» Για το αρχείο του Ρωσικού Προξενείου
Ένα βιβλίο µε στοιχεία από το αρχείο του Ρωσικού Προξενείου που βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στα Χανιά εκδόθηκε πρόσφατα στη Ρωσία µε επιµέλεια της διπλωµάτη Βαλέριας Ζάνινα.
Η κα Ζάνινα είχε βρεθεί το 2017 για ένα µήνα στα Χανιά στο πλαίσιο της έρευνάς της και είχε αναζητήσει το αρχείο, µέρος του οποίου βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Πρόκειται για έγγραφα του Ρωσικού Προξενείου που λειτούργησε από το 1774 έως το 1924 στα Χανιά.
«Η ιστορία της διπλωµατικής µας παρουσίας είναι σχεδόν 300 ετών. Από τον 1774 υπάρχουν στοιχεία για τη λειτουργία του στα Χανιά µέχρι το 1924 όπου το προξενείο έκλεισε και όλο το υλικό του µεταφέρθηκε στο Ιστορικό Αρχείο» είχε αναφέρει τότε η κα Ζάνινα στα “Χ.ν.” συµπληρώνοντας πως «ο λόγος της έρευνας αυτής είναι πρώτον γιατί θέλουµε να καταγράψουµε την ιστορία της Ρωσικής διπλωµατίας, δεύτερον γιατί είναι και ένας φόρος τιµής για τους ανθρώπους αυτούς, τους πρόξενους και το προσωπικό του προξενείου, που σε δύσκολες εποχές εργάστηκαν σκληρά και κάτω από πολύ άσχηµες συνθήκες. Επίσης ένα µεγάλο µέρος των εγγράφων που βρίσκονται εδώ στα Χανιά είναι µοναδικά και δεν υπάρχουν ως αντίγραφα στη Ρωσία» .
Ανάµεσα στα έγγραφα που µελέτησε η διπλωµάτης και υπάρχουν στο βιβλίο της είναι και αυτά που αφορούν τις σχέσεις των Ρώσων µε τον ντόπιο πληθυσµό. Όπως χαρακτηριστικά είχε επισηµάνει η κα Ζάνινα «υπάρχουν έγγραφα που αποδεικνύουν πόσο πολύ βοήθησαν οι Ρωσικές προξενικές αρχές τους κατοίκους της Κρήτης την περίοδο της Οθωµανικής κατοχής. Έχουµε έγγραφα που αναφέρουν αναλυτικά στοιχεία για χρήµατα που δόθηκαν σε οικογένειες που έχασαν τα πάντα κατά τη διάρκεια των επαναστάσεων, για την προσπάθεια αποµάκρυνσης των Κρητικών προσφύγων από την Κρήτη σε άλλα νησιά ή την Αθήνα µε Ρώσικα πλοία, για τον εξοπλισµό που δόθηκε σε Ορθόδοξες εκκλησίες, τα χρήµατα που δόθηκαν για την ανακατασκευή τους για ζηµιές που υπέστησαν επίσης κατά τις επαναστάσεις. Επίσης βρήκα και στοιχεία που αποδεικνύεται ότι το 1864 ακόµα και η σύζυγος του Τσάρου είχε στείλει χρήµατα από το δικό της προσωπικό λογαριασµό για την ανακατασκευή σχολείου στη Χαλέπα. Επίσης υπάρχουν έγγραφα από τον πρόξενο την περίοδο της επανάσταση τους 1866 που ζητάει από τις Ρωσικές αρχές να στείλουν βοήθεια στον ντόπιο πληθυσµό καθώς η κατάσταση ήταν πολύ άσχηµη. Η δουλειά αυτών των συναδέλφων ήταν πολύ δύσκολη γιατί ήθελαν να βοηθήσουν τους Κρητικούς αλλά παράλληλα δεν ήθελαν να διαταράξουν τις σχέσεις µε την Οθωµανική αυτοκρατορία. »
Τα πρώτα χρόνια το προξενείο λειτουργούσε στο Ενετικό λιµάνι σε ενοικιασµένο κτήριο και στη συνέχεια και για πάρα πολλά χρόνια φιλοξενήθηκε σε κτήριο που βρίσκονταν εκεί που στη συνέχεια κτίσθηκε το Στρατιωτικό Μουσείο και σήµερα το Αρχαιολογικό Μουσείο στη Χαλέπα. Τα τελευταία χρόνια της λειτουργίας του στεγάστηκε σε κτήριο µέσα στην πόλη.
Για την έρευνα της η διπλωµάτης και συγγραφέας ευχαριστεί το προσωπικό του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης και τους κ. Μ. Μανούσακα και ∆. Κασιµάτη που τη βοήθησαν µε πληροφορίες.
