Σε κίνδυνο το δημοσιογραφικό επάγγελμα

Η ελευθερία του τύπου συνεχίζει να κινδυνεύει σοβαρά σε πολλές χώρες του κόσμου όπου όχι μόνο η λογοκρισία αλλά και οι δολοφονίες, απαγωγές και “εξαφανίσεις” δημοσιογτράφων είναι συχνό φαινόμενο.
Το δυστύχημα είναι ότι αυτό το γεγονός είναι συνυφασμένο με την αύξηση της διαφθοράς και της επιβολής μέτρων από την επίσημη εξουσία που παραβιάζουν ευθέως τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το δημοσιογραφικό επάγγελμα λοιπόν έρχεται αντιμέτωπο όχι απλά με μεγάλους κινδύνους αλλά με μια οδυνηρή πραγματικότητα όταν απειλείται με την αποκάλυψη δολοπλοκιών και σκανδάλων διαφθοράς ή ίδια η ανθρώπινη ζωή.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτης Ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα για το  2019, που δόθηκε στην δημοσιότητα πριν λίγο καιρό, διαφαίνεται καθαρά  ότι το μίσος κατά των δημοσιογράφων έχει κλιμακωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο με την άσκηση βίας, γεγονός που αποτελεί σημαντικό παράγοντα αύξησης του φόβου. Ο αριθμός των χωρών που θεωρούνται ασφαλείς και όπου οι δημοσιογράφοι μπορούν να ασκήσουν ελεύθερα το επάγγελμά τους, συνεχίζει να συρρικνώνεται, ενώ τα αυταρχικά καθεστώτα ενισχύουν την πίεσή  τους στα ΜΜΕ.
Η κατάταξη των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, η οποία αξιολογεί την κατάσταση της δημοσιογραφίας σε ετήσια βάση  σε συνολικά 180 χώρες, αποκαλύπτει την ενεργοποίηση ενός μηχανισμού φόβου από την μεριά της κρατικής εξουσίας αλλά και άλλων κύκλων που εμποδίζει την απρόσκοπτη  άσκηση της δημοσιογραφίας. Η εχθρότητα εναντίον των δημοσιογράφων αλλά και το μίσος που μεταδόθηκε σε πολλές χώρες από πολιτικούς ηγέτες έχει οδηγήσει σε συχνές πράξεις βίας που με την σειρά τους οδηγούν σε αυξημένους κινδύνους και, ως εκ τούτου, σε  ένα νέο επίπεδο φόβου σε ορισμένα μέρη.
Στην κατάταξη του 2019, η Νορβηγία παραμένει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στην πρώτη θέση , ενώ η Φινλανδία (+2) ανακτά τη δεύτερη θέση, εις βάρος των Κάτω Χωρών (4η, -1), όπου δύο δημοσιογράφοι ειδικευμένοι στο οργανωμένο έγκλημα αναγκάζονται να ζουν υπό μόνιμη αστυνομική προστασία. Η αναβίωση του cyberstalking οδήγησε την Σουηδία στο να χάσει μια θέση (3η).
Όσον αφορά τα καλά νέα από την αφρικανική ήπειρο, η Αιθιοπία (110η, +40) και η Γκάμπια (92η, +30) σημειώνουν σημαντική πρόοδο.
Αρκετά αυταρχικά καθεστώτα χάνουν θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη. Αυτό συμβαίνει στην  περίπτωση της Βενεζουέλας (148η, -5), όπου οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν συλλήψεις και βιαιοπραγίες από την αστυνομία. Και στην  Ρωσία όμως η κατάσταση είναι ιδιαίτερα σοβαρή  (149η, -1), καθώς το Κρεμλίνο έχει αυξήσει την πίεση για τον έλεγχο του Διαδικτύου και των ανεξάρτητων μέσων μαζικής ενημέρωσης, με συλλήψεις, αυθαίρετες έρευνες και σκληρούς νόμους.
Το Βιετνάμ (176η), ακολουθούμενο από την Κίνα (177η -1), έχασε επίσης μια θέση. Στο Κέρας της Αφρικής, η Ερυθραία έφτασε στην τρίτη θέση από το τέλος (178η, +1), παρά την ειρήνευση των σχέσεών της με την Αιθιοπία, ενώ το Τουρκμενιστάν (180η) είναι τελευταίο, μετά την Βόρεια Κορέα (179η θέση , +1).
Μόνο το 24% των 180 χωρών βρίσκονται σε καλή ή αρκετά καλή  κατάσταση εις ότι αφορά την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος  σε σύγκριση με 26% που ήταν πέρυσι. Οι ΗΠΑ (48η θέση), όπου ένα ολοένα και πιο εχθρικό κλίμα για τους δημοσιογράφους έχει πια  εδραιωθεί λόγω της ρητορικής Τραμπ, έχασαν συνολικά τρεις θέσεις το 2019, γεγονός που σηματοδοτεί μια προβληματική κατάσταση. Ποτέ άλλοτε δεν έχουν απειληθεί τόσοι πολλοί αμερικανοί δημοσιογράφοι για την ζωή τους και ποτέ άλλοτε δεν είχαν ζητήσει ξανά τόσο πολύ από ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας να τους προστατέψουν.
Η απαξίωση των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι τέτοια που στο Μέριλαντ ένας άνθρωπος πυρπόλησε  εκδοτικό οίκο τοπικής εφημερίδας, με αποτέλεσμα  πέντε άτομα να χάσουν την ζωή τους. Πριν κάνει την  πράξη αυτή, ο δολοφόνος μοιράστηκε  το μίσος του για την εφημερίδα στα κοινωνικά δίκτυα.
Στην ΕΕ και τα Βαλκάνια σημειώθηκε η δεύτερη μεγαλύτερη επιδείνωση της κατάταξης (+ 1,7%). Σε αυτή την περιοχή, όπου η ελευθερία του τύπου παραδοσιακά  είναι η πιο σεβαστή και μέχρι τώρα η ασφαλέστερη, οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν τώρα τις χειρότερες απειλές: δολοφονίες στη Μάλτα, τη Σλοβακία και τη Βουλγαρία (111η) , λεκτικές και σωματικές επιθέσεις, ιδίως στη Σερβία ή το Μαυροβούνιο (104η, -1), ή ένα νέο επίπεδο βίας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων των«κίτρινων γιλέκων» στη Γαλλία (32η, +1)  αλλάζουν άρδην τα δεδομένα, σε σημείο που οι δημοσιογράφοι να μην τολμούν να δηλώσουν  την ιδιότητά τους να ή να καλύψουν εκδηλώσεις χωρίς να συνοδεύονται από σωματοφύλακες.
Στιγματισμός των δημοσιογράφων παρουσιάζεται και στην Ουγγαρία (87η, -14),  όπου οι ηγέτες του κόμματος του Βίκτορ Ορμπάν αρνούνται να απαντήσουν στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων που δεν είναι φιλικά προσκείμενοι σε αυτόν. Στην Πολωνία,τέλος, τα δημόσια μέσα ενημέρωσης μετατρέπονται σε μέσα προπαγάνδας που επιτρέπουν, με ολοένα  και πιο εντατικό τρόπο, την άσκηση ασφυκτικής πίεσης στους δημοσιογράφους.