«Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,/ δονήστε σύγκορμη τη χώρα, πέρα ως πέρα…/ Βογκήστε τύμπανα πολέμου… Οι φοβερές/ σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !// Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Eνα βουνό με δάφνες/ αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Oσσα,/ κι αν τον πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,/ ποιόν κλεί, τι κι αν το πει η δικιά μου γλώσσα;// Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά,/ Ήρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ’ αστέρια,/ μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά/ της τέλειας Δόξας του, ανασήκωστον στα χέρια». Και το ποίημα – εμβατήριο του Aγγελου Σικελιανού με το οποίο αποχαιρέτησε την ημέρα της κηδείας του τον Κωστή Παλαμά (παραπάνω οι τρεις στροφές) στο νου μου, την περασμένη Τρίτη 1 Απριλίου. Ακουμπούσε και στο φέρετρο του Μανώλη Γλέζου την ώρα της κηδείας του, η Ελλάδα…
Εν μέσω της γερμανικής κατοχής, στις 28 του Φλεβάρη 1943, η κηδεία στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, του μεγάλου Eλληνα ποιητή. Εν μέσω της κορωνοϊκής κατοχής η κηδεία (στο παρεκκλήσι του καθεδρικού ναού Αθηνών η νεκρώσιμη κηδεία ακολουθία) του μεγάλου Eλληνα Αγωνιστή της Ελευθερίας, της Ειρήνης και της Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Πρωτοφανής η λαοθάλασσα που αποχαιρέτησε τον Κωστή Παλαμά, ψάλλοντας τον Εθνικό Yμνο. Ωσεί παρόντες όλοι οι απανταχού της γης Έλληνες στο ύστατο χαίρε στον Μανώλη Γλέζο.
«Θα ξέρεις βέβαια, Ζολιό, για το Μανώλη Γλέζο […] όταν σκαρφάλωνε τα βράχια της Ακρόπολης/σφίγγοντας μες στις δυο νεαρές γροθιές του/ την οργή όλων των λαών και την ελπίδα τους/ όταν κάτου από τ’ ανοιχτά ρουθούνια των πεινασμένων πολυβόλων/ έσπαγε με τις δυο γροθιές του τον κυρτό σταυρό/ έσπαγε με τις δυο γροθιές του όλα τα δόντια του θανάτου». Τα που έγραφε απ’ τον Aη Στράτη, το 1950, ο Γιάννης Ρίτσος στο Ζολιό Κιουρί, για να του ανακοινώσει στη συνέχεια ότι «ο Μανώλης Γλέζος», «κοιτάει το φως μες απ’ τα σίδερα» επιμένοντας «με τα δυο του χέρια, σημαδεμένα από τις χειροπέδες» να «σκουπίζει πάντα τα κλαμένα μάτια του κόσμου», να «σκουπίζει πάντα το ιδρωμένο μέτωπο/ της λευτεριάς και της ειρήνης». Οντας σίγουρος ότι αυτό θα έκανε μέχρι τέλους, μέχρι το φευγιό του στο Πάνθεο των Ωραίων Ελλήνων.
Κορωνοϊκά… στα πεταχτά
«Αλλ’ η νόσος εισήγαγε προσέτι και άλλας χειροτέρας μορφάς ανομίας εις την πόλιν […] Και κανείς δεν ήτο διατεθειμένος να υποβάλλεται προκαταβολικώς εις ταλαιπωρίας προς επιδίωξιν σκοπού, τον οποίον ενόμιζεν ενάρετον αφού εθεώρει αμφίβολον, αν θα επιζήση». Αυτά μεταξύ των άλλων από τον Θουκυδίδη (Ιστορία, μετάφραση: Ελευθέριος Βενιζέλος), για τον λοιμό του 430 π.Χ. στην Αθήνα). Πάντα η απανθρωπία παραμονεύει σ’ αυτές τις κρίσεις. Να μην ξεχάσουμε ότι είμαστε άνθρωποι, το μέγα ζητούμενο και κατά τη διάρκεια της κορωνοϊκής κατοχής και, προπάντων, μετά απ’ αυτήν.
Διάχυτη η αίσθηση σε ορισμένους ότι δεν τα έχουμε δει όλα. Οτι θα θυμούμαστε, αν ζούμε και είναι σε λειτουργία η μνήμη μας με νοσταλγία αυτές τις μέρες του εγκλεισμού… Μεγάλες οι δόσεις της τηλεόρασης που βλέπουν, η άποψή μου. Φτάνει να μην πάρει ο νους μας αέρα…
«Καλύτερα να βγάλουμε στο σπίτι μας μπιμπίκια/ παρά να δούμ’ ανάποδα στον τάφο τα ραδίκια». «Μένουμε σπίτι είπανε και κλείσανε την πόρτα/ να μη μας φάει η μαύρη γη, τα πράσινα τα χόρτα». Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δυο μαντινάδες που μου έστειλε μέσω κινητού, όπως πάντα, ο φίλος ιερωμένος. «Μεταξύ δύο κακών, το μη χείρον βέλτιστον», όπως έχουν πει οι αρχαίοι μας. Δικό τους και το άλλο: «Οίκοι βέλτεροι είναι επεί βλαβερόν το θύρηφιν». Δηλαδή, Καλύτερα να κάθεσαι σπίτι σου, γιατί έξω μπορεί να σε βρει κακό.
«Κάθε κρίση είναι και κριτήριο. Κριτήριο της νέας εποχής στην οποία έχουμε μπει για τα καλά, μοιάζει να είναι μόνο η επιβίωση: η βιολογική επιβίωση των ανθρώπων και η γιγάντωση και παγίωση ενός συστήματος “αγοράς”, που ο Θεός να με βγάλει ψεύτη, μπροστά του ορρωδεί οποιοσδήποτε ιός. Και μην ξεχνάμε ότι ιός ελληνικά θα πει δηλητήριο». Από άρθρο του Κων/νου Μπλάθρα στο τελευταίο φύλλο (19.3.2020) της εφ. “Χριστιανική”. Για προβληματισμό!
«Στους δρόμους και στις πλατείες/ κυκλοφορεί κι οπλοφορεί ο κορωνοϊός./ Μένουμε μέσα…/ Ο φόβος κραυγάζει στα παραθυρόφυλλα/ που είναι ερμητικά κλειστά./ Μένουμε μέσα…/ Κρεμόμαστε στους τηλεοπτικούς δέκτες/ και μετράμε νεκρούς./ Μένουμε μέσα…/ Νιώθουμε κομπάρσοι σε ταινία τρόμου/ με πρωταγωνιστή τη μικρότητά του./ Μένουμε μέσα…// Όταν με το καλό βγούμε έξω/ θα μπορούν να μας γυρίσουν μέσα;» Το ποίημα του γράφοντος “Θα μπορούν;”
