Το “Aedes aegypti” αναμένεται να εισβάλει στην Ελλάδα πιο… επιθετικό από τον “τίγρη”
Ένας παλιός… “γνωστός” που είχε να εμφανιστεί 60 χρόνια στην Ελλάδα, το κουνούπι Aedes aegypti, απειλεί να δώσει και πάλι το “παρών” το επόμενο διάστημα στη χώρα μας. Η επανεμφάνιση του εντόμου αυτού προβληματίζει τους επιστήμονες καθώς το συγκεκριμένο κουνούπι μεταδίδει πιο εύκολα ασθένειες σε σύγκριση με τα κοινά κουνούπια ή ακόμα και το κουνούπι – “τίγρης”.
«Μέχρι στιγμής στην Ελλάδα δεν έχει εμφανιστεί το Aedes aegypti αλλά έχουμε προχωρήσει ήδη το σχεδιασμό μας. Ο ΕΟΔΥ έχει αναπτύξει ένα σημαντικό δίκτυο προκειμένου να εντοπίσει το εντοπίσει» δηλώνει στα “Χ.ν.” ο Δρ. Αντώνιος Μιχαηλάκης Ερευνητής Ά και Προϊστάμενος Εργ. Εντόμων και Παρασίτων Υγειονομικής Σημασίας στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, ενώ παράλληλα είναι και αναπλ. μέλος του Δ.Σ. του ΕΟΔΥ. Το Aedes aegypti υπήρχε στην Ευρώπη και στη χώρα μας μέχρι το 1960, ενώ η μεγαλύτερη επιδημία Δάγκειου πυρετού στην Ελλάδα είχε καταγραφεί τη δεκαετία του ΄30 εξαιτίας του κουνουπιού αυτού. Η εξαφάνιση του τότε εκτιμάται πως οφείλεται στη βελτίωση των συστημάτων ύδρεσης και απόχετευσης στις πόλεις αλλά και στην τότε χρήση του DDT. Tο χαρακτηριστικό του Aedes aegypti είναι πως μεταδίδει πιο εύκολα ασθένειες σε σχέση με άλλα είδη. «Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αν έχουμε μια ασθένεια σε μια περιοχή και είναι παρών το Aedes aegypti θα μεταδοθεί πιο εύκολα και αυτό μας ανησυχεί σε σύγκριση με το “Κουνούπι τίγρης”. Επειδή οι άνθρωποι ταξιδεύουν μπορεί να έχουν πάει σε χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής και αν φέρουν κάποιο νόσημα και τους τσιμπήσει κουνούπι θα μεταδοθεί πιο εύκολα στον υπόλοιπο πληθυσμό» δηλώνει ο επιστήμονας συμπληρώνοντας πως «η εμπειρία που είχαμε από το “Κουνούπι Τίγρης” μας έδωσε ένα καλό μάθημα και έτσι υπάρχει μια καλύτερη οργάνωση και τεχνογνωσία και στη χώρα μας αλλά και Ευρωπαϊκά,. Όταν αντιμετωπίζεις ένα πρόβλημα στη γέννηση του έχεις μεγαλύτερες πιθανότητες να το αντιμετωπίσεις σωστά».
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Ο δρ. Μιχαηλάκης επεξηγεί πως έχει σημασία η ευαισθητοποίηση του κόσμου για την αντιμετώπιση του Aedes aegypti. «Έχουμε δει πως κλασσική έννοια του ψεκασμού δεν είναι η λύση γιατί όπως και το “Τίγρης” βρίσκει μικρές εστίες νερού το ίδιο κάνει και το Aedes aegypti. Ο ψεκασμός σε δημόσιο χώρο (φρεάτια, ρέματα κτλπ.) δεν θα αποδώσει για αυτό και είναι σημαντικά τα προγράμματα “πόρτα-πόρτα” ώστε να βοηθήσουν τους κατοίκους και να εξαλείψουν τις εστίες στο σπίτι τους. Το Aedes aegypti αναπαράγεται σε μικρές εστίες, σε ένα πιατάκι μιας γλάστρας, σε ένα λάστιχο που έχει μαζέψει νερό για αυτό και απαιτείται μια καλύτερη διαχείριση και κινητοποίηση και των πολιτών. Οι φορείς της πολιτείας οφείλουν να έχουν σχεδιάσει ένα καλό πρόγραμμα για την άμεση διαχείριση των εστιών αναπαραγωγής γιατί το κουνούπι δεν καταλαβαίνει από σύνορα, δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Επίσης να δώσουν έμφαση στην αποτροπή της εισόδου του στη χώρα από τα λιμάνια ή τα αεροδρόμια και παράλληλα να δώσουν σημασία στην εκπαίδευση του πολίτη ώστε να είναι υποψιασμένος» τονίζει χαρακτηριστικά.
ΠΑΓΙΔΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ
Ο επιστήμονας τονίζει πως στα Χανιά είχε γίνει πολύ καλή δουλειά στο παρελθόν για το συγκεκριμένο ζήτημα με ένα εκτεταμένο δίκτυο παγίδων παρακολούθησης με τη συμβολή του Διευθυντή των Υγειονομικών Υπηρεσιών της Π.Ε. Χανίων κ. Δημήτρη Νικολακάκη και του κ. Δημήτρη Δασκαλάκη από την “Υγειονομική Κρήτης”. «Να σημειωθεί ότι η εντομολογική παρακολούθηση κατά τη διάρκεια του χειμώνα έως τώρα πραγματοποιείται
μόνο στην Περιφέρεια Αττικής και τα αποτελέσματα που έχουν παραχθεί ελπίζουμε να κινητοποιήσουν τόσο τις Περιφέρειες της Ελλάδας όσο και άλλες χώρες της Ευρώπης. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι πρόσφατα δημοσιεύσαμε στο επιστημονικό περιοδικό Lancet Planetary-Health την καταγραφή της δραστηριότητας του Ασιατικού κουνουπιού τίγρης κατά τους χειμερινούς μήνες. Η δημοσίευση/καταγραφή αυτή παρακίνησε πολλές αρμόδιες αρχές
στην Ευρώπη να λειτουργήσουν ένα «χειμερινό» δίκτυο παγίδων. Οπότε φέτος την άνοιξη αναμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα αυτά και που σίγουρα θα έχουν σχέση με τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος» δηλώνει ο δρ Μιχαηλάκης.
Οι επιστήμονες σημειώνουν τη σημασία της εντομολογικής επιτήρησης καθώς «αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα συστατικά για την ορθή διαχείριση των κουνουπιών. Μέσω της εντομολογικής επιτήρησης εκτελούνται διάφορες ενέργειες που ως στόχο έχουν τη συγκέντρωση των απαραίτητων επιστημονικών δεδομένων για την παρουσία και δραστηριότητα των κουνουπιών (πχ χαρτογράφηση εστιών αναπαραγωγής, καταγραφή ειδών και πληθυσμών τους κ.α). Η διερεύνηση και επιστημονική επεξεργασία των δεδομένων αυτών συντελούν στη διαμόρφωση προτάσεων για την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος διαχείρισης των κουνουπιών. Η εντομολογική επιτήρηση συνεισφέρει επίσης και στην αξιολόγηση των προγραμμάτων καταπολέμησης των κουνουπιών που υλοποιούνται σε μια περιοχή, καθώς και στην εκτίμηση των επιπέδων όχλησης και της παρουσίας και διακύμανσης παθογόνων. Η εντομολογική επιτήρηση και έρευνα σε μια περιοχή πρέπει να είναι συνεχής προκειμένου να παράγει αξιόπιστα και χρήσιμα δεδομένα τα οποία θα είναι άμεσα διαθέσιμα στους φορείς που εμπλέκονται στην
διαχείριση των κουνουπιών (πχ Περιφέρεια, Δήμοι, Διευθύνσεις Υγείας κτλ). Είναι αξιοσημείωτο ότι στην εγκύκλιο του 2023 έγινε ιδιαίτερη μνεία στην παρουσία του Aedes aegypti στην Κύπρο παροτρύνοντας τος αρμόδιες αρχές στην παρακολούθηση των σημείων εισόδου της χώρας μας. Πρωτοστατώντας ο ΕΟΔΥ οργάνωσε άμεσα μια εντομολογική επιτήρηση στα κυριότερα σημεία της χώρας μας (συμπεριλαμβανόμενου φυσικά και της Κρήτης) προκειμένου, αν απαιτηθεί, να γίνει η έγκαιρη καταγραφή νέων ειδών κουνουπιών λαμβάνοντας φυσικά και τα απαραίτητα μέτρα καταπολέμησης στο σημείο εισόδου. Ο σχεδιασμός και η διοργάνωση της εντομολογικής επιτήρησης σε πανελλήνιο επίπεδο για το 2024 έχει ήδη ξεκινήσει από τον ΕΟΔΥ και σε αυτήν συμμετέχει μεγάλος αριθμός Πανεπιστήμιων και Ιδρυμάτων της χώρας μας. Να αναφέρουμε ότι εκτός της έγκαιρης καταγραφής των νέων ειδών η εντομολογική επιτήρηση αφορά και στον έγκαιρο εντοπισμό του ιού του Δυτικού Νείλου στα κουνούπια με στόχο τη λήψη άμεσων μέτρων, πριν εξαπλωθεί σε ανθρώπους και ζώα».
