Η άρνηση επένδυσης σε επιχειρήσεις που εκπέµπουν πολύ CO2 θα τις οδηγούσε σε µεγαλύτερη ρύπανση.
Με τον τρόπο αυτό, η άρνηση για υποστήριξη οποιουδήποτε παραγωγού άνθρακα ή πετρελαίου θα ήταν στην πραγµατικότητα αντιπαραγωγική. Σε ένα σταυροδρόµι αποφάσεων, οι επιχειρήσεις έχουν την επιλογή µεταξύ να παραµείνουν στις πιο επιβλαβείς δραστηριότητές τους ή ακόµα και να τις αναπτύξουν ή να στραφούν προς την καθαρότερη παραγωγή. Αυτή η δεύτερη επιλογή περιλαµβάνει την εγκατάλειψη παλιών συνηθειών για νέο εξοπλισµό και νέες διαδικασίες. Μια αλλαγή κατεύθυνσης που κινητοποιεί περισσότερες επενδύσεις, τους καρπούς των οποίων οι επιχειρήσεις αργούν να καρπωθούν. Έτσι, εάν το κόστος κεφαλαίου γίνει απαγορευτικό, οι µεγάλοι ρυπαίνοντες θα αποθαρρυνθούν από το να ξεκινήσουν την οικολογική µετάβαση. Στρυµωγµένοι, θα ευνοήσουν τα εύκολα και γρήγορα κέρδη για να επιβιώσουν και θα συνεχίσουν τις βλαβερές δραστηριότητές τους µε βίαιο τρόπο.
Οι παραπάνω εκτιµήσεις προέρχονται από µια µελέτη των Kelly Shue και Samuel Hartzmark (βλ. counterproductive sustainable investment: the impact elasticity of brown and green firms, November 1, 2022).
Επιπλέον η µελέτη επισηµαίνει ότι η χρηµατοδότηση που απευθύνεται σε πράσινες εταιρείες παράγει πενιχρό θετικό αντίκτυπο, καθώς το περιθώριο προόδου τους είναι ελάχιστο σε απόλυτη τιµή. ∆ιακύµανση 1% στις εκποµπές µιας εταιρείας που εκπέµπει πάρα πολύ, είναι πολύ πιο σηµαντική από ότι εάν µια πράσινη εταιρεία ρυθµίζει τις εκποµπές της κατά 100%.
Η ανάλυση των συγγραφέων υποστηρίζει τη φιλοσοφία ορισµένων διαχειριστών περιουσιακών στοιχείων, οι οποίοι επικεντρώνονται στη µετάβαση των οικονοµικών παραγόντων προς ένα πιο ενάρετο µοντέλο παρά στον αποκλεισµό ορισµένων από αυτούς. Όπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι της εταιρείας Fidelity International: «αποφασίσαµε να µην αποκλείσουµε συστηµατικά από το χαρτοφυλάκιό µας επιχειρήσεις που εκτέθηκαν σε δραστηριότητες που εκπέµπουν CO2, συµπεριλαµβανοµένου του θερµικού άνθρακα, αλλά κυρίως να τους ζητήσουµε να δεσµευτούν στο µέλλον για πιο πράσινες ενέργειες». Άλλοι επενδυτές εφαρµόζουν πολιτικές αποκλεισµού. Ωστόσο, φαίνεται ξεκάθαρα ότι αυτό δεν έχει καµιά επίπτωση στην παραγωγή και κατανάλωση άνθρακα στον κόσµο. Σύµφωνα µε το ∆ιεθνή Οργανισµό Ενέργειας, ο κόσµος τροφοδοτείται όλο και περισσότερο από αυτό το ορυκτό καύσιµο. Η ζήτηση του αυξήθηκε κατά 3,3% το 2022 και αναµένεται να αυξηθεί το 2023.
Ο αποκλεισµός επιχειρήσεων από το παιχνίδι έχει επίσης και δευτερεύουσες επιπτώσεις. Για να ξαναχτίσουν τη φήµη τους, ορισµένες εταιρείες έχουν καθαρίσει τα χαρτοφυλάκιά τους πουλώντας τα πιο ρυπογόνα περιουσιακά τους στοιχεία, όπως ο γίγαντας εξόρυξης BHP. Μια στρατηγική που δεν λύνει τίποτα σε παγκόσµια κλίµακα. Εάν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία εξαγοραστούν από επιχειρήσεις που δεν είναι εισηγµένες στο χρηµατιστήριο, και εποµένως είναι λιγότερο διαφανείς και λιγότερο επηρεάζουν, τα αποτελέσµατα είναι ακόµη πιο καταστροφικά.
Από την άλλη πλευρά, όλο και περισσότεροι αποταµιευτές έχουν αποφασίσει να µην επενδύουν τα χρήµατά τους σε ορισµένους τοµείς για ηθικούς λόγους (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, κατάταξη των πιο ενάρετων επιχειρήσεων σύµφωνα µε κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, Οικονοµικός Ταχυδρόµος, 21.10.2022).
Μπροστά σε µια τέτοια κατάσταση, οι προτεινόµενες λύσεις µπορεί να είναι οι ακόλουθες.
Ένα σύνολο µετόχων ενεργό και δυναµικό.
Τακτικοί διάλογοι µε τις εταιρείες.
Ψηφοφορίες σε γενικές συνελεύσεις των µετόχων, εγκρίνοντας ή επιβάλλοντας κυρώσεις στο µάνατζµεντ και τη στρατηγική του για το κλίµα.
Κατάθεση ψηφισµάτων για την ανατροπή της ηµερήσιας διάταξης της γενικής συνέλευσης.
Ταρακούνηµα µιας οµάδας µάνατζµεντ που είναι πολύ συνεσταλµένη σε θέµατα κλίµατος.
Αίτηµα για µια θέση στο ∆ιοικητικό Συµβούλιο της επιχείρησης.
Τελικά πολλές φορές, υπάρχουν επιχειρήσεις που σίγουρα ρυπαίνουν, αλλά των οποίων τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι εξαιρετικά χρήσιµα για την οικολογική µετάβαση: παραγωγή ηλεκτρικών οχηµάτων, επεξεργασία απορριµµάτων, καθαρισµός υδάτων, …
Συνολικά, η αλήθεια για την πράσινη χρηµατοοικονοµική δεν είναι ποτέ άσπρο ή µαύρο (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. ∆ούµπος, Αιµ. Γαλαριώτης, Μ. Εσκαντάρ, βιώσιµη χρηµατοοικονοµική: κλιµατική αλλαγή και κριτήρια ESG, Εκδόσεις Κλειδάριθµος, Οκτώβριος 2023).
Καθηγητής
Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης,
Ακαδηµαϊκός
Βασιλική Ακαδηµία Οικονοµικών & Χρηµατοοικονοµικών
Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδηµία των ∆ιδακτόρων
Επίτιµος ∆ρ. ΑΠΘ
Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France
CIHEAM – International Center for Advanced Mediterranean Agronomic Studies, France, Greece
