Ο τότε κοινοτικός σύμβουλος Σταύρος Μυριδάκης καταθέτει μια συγκλονιστική μαρτυρία
Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την έκρηξη που συγκλόνισε τη Σούδα και τα Χανιά το πρωινό της 1ης Οκτωβρίου 1979 το μότορσιπ “ΠΑΝΟΡΜΙΤΗ” που είχε δέσει στο λιμάνι της Σούδας φορτωμένο στα αμπάρια του με εκατοντάδες φιάλες υγραερίου, κιβώτια με δυναμίτιδα, βαρέλια με βενζίνη και ρέλες τεράστιες σε βάρος.
H έκρηξη που σημειώθηκε, το πλοίο εξαφανίστηκε ενώ το φορτίο εκτοξεύτηκε σε ακτίνα 3 χιλιόμετρα καταστρέφοντας σπίτια, καταστήματα, αυτοκίνητα. Το ατύχημα χαρακτηρίζεται ως το μοναδικό στον Ελλαδικό χώρο που συνέβη σε κατοικημένη περιοχή εν καιρώ ειρήνης με τέτοιο τραγικό απολογισμό. Σήμερα οι Σουδιανοί που ανασύρουν στις μνήμες τους το ατύχημα μόνο ως θαύμα χαρακτηρίζουν του γεγονός ότι δεν θρηνήσαμε εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές.
ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΕΝΗ ΠΟΛΗ
Τι συνέβη τότε αφηγείται με κείμενό του προς τα “Χ.Ν.” ο πρώην κοινοτικός και δημοτικός σύμβουλος Σταύρος Μυριδάκης ο οποίος σύλλεξε το φωτογραφικό υλικό ”Πανορμίτη” «Η Σούδα έμοιαζε με βομβαρδισμένη πόλη, καταστροφές σε σπίτια, καταστήματα και αυτοκίνητα. Θαύμα που δεν είχαμε περισσότερα θύματα» μας λέει ο κ. Μυριδάκης και συνεχίζει λέγοντας: «Θυμάμαι την αυλή του σχολείου στα 400 μέτρα περίπου από το σημείο που έγινε η έκρηξη πως ήταν σπαρμένη με εκατοντάδες κομμάτια σίδερα, φιάλες υγραερίου και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς. Πέντε λεπτά πριν γίνει η έκρηξη τα παιδιά είχαν μπει στις τάξεις για να κάνουν μάθημα… Καταλαβαίνετε τι θα γινόταν αν η έκρηξη γινόταν πέντε λεπτά νωρίτερα».
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΑΡΧΙΣΕ ΝΑ ΒΡΕΧΕΙ… ΠΥΡΑΚΤΩΜΕΝΑ ΣΙΔΕΡΑ
«Την ώρα της έκρηξης ήμουν στο χώρο του Ναυστάθμου στις 8.30 περίπου το πρωί, ακούσαμε ένα δυνατό ”μπάμ” κι αμέσως ο ουρανός άρχισε να βρέχει εκατοντάδες αντικείμενα, λαμαρίνες, φιάλες υγραερίου, ρέλες, βαρέλια, ξύλα… Είδα μια τεράστια λαμαρίνα να πέφτει σε αυτοκίνητο και να το κάνει… μία άμορφη μάζα. Στο χρωματουργείο του Ναυστάθμου έπεσε ένας πυροσβεστήρας και τρύπησε τον τοίχο. Στην ταράτσα του σπιτιού του Μελάκη έπεσε ένα μεγάλο σίδερο και βρίσκεται εκεί ακόμα. Από το Ναυτικό Νοσοκομείο μέχρι το δημοτικό σχολείο, δεξιά και αριστερά δεν υπήρχε παράθυρο, πόρτα και κεραμίδια στις σκεπές των σπιτιών. Η πλατεία της Σούδας ήταν στρωμένη με πυρακτωμένα κομμάτια σίδερο. Τα μαγαζιά είχαν διαλυθεί, η ξυλεία που ήταν στην πλατεία είχε πάρει φωτιά, το Τελωνείο, οι αποθήκες, όλα είχαν διαλυθεί, μια “κόλαση”. Ζημιές έγιναν μέχρι τα Τσικαλαριά, το Βλητέ , την Κάτω Σούδα και τον Καλικά, τα κομμάτια του πλοίου πήγαν σε ακτίνα 3 χλμ» θυμάται ο κ. Μυριδάκης. Και προσθέτει: «το άλμπουρο του πλοίου καρφώθηκε κοντά στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου. Η τζιμινιέρα (φουγάρο) έπεσε στην αυλή του Ρηγάκη ενώ κομμάτια λαμαρίνας που ήταν ένας τόνος έπεσε στην αυλή του Τραχαλάκη 600 μέτρα από το σημείο που έγινε η έκρηξη. Στο ελαιοτριβείο του Γωνιοτάκη που βρίσκεται 300-350 μέτρα από το σημείο της έκρηξης, εκσφενδονίστηκαν τεράστιες σε όγκο και σε βάρος ρέλες όπου τραυμάτισαν την κα Γωνιωτάκη που μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο, όπως και τόσος κόσμος».
Στο γραφείο του κ. Σταμάτη Νάνου στο ναύσταθμο , ένα τεράστιο σίδερο τρύπησε τα κεραμίδια, τα ξύλα και έπεσε δίπλα στον γραφείο του και στο σπίτι του, στην Αύρα, που βρίσκεται 1 χλμ από το σημείο της έκρηξης, έσπασε η πόρτα, ράγισε η ταράτσα και στην ταράτσα επάνω προσγειώθηκε ένα βιβλίο. Ήταν το Ημερολόγιο του Πανορμίτη, το ημερολόγιο του Α’ Μηχανικού που έγραφε για τους περιοδικούς ελέγχους».
ΠΩΣ ΣΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΣΟΥΔΙΑΝΟΙ
Πώς όμως γλύτωσαν τόσοι άνθρωποι μετά από τέτοια έκρηξη; Όπως μας λέει ο κ. Μυριδάκης «το πλήρωμα του πλοίου, οι λιμενεργάτες, μόλις πήγαν να ανοίξουν και το δεύτερο αμπάρι, μύρισαν μυρωδιά από αέριο και είδαν φωτιά. Δυο από το πλήρωμα ανέβηκαν και έπεσαν την θάλασσα γιατί είχαν πάρει φωτιά τα ρούχα τους ενώ όλοι οι άλλοι έτρεχαν στην πλατεία και φώναζαν στον κόσμο να απομακρυνθεί γιατί θα γίνει έκρηξη. Έτσι δόθηκε ο χρόνος στον κόσμο που ήταν στην πλατεία να προφυλαχτεί και να υπάρξει μόνον ένας νεκρός. Είχαμε όμως αρκετούς τραυματίες, περίπου 130 και από αυτούς οι 25 αρκετά σοβαρά. Όπως η Πάτρα Σταμπεδάκη, η Βιργινία Φουρναράκη, ο Γιώργος Θωμαδάκης, Αντωνία Γενάρη που κινδύνεψε να χάσει το αριστερό της μάτι (έμεινε 19 μέρες στο Νοσοκομείο , σχετικό ρεπορτάζ από τα “Χ.Ν.” στις 2/10/1979)
Πρωτοσέλιδο της Αθηναϊκής εφημερίδα Ελευθεροτυπία 2/10/1979 με τίτλο «Μυστήριο η έκρηξη στη Σούδα πυρομαχικά με «άγνωστο» προορισμό
Θαύμα
Ευτυχώς, το πλοίο είχε δέσει δίπλα στο μόλο και έτσι όλο το οστικό κύμα το πήρε ο μόλος γι’ αυτό και τον διάλυσε τελείως. Αν ήταν αρόδου, όλη η πάνω Σούδα θα είχε ισοπεδωθεί». Η Παναγία η Σκεπαστή άπλωσε τα χέρια της και σκέπασε όλη τη Σούδα και μας προστάτεψε.
Σήμερα η εκδήλωση στη Σούδα
Εκδήλωση μνήμης για τα θύματα του “Πανορμίτη” διοργανώνεται σήμερα στο λιμάνι της Σούδας στις 10 το πρωί, ανήμερα της μαύρης επετείου από την έκρηξη του πλοίου.
