Bιότοπος – περιγραφή H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι SANICULA europaea (Σανίκουλα η ευρωπαία). Το βότανο το συναντούμε και την ονομασία Ιατρεία η ευρωπαϊκή. Ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδανθών ή Ουμπελιφόρων. Φύεται σε όλη την Ευρώπη. Είναι διαδεδομένη σε ορεινούς τόπους αλλά περισσότερο σε δάση με οξιές. Είναι πολυετής πόα που φτάνει σε ύψος τα 30 έως 40 εκατοστά.
Στέλεχος λείο, φύλλα παλαμοειδή με 3 – 5 οδοντωτούς λοβούς, λαμπερά, μακρόμισχα. Άνθη μικρά, λευκά ή ροζ κατά πυκνά σκιάδια. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχει τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από τις μέλισσες και τα έντομα. Βγάζει αγκαθωτούς καρπούς που προσκολλώνται εύκολα στα ρούχα ή τριχώματα ζώων και έτσι διασπείρονται εύκολα. Είναι μελισσοτροφικό φυτό. Ιστορικά στοιχεία: Στην παραδοσιακή ιατρική πίστευαν ότι ήταν ένα χρήσιμο αποτοξινωτικό βότανο. Είχε μακροχρόνια φήμη στην επούλωση των πληγών και την αντιμετώπιση εσωτερικής αιμορραγίας. Κατά τον Μεσαίωνα το φυτό ήταν πολύ της μόδας. Το χρησιμοποιούσαν ως φαρμακευτικό φυτό με την ονομασία Herba Dispensiae. Στη λαϊκή ιατρική το χρησιμοποιούσαν στα χωριά εναντίον εσωτερικών αιμορραγιών. Στην Αυστρία χρησιμοποίησαν στην παραδοσιακή ιατρική τις ρίζες του φυτού εσωτερικά (ως τσάι) ή εξωτερικά (υπό μορφή αλοιφών) για θεραπεία διαταραχών δέρματος, καθώς και σε προβλήματα αναπνευστικού, γαστρεντερικού συστήματος και λοιμώξεις. Τα φύλλα τα θεωρούσαν βρώσιμα και τα κατανάλωναν όταν δεν έβρισκαν άλλες λύσεις να χορτάσουν την πείνα τους. Βέβαια η παρουσία σαπωνινών δεν επιτρέπει μεγάλη κατανάλωση του φυτού αυτού έστω και αν έχει βράσει καλά. Συστατικά – χαρακτήρας: Το ρίζωμα και τα φύλλα του φυτού περιέχουν σαπωνίνες, τανίνη, μία πικρή ουσία και ένα αιθέριο έλαιο. Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή: Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Ιούλιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα φύλλα και η ρίζα του φυτού. Τα φύλλα συλλέγονται πριν την ανθοφορία, Μάιο και Ιούνιο. Οι ρίζες συλλέγονται από τα μέση μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού. Οι σπόροι ωριμάζουν τον Ιούλιο. Σε βορειότερα κλίματα η ανθοφορία και η ωρίμαση των σπόρων μπορεί να φτάσει μέχρι τον Σεπτέμβριο. Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις: Τα φύλλα και η ρίζα έχουν στυπτική, άφυση, καθαρτική, επουλωτική και αποχρεμπτική δράση. Δρα ως αιμοστατικό, αλλά όχι πολύ ασφαλές. Λαμβάνεται εσωτερικά σε συνδυασμό με άλλα βότανα για θεραπεία αιμορραγίας στο στομάχι και τα έντερα, σε περιπτώσεις βήχα με αίμα, ρινορραγίες, δυσεντερία και διάρροια. Χρησιμοποιείται κυρίως ως επουλωτικό σε πυορροούσες πληγές καθώς και για γαργαρισμούς σε φλεγμονές στοματικής κοιλότητας. Συνίσταται ακόμη σε φλογώσεις των αναπνευστικών οδών και πολύ άφθονα έμμηνα. Χρησιμοποιείται ακόμη για πλύσεις σε πληγές και κτυπήματα. Υπό μορφή αλοιφής μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε προβλήματα αιμορροΐδων. Σήμερα το βότανο αυτό χρησιμοποιείται ελάχιστα στην βοτανοθεραπευτική. Παρασκευή και δοσολογία: Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Σε ένα φλιτζάνι νερό βάζουμε ένα με δύο κουταλάκια ξηρό βότανο και το βράζουμε 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε ένα με δύο φλιτζάνια την ημέρα. Προφυλάξεις: Δεν αναφέρονται παρενέργειες. Τηρούμε την συνιστώμενη δοσολογία. Το φυτό περιέχει βέβαια σαπωνίνες που δρουν τοξικά. Κατά την διάρκεια του βρασμού όμως η τοξικότητά τους εξαφανίζεται.
