Αρχές Σεπτέμβρη, γλυκιά βραδιά και ο υπαίθριος χώρος του θερινού σινεμά είναι κατάμεστος. Και με καλή αιτιολογία φυσικά.
H ταινία που θα παίξει, αν και ασπρόμαυρη και γυρισμένη το 1940, είναι σκηνοθετημένη από έναν από τους πλέον διάσημους -ακόμα και εις την σήμερον- σκηνοθέτες, ενώ, όπως διαφημίζεται και στην αφίσα, το κατασκοπευτικό δράμα είχε προταθεί για έξι Οσκαρ. Με τέτοιες καλές προοπτικές, βυθίζομαι αναπαυτικά στην καρέκλα σκηνοθέτη του σινεμά, έτοιμη να απολαύσω το κινηματογραφικό θέαμα. Δύο κατά προσέγγιση ώρες αργότερα, σηκώνομαι για να αποχωρήσω με ανάμεικτα συναισθήματα, τείνοντα περισσότερο προς την απογοήτευση, παρά προς την ικανοποίηση…
Αναμφίβολα, η ταινία είχε και τις καλές της στιγμές. Ωστόσο, η όλη προσέγγιση δεν μπορούσε παρά να χαρακτηριστεί ως παρωχημένη, ενώ ιδίως οι σκηνές δράσεις εν έτει 2018, εμφανίζονται από αδιάφορες έως γελοίες στα μάτια ενός σύγχρονου θεατή, συνηθισμένου σε τρισδιάστατες υπερπαραγωγές, με αψεγάδιαστα ειδικά εφέ και την ρεαλιστική οφθαλμαπάτη να εγγίζει τα όρια της τελειότητας!
Αυτά σε πρώτη σκέψη. Γιατί σε δεύτερη, βρίσκω τον εαυτό μου να διερωτάται: γιατί τόση αυστηρότητα; Γιατί τόση απολυτότητα στην κριτική μας αντιμετώπιση; Και φυσικά, όχι μόνο των παλιών ταινιών, αλλά ενίοτε, και του ίδιου μας του παρελθόντος! Σκέφτομαι πόσο συχνά παρελθούσες στιγμές της ζωής μας περιγράφονται αναδρομικά ως μουντές, άχρωμες, σαν μια ασπρόμαυρη ταινία που αγωνίζεται, αλλά δεν μπορεί πλέον να εντυπωσιάσει. Μπροστά στην διαύγεια και στην αμεσότητα του παρόντος, ιδέες, ενασχολήσεις, αποφάσεις, σχέσεις, ολόκληρες περίοδοι του παρελθόντος, αρχίζουν να ωχριούν, να φαίνονται παράταιρες, αδικαιολόγητες με βάση τα σύγχρονά μας διαφορετικά δεδομένα και τρόπους πράττειν και σκέπτεσθαι. Και τότε είναι που ευχόμαστε να μπορούσαμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, να διορθώσουμε τα σκηνοθετικά λάθη, να επιχρωματίσουμε τις σκηνές, να ξαναγράψουμε το σενάριο, να εισάγουμε καινούργια πλοκή και πρωταγωνιστές…
Δυστυχώς όμως, ή ίσως και ευτυχώς, τα ταξίδια στο παρελθόν -τουλάχιστον τα σωματικά, τα μη νοητικά- δεν έχουν εφευρεθεί ακόμα. Γιατί φυσικά τείνουμε να ξεχνάμε ότι για να φτάσουμε στο εδώ και τώρα, ίσως και να ήταν αναπόδραστα αναγκαίο να διαβούμε συγκεκριμένα μονοπάτια του κάποτε. Ας μην κρίνουμε λοιπόν τόσο άτεγκτα, τόσο απόλυτα την ασπρόμαυρη ταινία της ζωής μας! Ας την απολαύσουμε, όσο μπορούμε, με αγάπη και νοσταλγία, με μια γλυκόπικρη διάθεση, σαν να ανασύρουμε μια παλιά ταινία, που ακόμα αξίζει να παρακολουθηθεί, ακόμα και αν δεν μπορεί πλέον να καθηλώσει…
*Φιλόλογος
