Συνεχίζεται η καθοδική πορεία των τιμών παραγωγού που άρχισε πριν από τρεις βδομάδες στις βασικές ελαιοπαραγωγικές χώρες, με τάση να προσγειωθούν κάπως ανώμαλα κατά τη γενίκευση της συγκομιδής σε επίπεδα που δεν είναι εύκολο να εκτιμηθούν.
Αυτό προκύπτει από τις τιμές παραγωγού που δημοσιεύονται στο Δελτίο Τιμών του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. (www.sedik.gr) της 20-10-2015, οι οποίες στην Ελλάδα για ελαιόλαδο έξτρα παρθένο οξ. 0,3ο, κυμαίνονται στα 3,20 – 3,50 €/κ στην Κρήτη και στα 3,30 – 3,50 €/κ στην Πελοπόννησο, 3,45 €/κ στη Λέσβο και 3,10 – 3,50 €/κ στην Κύπρο.
Στην Ισπανία, η οποία φαίνεται να οδηγεί την πτήση προσγείωσης, οι τιμές παραγωγού για το έξτρα έπεσαν στα 3,50 – 4,05 €/κ, ενώ στην Ιταλία, όπου διατηρούνται ως συνήθως, περίπου ένα ευρώ υψηλότερα, έπεσαν επίσης στα 4,52 – 4,90 €/κ.
Θολές οι προβλέψεις για τις τιμές της νέας σοδειάς
Ωστόσο, οι προβλέψεις για τις τιμές της νέας σοδειάς εξακολουθούν να παραμένουν θολές. Κι αυτό γιατί, εκτός από το ύψος της παραγωγής σε διεθνές, εθνικό και τοπικό επίπεδο, ρόλο σημαντικό θα παίζει η οικονομική κατάσταση αγοραστών και παραγωγών, η οποία μετά τις ιδιαιτερότητες της περσινής χρονιάς, είναι αρκετά συγκεχυμένη και εξαρτημένη από ποικίλους παράγοντες.
Στην Ισπανία, σύμφωνα με δημοσιεύματα σε Μ.Μ.Ε., ορισμένοι τυποποιητές φαίνεται να έχουν εξασφαλίσει προϊόν για λίγους μήνες, ενώ πολλοί άλλοι αναβάλλουν τις αγορές τους γιατί πιστεύουν σε κάποια διόρθωση των τιμών προς τα κάτω κατά τον Ιανουάριο – Φεβρουάριο.
Οι παραγωγοί, από την άλλη πλευρά, αμφιταλαντεύονται γιατί δεν μπορούν να έχουν σαφείς εκτιμήσεις για την ερχόμενη σοδειά, αλλά και γιατί δεν γνωρίζουν τις δυνατότητες και επιπτώσεις από εισαγωγές από τρίτες χώρες. Έτσι, ανάλογα με τις καθημερινές πληροφορίες, προσφέρουν κάπως άτακτα τις τελευταίες ποσότητες προϊόντος.
Πάντως, στις συμφωνίες για «μελλοντικές πωλήσεις» για ελαιόλαδο ποικιλίας Arbequina ή έξτρα παρθένο υψηλής ποιότητας οι προσφορές για παράδοση τον Νοέμβριο κυμαίνονται από 3,80 έως 4,00 €/κ, ενώ για παράδοση Δεκέμβριο – Ιανουάριο οι τιμές δείχνουν αξιοσημείωτη πτώση.
Κρίσιμος ο ρόλος των τραπεζών στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η κατάσταση για παραγωγούς, μεσάζοντες και εμπόρους είναι πλέον περίπλοκη. Κι αυτό γιατί στην αγορά, εκτός από το ύψος της παραγωγής, παρεμβαίνουν πλέον ισχυρά οι νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην οικονομία της χώρας. Το capital control και η εκκρεμότητα της ανακεφαλαίωσης των τραπεζών αποτελούν παράγοντες που φρενάρουν τις πωλήσεις.
Από την άλλη πλευρά, οι πιεστικές οικογενειακές ή καλλιεργητικές ανάγκες καθώς και τα νέα φορολογικά μέτρα, φέρουν τους παραγωγούς στη δυσάρεστη θέση να πάρουν οδυνηρές αποφάσεις.
Οπωσδήποτε, θετικά, υπέρ των τιμών παραγωγού μπορεί να επιδράσει η έγκαιρη καταβολή των επιδοτήσεων. Αν η πληρωμή τους, αντί για τον Οκτώβριο που γινόταν κάθε χρόνο, γίνει έστω μέσα στον Νοέμβριο, θα καλύψει κάποιες από τις ανάγκες και θα αποτρέψει την άτακτη προσφορά προϊόντος.
Ωστόσο και οι επιδοτήσεις, φέτος, ενώ θα είναι αρκετά μειωμένες για τους μεγάλους παραγωγούς μετά το “κούρεμα” κατά 25% της νέας Κ.Α.Π., για χιλιάδες μικρούς θα περικοπούν πλήρως, λόγω της εξαίρεσης, που επέβαλε η περίφημη Υπουργική Απόφαση 104/7056/22.1.15, για όσους έχουν εκτάσεις μικρότερες από τα 4 στρ. και όσους λαμβάνουν ποσά χαμηλότερα των 250 ευρώ!
Αντιδράσεις της Copa Cogeca για τις αδασμολόγητες εισαγωγές από Τυνησία – Ενώ “σιγή ιχθύος” για το θέμα τηρείται στην Ελλάδα
Η Copa-Cogeca, Φορέας που εκπροσωπεί τους Ευρωπαίους αγρότες και Συνεταιρισμούς, υπέβαλε υπόμνημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με το οποίο εκφράζει την αντίθεσή της κατά του σχεδίου της Ε.Ε. να αυξήσει την αδασμολόγητη εισαγωγή ελαιολάδου από την Τυνησία στην Ευρωπαϊκή Ενωση κατά 35.000 τόνους ετησίως. Κι αυτό γιατί, όπως επισημαίνει, με την αύξηση αυτή η συνολική ποσότητα που μπορεί να εισαχθεί αδασμολόγητη στην Ε.Ε. από την Τυνησία ανέρχεται έτσι σε 91.700 τόνους, με επιπτώσεις στην κοινοτική αγορά “καταστροφικές” που θα απειλήσουν την ανάπτυξη και την απασχόληση στα κράτη – μέλη του νότου.
Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση αυτή της Ε.Ε. ήταν ήδη γνωστή απο τον Σεπτέμβριο και μάλιστα είχε αναφερθεί και σε δικό μας άρθρο στα “ΕΛΑΙΟΝΕΑ” που δημοσιεύτηκαν σε διάφορα Μ.Μ.Ε. και στην ιστοσελίδα του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. (www.sedik.gr) της 25-10-15. Στο άρθρο αυτό, μάλιστα, είχαν επισημανθεί και οι επιπτώσεις στις τιμές και στην αγορά ελαιολάδου γενικότερα, αλλά δυστυχώς, από την πλευρά της Ελλάδας, δεν γνωρίζουμε να υπήρξε κάποια αντίδραση. Αγροτικές οργανώσεις, αλλά και Υπουργεία ή δεν ενημερώθηκαν ή δεν φαίνεται να ανησύχησαν!
Ωστόσο, οι επιπτώσεις από το μέτρο αυτό, όπως και στο υπόμνημα της Copa Cogeca επισημαίνεται, είναι ήδη φανερές απο την καθοδική πορεία των τιμών που άρχισε αμέσως μετά την ανακοίνωσή του.
Το περίεργο όμως είναι ότι όπως δήλωσε η κα Federica Mogherini, ύπατος εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας της Ε.Ε., «το μετρό αυτό της Ε.Ε. είναι ένα μήνυμα αλληλεγγύης της Ε.Ε. για την Τυνησία για το πλήγμα που δέχτηκε ο τουρισμός της μετά τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις! Ωστόσο, η αιτιολογία αυτή δεν φαίνεται να είναι πραγματική και κύριος λόγος φαίνεται να ήταν η ικανοποίηση της επιθυμίας των ευρωπαϊκών βιομηχανιών τυποποίησης να εξασφαλίσουν προϊόν με τιμές χαμηλότερες.
Ομως πρέπει να σημειωθεί ότι, αν είχε πράγματι κίνητρα αλληλεγγύης η απόφαση της Ε.Ε., θα έπρεπε να προβλέπει μια καθαρά οικονομική ενίσχυση της χώρας και όχι η αδασμολόγητη εξαγωγή ελαιολάδου, ενεργεία που τελικά μεταφέρει το βάρος της ενίσχυσης στους Ευρωπαίους ελαιοπαραγωγούς!
Αναθεωρούνται οι εκτιμήσεις για την παραγωγή – Ενώ η συγκομιδή ήδη άρχισε σποραδικά στην Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα
Ενώ η συγκομιδή της νέας σοδειάς άρχισε ήδη, κάπως πρόωρα, σε μεμονωμένες περιοχές στην Ισπανία και Ιταλία, αλλά και στην Ελλάδα, κυρίαρχο ερώτημα παραμένει το τελικό ύψος της σε διεθνές επίπεδο, αφού από αυτό θα εξαρτηθεί το ύψος των τιμών, αλλά και οι γενικότεροι σχεδιασμοί όλων των φορέων της αλυσίδας του ελαιολάδου.
Οπωσδήποτε, Ιδιαίτερα ενδιαφέρει η παραγωγή της Ισπανίας, η οποία, αφού αποτελεί το 40% της παγκόσμιας και το 60% της ευρωπαϊκής, επηρεάζει ισχυρά το παγκόσμιο ισοζύγιο ελαιολάδου.
Ωστόσο, φέτος το ύψος της παραγωγής της Ισπανίας, προβληματίζει ιδιαίτερα. Διότι η μέτρια, όπως φαίνεται σοδειά της χώρας, λόγω της μεγάλης ξηρασίας και των κυμάτων καύσωνα του φετινού θέρους, εκτιμάται ότι μπορεί να έχει πολύ μειωμένες αποδόσεις. Οπως δήλωσε παράγοντας των βιομηχανιών τυποποίησης της Ανδαλουσίας, τα δέντρα μπορεί να δείχνουν φορτωμένα, αλλά ο καρπός είναι αρκετά συρρικνωμένος και η αποδόσεις σε λάδι θα είναι πολύ χαμηλές.
Έτσι, οι εκτιμήσεις για την παραγωγή της χώρας κυμαίνονται απο 1.400 χιλιάδες τόνους (χ.τ.) οι αισιόδοξες, μέχρι 1.200 χ. τ. οι απαισιόδοξες.
Στην Ιταλία, η φετινή παραγωγή, καίτοι φαίνεται να είναι ελαφρά καλύτερη από την περσινή, εκτιμάται ότι δεν θα υπερβεί τους 300-330 χ.τ., δηλαδή θα είναι αρκετά χαμηλότερη από τον μ.ο. της χώρας που τα τελευταία χρόνια κυμαίνεται στους 470 χ.τ.
Στις άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν σε προηγούμενα ΕΛΑΙΟΝΕΑ 21-9-15 (www.sedik.gr) η παραγωγή θα είναι αρκετά μειωμένη περίπου κατά 50% στην Τυνησία, ενώ στο Μαρόκο θα είναι ιδία με την περσινή 130 χ.τ.
Αυξημένη κατά 50% εκτιμάται η παράγωγη στις Η.Π.Α., όπου σύμφωνα με το Συμβούλιο Ελαιολάδου Καλιφόρνιας (COOC) θα ανέλθει σε ύψος ρεκόρ των 15,1 χ.τ. κατά την περίοδο 2015 / 16, σε σύγκριση με 9,0 χ.τ. την προηγούμενη. Ωστόσο, παρά την αύξηση αυτή, το συνολικό μέγεθος της παραγωγής των Η.Π.Α. παραμένει ακόμα αρκετά χαμηλό για να επηρεάσει το παγκόσμιο ισοζύγιο.
Στην Ελλάδα κατά τον κ. Luizino Mazzei, Ιταλό μεσίτη ελαιολάδου, η παραγωγή εκτιμάται κάπως χαμηλότερη από την περσινή γύρω στους 260-280 χ.τ. από την οποία στην Πελοπόννησο θα παραχωρηθούν 80-90 χ.τ. και στην Κρητη γύρω στους 60-70 χ.τ.
Ομως, σύμφωνα με νεώτερες πληροφορίες από τοπικές υπηρεσίες, παραγωγούς και εμπορικούς παράγοντες, στην Κρήτη η ερχόμενη σοδειά θα είναι χαμηλότερη από τους 100 χ.τ. όπως αρχικά εκτιμήθηκε. Ομως φαίνεται να είναι αρκετά υψηλότερη από όσο εκτιμάται από τον κ. Mazzei και εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στους 85 χ. τ. (Χανιά 25, Ρέθυμνο 7, Ηράκλειο 38 και Λασίθι 15).
Κύριο χαρακτηριστικό της ερχομένης σοδειάς στην Κρήτη είναι η ανισοκατανομή και η μεγάλη διακύμανσή της κατά περιοχές.
Στην Π.Ε. Λασιθίου, κατά την κα Καραταράκη, γεωπόνο της ΔΑΟΚ Λασιθίου, η φετινή θα είναι αρκετά μειωμένη και θα κυμανθεί στους 15 χ.τ. έναντι των 27 χ.τ. που ήταν πέρυσι λόγω της μειωμένης παραγωγής κυρίως στην Ιεράπετρα, η οποία από 8,5 χ.τ. φέτος αναμένεται να πέσει στους 2,5 χ.τ. και στις παραλιακές ζώνες της Σητείας, ενώ κάπως καλύτερη φαίνεται να είναι στην περιοχή Μεραμπέλλου.
Στην Π.Ε Ηρακλείου, από δηλώσεις διαφόρων παραγόντων, η παραγωγή φαίνεται να είναι γενικά καλή με εξαίρεση κάποιες περιοχές όπως το Μαλεβίζι όπου θα είναι πολύ χαμηλή.
Αρκετά χαμηλή φαίνεται να είναι και η παραγωγή στην Π.Ε. Ρεθύμνου και ιδίως στην περιοχή Αμαρίου, ενώ στα Χανιά φαίνεται να είναι ελαφρά χαμηλότερη από τη μέση παραγωγή των 30 χ.τ.
Πάντως η συγκομιδή που φαίνεται ότι άρχισε σποραδικά στην Ισπανία και Ιταλία, άρχισε και στην Ελλάδα. Εκτός από την Αθηνολιά στην Πελοπόννησο, που πάντοτε συγκομίζεται πολύ πρώιμα, άρχισε αρκετά νωρίς και στην περιοχή Κολυμπαρίου στην Κρήτη, ενώ εκτιμάται ότι και στο υπόλοιπο νησί θα αρχίσει φέτος κάπως ενωρίτερα λόγω των βροχών που προηγήθηκαν, αλλά και λόγω του φόβου των δακοπροσβολών. Ωστόσο, παράγοντας που θα συντελέσει στη γενίκευση της συγκομιδής θα είναι οι αποδόσεις σε λάδι, οι οποίες, κατά πληροφορίες, στις περιοχές που άρχισε η συγκομιδή, είναι πολύ χαμηλές και φθίνουν στα μέχρι 8/1.
Ο δάκος με ευνοϊκές συνθήκες επιχειρεί την τελευταία του επίθεση! Ευπρόσβλητος και ανυπεράσπιστος ο καρπός και ο καιρός κατάλληλος!
Ενώ ήδη βρισκόμαστε στο 3ο 10ήμερο του Οκτωβρίου και ενώ υπολείπεται μόλις ένας μήνας για τη γενίκευση της συγκομιδής, οι εξελίξεις από πλευράς δακοπροσβολών δεν φαίνονται να είναι πολύ ευχάριστες.
Οπως αναμενόταν, εξαιτίας της μεγάλης καθυστέρησης στην έναρξη των εργασιών δακοκτονίας, σύμφωνα με αναφορές παραγωγών σημαντικές δακοπροσβολές έχουν παρουσιαστεί σε περιορισμένες, ευτυχώς, περιοχές όπως π.χ. στην Ιεράπετρα και ορισμένες περιοχές στα βόρεια παράλια του νησιού.
Βέβαια, το ακριβές ποσοστό των προσβολών που δεν είναι ακόμα γνωστό, ελπίζεται ότι δεν θα είναι τέτοιο ώστε να επηρεάσει σοβαρά το συνολικό επίπεδο ποιότητας της παραγωγής του νησιού.
Ωστόσο, οι καλοκαιρίες που συνεχίζονται μέχρι σήμερα σε όλο το νησί, έχουν, σύμφωνα με παραγωγούς, αυξήσει την κυκλοφορία του δάκου, ενώ παράλληλα οι πρώιμες βροχές που έγιναν, συνετέλεσαν στο να καταστεί ο ελαιόκαρπος πλέον δεκτικός για προσβολές.
Ετσι, ο δάκος, επιχειρεί την τελευταία του επίθεση σε μια περίοδο που βρίσκει τις δυνάμεις άμυνας από πλευράς παραγωγών και υπηρεσιών εξασθενημένες, τον ελαιόκαρπο πρακτικά ανυπεράσπιστο και τις καιρικές συνθήκες, μέχρι τώρα τουλάχιστο, αρκετά ευνοϊκές.
Οι αρμόδιες Υπηρεσίες επομένως θα πρέπει την κρίσιμη αυτή περίοδο, όπως ακριβώς έκαναν με τις οδηγίες που σωστά έδωσαν για την επίτευξη υψηλής ποιότητας στα ελαιοτριβεία, να δώσουν ανάλογες και για την προστασία στα ελαιόδεντρα.
Γιατί, όταν ο καρπός φθάσει στα ελαιοτριβεία «κτυπημένος από δάκο» οι σωστοί κανόνες ελαιοποίησης λίγο μπορούν να ωφελήσουν. Η ζημιά θα έχει ήδη γίνει!
*Ο δρ Νίκος Μιχελάκης είναι επιστ. σύμβουλος του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και πρώην δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά από άδεια του ιδίου (nmixel@otenet.gr).
