«Πώς σας λένε» ; ρωτάω τα χαμογελαστά, παιδικά πρόσωπα που βρίσκονται απέναντι μου στο Κοινωνικό Στέκι- Μεταναστών Χανίων και έχουν ανοίξει ήδη τετράδια τους, έτοιμα για το μάθημα Ελληνικών. Η 9χρονη Χανίν, ο 13χρονος Ταρίκ και ο 15χρονος Μπαράκ είναι κάποια από τα παιδιά μεταναστών και προσφύγων που έχουν έρθει στα Χανιά αλλά στα σχολεία είναι αδύνατο να παρακολουθήσουν τα μαθήματα καθώς δεν γνωρίζουν καθόλου Ελληνικά.
Σε αντίθεση με το γειτονικό Ρέθυμνο όπου η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου, μετά από πιέσεις, μερίμνησε και διδάσκονται Ελληνικά σε ενήλικους πρόσφυγες και μετανάστες, στα Χανιά, τον ρόλο αυτό έχουν αναλάβει εθελοντές εκπαιδευτικοί από το Κοινωνικό στέκι- Στέκι Μεταναστών.
Η Μαρία, δασκάλα πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, συμμετέχει στην ομάδα εθελοντών δασκάλων που λειτουργεί εδώ και δέκα χρόνια στο Στέκι Μεταναστών προσφέροντας μαθήματα Ελληνικών, δωρεάν σε πρόσφυγες και μετανάστες. « Φέτος προέκυψε η ανάγκη να γίνουν για πρώτη φορά μαθήματα και σε ανήλικα παιδιά. Μέχρι τώρα τα μαθήματα Ελληνικών προσφέρονταν μόνο σε ενήλικες, τμήματα αρχάριους και προχωρημένους. Φέτος έχει δημιουργηθεί ένα τμήμα για ανήλικα παιδιά που έχουν έρθει πρόσφατα στα Χανιά. Κάποια έχουν καταγεγραμμένη την εμπειρία του camp (καταυλισμού προσφύγων) και των συνθηκών κράτησης αλλά δεν ήταν στο Πρόγραμμα της Ύπατης Αρμοστείας. Έχουν περάσει από εδώ περίπου δέκα παιδιά, τα επτά φοιτούν σταθερά, τα οποία είναι από Αίγυπτο, από Συρία και Αφρική» μας λέει η Μαρία και προσθέτει « τα παιδιά αυτά δεν γνωρίζουν καθόλου την Ελληνική γλώσσα, δεν υπάρχει καμία υποστηρικτική δομή, ιδίως όσον αφορά την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ούτε και προβλέπεται κάποια υποστηρικτική δομή που να αφορά στην ενίσχυση ή εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας. Στο Δημοτικό προβλέπεται αλλά δεν εφαρμόζεται διότι είναι υποστελεχωμένα τα περισσότερα σχολεία. Ελάχιστες τάξεις και τμήματα υποδοχής λειτουργούν και για να λειτουργήσουν έχει έρθει εγκύκλιος που λέει ότι δεν γίνεται να δημιουργηθεί τμήμα υποδοχής εάν δεν ξεπερνά τον… μαγικό αριθμό 9 (προσφυγόπουλων)!».
«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ “ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ”»
Ρωτάμε την εκπαιδευτικό πως ανταποκρίνονται μέσα στη σχολική τάξη και ποια η ψυχολογία τους: «για τους άλλους είναι παιδιά «φαντάσματα», οι αληθινές ανάγκες τους απωθούνται στην σκληρή πραγματικότητα. Πέρυσι διανύσαμε ένα έτος που ονομάστηκε από το Υπουργείο Παιδείας ως προενταξιακό έτος: οι λεγόμενες “δομές υποδοχής εκπαίδευσης προσφύγων” που λειτούργησαν στα camps ήταν αυτό που λέμε αποστειρωμένες μορφωτικές ζώνες, δηλαδή είτε έβαλαν τα παιδιά στο σχολικό περιβάλλον αλλά σε απογευματινό ωράριο ώστε να μην έχουν επαφή με τον υπόλοιπο μαθητικό πληθυσμό είτε έγιναν μαθήματα στα camps με στόχο την προετοιμασία για ομαλότερη ένταξη των παιδιών στο σχολείο, όμως με τους όρους με τους οποίους που έγινε αυτό, έδειχναν ολιγωρία και προχειρότητα ( αλλαγή συντονιστών, αστοχίες στην επιλογή σχολείων κτλ) ενώ δεν υπήρχε καμία πρόσβαση για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που έπρεπε να ενταχθούν σε νηπιαγωγεία. Φέτος περνάμε σε άλλη φάση, που τα παιδιά εγγράφονται ομαλά σε σχολεία των Χανίων όμως τι συμβαίνει μετά την εγγραφή μέσα στο σχολείο, χωρίς υποστηρικτικές δομές; Είναι μια εκπαιδευτική πολιτική που έρχεται σε δόσεις, επιμένει σε αποκλεισμούς, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε αυτό που λέμε σχολική διαρροή είτε στην αποτυχία, αφού τα παιδιά αυτά δεν υποστηρίζονται με κανένα τρόπο».
Κάποια από τα παιδιά που παρακολουθούν τα μαθήματα Ελληνικών στο Στέκι Μεταναστών, προέρχονται από καταυλισμούς συγκέντρωσης προσφύγων. Μερικά από αυτά, όπως ο Αλί, στην χώρα τους διακρίνονταν σε μεγάλους μαθητικούς διαγωνισμούς, όμως στην Ελλάδα όση λαχτάρα και να έχουν για να συνεχίσουν, η επιθυμία για γνώση ανακόπτεται… « Ο Αλί είναι ο πιο μελετηρός, θέλει τόσο πολύ να συνεννοηθεί αλλά είναι αυτή η ματαίωση που βιώνει καθημερινά. Δεν υπάρχει μέριμνα όχι μόνο για μια επίσημη βασική δομή αλλά ούτε ένα βασικό λεξικό που θα μπορούσε έστω να μοιράζεται» μας λέει η δασκάλα του.
Τα ρωτάμε εάν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα ή να φύγουν. Μας δείχνουν με το χέρι τους τον δρόμο της φυγής, εννοώντας ότι δεν θέλουν να μείνουν εδώ…
Λίγο πριν το μάθημα ξεκινήσει, ζητάμε από τα παιδιά να γράψουν στον πίνακα λέξεις στα Ελληνικά, όποιες αυτά θέλουν. Η Χανίν παίρνει την κιμωλία και σχηματίζει: ένα, σπίτι, αγάπη, θέλω…
