Επελαύνουν οι ψευδείς ειδήσεις σε ΜΜΕ – Αναγκαία η εκπαίδευση κοινού και δημοσιογράφων ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο
Ανεξέλεγκτες διαστάσεις έχει πάρει στη σύγχρονη κοινωνία η κατασπατάληση των φυσικών πόρων, με τους επιστήμονες να επισημαίνουν ότι για να συνεχίσουμε να ζούμε όπως ζουν σήμερα οι δυτικές κοινωνίες χρειάζονται 2,5 πλανήτες όπως η γη.
Τα παραπάνω επισημάνθηκαν, μεταξύ άλλων, κατά την ανοιχτή ημερίδα με θέμα “Περιβάλλον και ψευδείς ειδήσεις” που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του 6ου Θερινού Σχολείου Περιβαλλοντικής Δημοσιογραφίας το οποίο ξεκίνησε το περασμένο Σάββατο στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου (Ίδρυμα “Αγία Σοφία”) στους Αγίους Πάντες Αποκορώνου και θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουλίου.
Το Θερινό Σχολείο διοργανώνεται από το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Α.Π.Θ. και το Ι.Ε.Τ., σε συνεργασία με το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Ε.Κ.Π.Α. και σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης – Π.Ε. Χανίων, τον Δήμο Αποκορώνου – Κοινωφελής Επιχείρηση, τον Δήμο Πλατανιά, το Κ.Π.Ε. Βάμου, το Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής Κρήτης, τον Δικηγορικό Σύλλογο Χανίων και το Πανεπιστήμιο Κρήτης – Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.
Ειδικότερα, ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης Γιάννης Φίλης παρουσίασε ένα πρωτοποριακό μοντέλο που αποτιμά την κλιματική ασφάλεια των Εθνών. «Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τον νούμερο ένα παράγοντα ασφάλειας των εθνών, ωστόσο αυτό δεν έχει γίνει συνείδηση στους πολιτικούς παράγοντες», τόνισε ο κ. Φίλης και πρόσθεσε ότι «ο χρόνος έχει λήξει. Κάθε μέρα χωρίς να παίρνουμε μέτρα η ασφάλειά μας βρίσκεται σε κίνδυνο».
Επίσης σημείωσε ότι το πρόβλημα τίθεται σε παγκόσμιο επίπεδο, εξέφρασε την ανησυχία του για τη οπισθοδρόμηση που παρατηρείται στην περιβαλλοντική πολιτική των ΗΠΑ επί εποχής Τραμπ, ενώ εξήρε το παράδειγμα της Ε.Ε. που χαρακτήρισε «φωτεινή εξαίρεση».
Ο πρόεδρος του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς Δε. Πέτρος Λυμπεράκης αναφέρθηκε στην αξία της βιοποικιλότητας και υπογράμμισε μεταξύ άλλων: «Είτε θα προχωρήσουμε σε αρμονία με τη φύση είτε θα εξαφανιστούμε». Επεσήμανε δε την ανάγκη να διερευνηθεί κάποιο εναλλακτικό μοντέλο για την αποτίμηση της αξίας του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων παρεμβάσεων στη φύση καθώς σήμερα κυριαρχεί μια οικονομοκεντρική προσέγγιση (αποτιμώνται όλα σε χρήμα).
Ο αντιπρόεδρος της ΔΕΔΙΣΑ Γιάννης Κουτράκης αναφέρθηκε στην ανάγκη η φιλο-περιβαλλοντική συνείδηση να γίνει στάση ζωής και να αποτελεί πυξίδα στην καθημερινή συμπεριφορά των πολιτών. Παράλληλα, μίλησε για τις προσπάθειες και το έργο της ΔΕΔΙΣΑ στον τομέα της ανακύκλωσης.
ΟΙ ΨΕΥΔΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Σε ό,τι αφορά το πρόβλημα των ψευδών ειδήσεων, όπως επισημάνθηκε, το 25% των ειδήσεων-πληροφοριών που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, από μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπλογκ, ειδησεογραφικά πόρταλ κ.λπ., υπολογίζεται ότι αποτελούν «ψευδείς ειδήσεις» (fake news). Ωστόσο, το φαινόμενο απαντάται και στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης καθώς, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, έχουν αποδυναμωθεί οι δημοσιογραφικές δικλίδες ασφαλείας που «φιλτράρουν» την πληροφορία.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ενότητα με θέμα τις ψευδείς ειδήσεις, ο καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Ε.Κ.Π.Α. Γιώργος Πλειός υπογράμμισε ότι το φαινόμενο συναντάται ιστορικά και σε άλλες εποχές καθώς σχετίζεται με την επιδίωξη ομάδων συμφερόντων που αποσκοπούν από τη διασπορά ψευδών ειδήσεων να αποκομίσουν οικονομικά και πολιτικά οφέλη.
Ωστόσο, μια σημαντική διαφορά σε σχέση με το παρελθόν είναι ότι σήμερα λόγω των σύγχρονων τεχνολογιών η δυνατότητα διάδοσης fake news δεν ανήκει αποκλειστικά στις ελίτ αλλά στον καθένα, ενώ έχει αυξηθεί σημαντικά η ταχύτητα και η έκταση της διασποράς ψευδών ειδήσεων.
Επίσης, ξεκαθάρισε ότι στην κατηγορία των ψευδών ειδήσεων ανήκουν τα επινοημένα γεγονότα και τα γεγονότα που συνέβησαν σε άλλο χρόνο, τόπο ή με άλλους πρωταγωνιστές, όχι όμως και οι ερμηνείες αληθινών γεγονότων με τις οποίες μπορεί κάποιος να συμφωνεί ή να διαφωνεί.
Σε ό,τι αφορά δε την έκταση του φαινομένου ο κ. Πλειός ανέφερε ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έχουν γίνει, το 25% των πληροφοριών που προβάλλεται μέσα από τα διαφορετικά κανάλια ενημέρωσης – επικοινωνίας του διαδικτύου αποτελούν ψευδείς ειδήσεις.
Ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Βλάσης Βλασίδης έκανε αναφορά σε περιπτώσεις fake news που εντοπίστηκαν σε παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης (εφημερίδες, τηλεόραση και ραδιόφωνο) και ανέπτυξε τους κυριότερους λόγους που οι δημοσιογράφοι προβάλλουν ή αναπαράγουν ψευδείς ειδήσεις.
Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στις χαλαρές ιεραρχικές δομές που επικρατούν πλέον στα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης, την έλλειψη δικλίδων ασφαλείας που επιτρέπει να φτάνουν μη διασταυρωμένες πληροφορίες στο κοινό, την πίεση του χρόνου, τις κακές εργασιακές συνθήκες, την απουσία εκπαίδευσης αλλά και την έλλειψη ενός κώδικα δεοντολογίας που θα βάλει «φρένο» στο φαινόμενο της παραγωγής και αναπαραγωγής ψευδών ειδήσεων.
Η δημοσιογράφος – ειδικό επιστημονικό προσωπικό στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου Δρ. Μαρίνα Ρήγου υπογράμμισε τη σημασία της αξιοπιστίας των ειδήσεων στην εποχή της «μετα – αλήθειας» και την ανάγκη να «θωρακιστεί» η κοινωνία απέναντι στα fake news. Για τον σκοπό αυτό, τόνισε, μεταξύ άλλων, χρειάζεται το κοινό να αποκτήσει καλύτερη παιδεία, ειδικά σε ό,τι αφορά τα πεδία της επικοινωνίας και της ενημέρωσης, αλλά και οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι να προστατεύσουν την αξιοπιστία της δουλειάς τους.
Για τη σχέση του φαινομένου των ψευδών ειδήσεων με τις ευρύτερες, παγκόσμιες κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις μίλησε ο πρόεδρος του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Ε.Κ.Π.Α. Δημήτρης Χαραλάμπης υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι σε μια κοινωνία όπου οι ανισότητες διευρύνονται, οι πολιτικές νεοφιλελεύθερες ελίτ επιχειρούν μέσω της κατασκευής και διασποράς ψευδών ειδήσεων, να πειστεί το εκλογικό σώμα ότι αυτή η πραγματικότητα είναι αναπόδραστη και κατά συνέπεια να δικαιολογηθεί ο πολιτικός και κοινωνικός ανορθολογισμός που έχουν επιβάλει.
Να σημειώσουμε τέλος ότι το «παρών» στην ημερίδα έδωσαν, μεταξύ άλλων, ο αντιπεριφερειάρχης Απ. Βουλγαράκης, ο δήμαρχος Αποκορώνου Χ. Κουκιανάκης και ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας του Δήμου Πλατανιά Μ. Ντουντουλάκης, ο πρόεδρος του ΕΒΕΧ Γ. Μαργαρώνης, ο αντιπρόεδρος της ΔΕΔΙΣΑ Γ. Κουτράκης, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων Γ. Δασκαλάκης κ.ά.
Θέματα περιβάλλοντος στα ΜΜΕ
Τα θέματα περιβάλλοντος στα Μέσα Ενημέρωσης αποτέλεσε το βασικό αντικείμενο των εργασιών της δεύτερης ημέρας του “6ου Θερινού Σχολείου Περιβαλλοντικής Δημοσιογραφίας” που συνεχίσθηκε την Κυριακή στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου-Ίδρυμα Αγία Σοφία. Οι μετέχοντες στο σεμινάριο παρακολούθησαν διαλέξεις πάνω στην προβολή των περιβαλλοντικών θεμάτων στα Μέσα από τον κ. Ανδρέα Βέγλη, πρόεδρο στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, ενημερώθηκαν για τον τρόπο λειτουργίας των έντυπων και ηλεκτρικών ΜΜΕ στην ελληνική επαρχία από τον κ. Βλ. Βλασίδη καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Η νομικός από το Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτ. Κρήτης κ. Μαρία Μανιαδάκη στάθηκε στην ανάδειξη της πληροφορίας που συσχετίζεται με την περιβαλλοντική παραβατικότητα. Το σεμινάριο συνεχίζεται σήμερα με σειρά από επισκέψεις στο Ίδρυμα “Ελ. Βενιζέλος”, τη Ροτόντα στην Επισκοπή, το Κτήμα Λουπάκη, τη Μνημειακή Ελιά στις Βούβες κ.α.
Την Τετάρτη στις 6.15 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί ανοιχτή εσπερίδα με θέμα “Περιβάλλον και Οικοσυστήματα” στο Μουσείο Τυπογραφίας.
