα ΄δα;*
Είδα µαδάρες θλιβερές, κουράδια ρηµασµένα,
και µιτατοκαθίσµατα,
(κι ήταν αραχνιασµένα…)
*τους δύο πρώτους στοίχους αυτού του παµπάλαιου ριζίτικου τους έχουν πάρει κάποιοι παρακεντέδες – κυνηγοί όψιµης δόξας και κόβοντας – ράβοντας… δηµιούργησαν! ένα δικό τους, σαφώς τοπικό νεοριζίτικο…
———————————–
Μερικά τοπωνύµια περιοχών και κορφών της ΜΑ∆ΑΡΑΣ
Βαρσάµου – Τσεπέλι – Λιόκουβα – Μονής Σελλί –
Σπαθογουργούθοι – Αγγαθωπή – Ψιλάφι – Αχλάδα-
Σταυρού Σελλί (όρια τριών ανατολικών επαρχιών) –
Στριφοµάλλη (όρια τριών δυτικών επαρχιών) –
Ελληνοσέλλι – Κοριάρης – Σαπιµένος (Γρεµνοί Σαπιµένου) –
Βολακιάς -Γκίγκιλος (µιτάτο Τζάτζιµων) – Τούµπα – Γρε Λέσκα –
Λειβάδα – Καρά Κεφάλι – Κολοκυθά -Βασιλική – Αναδές-
Μαλοτήρα 1930,00 µ. – Ψαρή (Κεραµειών) –Ψαρή δυτική 1884,00 µ.-
Ψηφακιές-Μέλισσα-Παππά Λάκκους- Βούλισµα-Χαλέπα-
Άσπρο Πόρο-Αµπελιτσέ- Χωστή-Κάστελλο-Πυρολέ-Λουτσόκουρτα-
Βουκολίδια-Τζανή Σπήλιο-Κοριάρης-Ακονιζιά-Βορεινό Τρουλί-
Σκυλοκέφαλο-Πιθαράκι-Μαύρα Πηλά-Γαλάτι-Καλύβα-Μονιώτικο Σπίτι-
Τσουνί τση Μέλισσας-Αγριµόσκισµα- Αγριµοχώραφο-Μύτη Γουργούθω-Αλωνακιού Τρύπα-Καµινάκι-Νταουντέ Τρύπα-
Ασφεντηλόλακκος- Κάψηκας-Πετρόκουρτα-Μαχί-Κυνηγού-Κυλιστρέ-
Περιστερέ – Πλάκα-Ζουρίδη Στέρνα-Καντιδάκη Στέρνες- Στεφανόπορος-
Μπαρότσι Σελλάκια-Μαυροτζίγκουνο- Αµπελιτσόλακκος-Αλιάκες-
Καµπιά- Ξυλοστέ- Λινοσέλλι-Κουτσοπέτρου-∆ρυ-
Ποριά – Αθρωπόλιθος 2099,00 µ. -Μαριάς Λάκκος- Σπασµένου Λάκκος-
Πλακοσέλλι – Καλόρος -Κορφή –Πυρρού- Βιτσιλέ σε δύο τόπους,
Πετραδέ – Κλεισίδια -Κούµοι -Μαύρο Κεφάλι -Ποταµός- Ελυγιά,
Μοδάκι 2223,00 µ. – Πόρος Παχνώ -Μπουρνέλος -Ρουσιές-
Λαγγονιάς Τάφκος – Ζουρίδια – Τροχάρης 2402,00 µ. –
Κάτσουνας – Πάχνες 2454,00 µ. -Γαϊδάρα – Μέσα Τρουλωτή –
Όξω Τρουλωτή – Θοδωρής – Κεντάκια Θοδωρή –
Ζαρανοκεφάλα 2100,00 µ. – Κατσιβέλλι – Πύργος Λειβάδας –
Σβουριχτή 2356, 00 µ. – Καναβόνερο -Μέσα Σορός-
Νερού Λαγγό -Γρας Σορός 2332,00µ. – Κακόβολη 2214,00 µ.-
Φουρνί – Αµµουτσερά – Στέρνες 2336,00 µ. – Μαύροι Λάκκοι –
Βρυσάλι – Ξεροσοχώρια- Γωνιάσµατα -Παυλιάς –
Παυλιά Χάλαρα -Ασκυφιώτικος Σορός-Κανάκη Πουσιά-
Πυροβολική-Χορεύτρα-Μακρύς Λάκκος-Λινές-Ρογδιό-Μαυρόραχη-
Τρικουκίδια-Ταύρη-Ξερόκαµπος-Ροδαρέ-Αµυγδάλω-Άµπελος-Καβρώ
Παπούρα-Αυλωχαρέ-Χιονίστρα-∆εσπότη-Μέσα Στέρνα-
Ακρωτηριανού-Χώσες- Μπούµπουλος-Πυργί-∆ηµητρόπουλου-
Τριανταφυλλέ-Κόρδα-∆οκαρόπορος-Ασπάκι-Κουταλάς-Μέλισσας
Λάκκοι, Σκυλογάµη-Κουτσουλέ-Βούλισµα Απ.- Κυπαρισσοµούρι-Κουβάτσι- Ρουσσόγρεµνος-Μηλιές (χιονίστρα µε µόνιµο χιόνι-όχι Μηλέ)- Καµαρόλες (σπηλιά ανταρτώ)-Νερότρυπα-Μαλέµου-Κουτσοποδιά-Τραόκουρτα-Κατσιφαρές-Παππά Κούµος-Μακρύ Κυνήγι-Κολοµπότσο-Πλακόκουρτα-Μαύρο Μουρί-Ζωνάρια-Κάτη Κεφάλι-Αγγαβανόπλαγο-Σπηλιάρα-Καφαντώνη……..
Σηµείωση: τα υψόµετρα ανάλογα την πηγή λίγο διαφέρουν
