■ Ενώ ο ΕΛΓΑ προβλέπει αποζημιώσεις μόνο μετά την καρπόδεση!
Oι αρκετά υψηλές θερμοκρασίες που παρουσιάστηκαν αρχικά στις 12 Μαΐου στην Κρήτη, θορύβησαν οπωσδήποτε τους ελαιοπαραγωγούς. Όμως λίγο αργότερα ήλε το καυτό 5/νθημερο 15-19 Μαΐου με θερμοκρασίες πολύ υψηλότερες (37-42ο C) που παρουσιάστηκαν και σε άλλες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας και ανέβασε κατακόρυφα την αγωνιά των παραγωγών για τυχόν ζημίες στην εξέλιξη της καρποφορίας.
Οπωσδήποτε οι υψηλές θερμοκρασίες ενώ κατά τους θερινούς μήνες δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ελαιοκαλλιέργεια, κατά τον Μάιο όποτε οι ελιές βρίσκονται στην ευαίσθητη περίοδο της άνθησης- καρπόδεσης, αρκετές φορές αποδεικινιόνται άκρως επικίνδυνες.
Ωστόσο, έκτος από το ύψος και την διάρκεια των θερμοκρασιών, αυτό που αυξάνει κατακόρυφα την επικινδυνότητα τους, είναι η συνοδεία τους απο ξηρούς (συνήθως νότιους) άνεμους.
Έτσι, μεγαλες ζημιές μπορεί να προκληθούν απο θεμοκρασίες και κάτω των 40ο αν συνοδευονται από ξηρούς άνεμους.
Οι περιοχές όπου σημειώθηκαν υψηλότερες θερμοκρασίες (ανω των 37οC) στην Κρήτη, όπου και ενδέχεται να προκληθήκαν και ζημίες στις ελιές, ήταν κυρίως η Δυτικη Κίσσαμος, ο Αποκόρωνας και η περιοχή της Μεσσαρας στο Ηράκλειο. (Πιν.1)
Στην Κίσσαμο και ειδικά στον Πλάτανο (Φαλάσαρνα), οι υψηλές θερμοκρασίες συνοδεύονταν κατά πληροφορίες και από ξηρούς ανέμους, αλλά δεν έχει γινει ακομα ορατή η έκταση και ο βαθμός των τυχον ζημιών. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και στις περιοχές του Αποκόρωνα.
Στην Μεσσαρά (Μοιρες, Πλώρα, Γορτυνα) θερμοκρασίες υψηλότερες των 40οC σημειωθήκαν επί τρεις ημερες και φαίνεται ότι βρήκαν τους πλειστούς ελαιώνες στο στάδιο μετά την καρπόδεση.
Επικινδυνες θερμοκρασιες ανω των 37οC σημειωθηκαν επίσης και στην Πελοποννησο (Σπαρτη, Μεσσηνια, Μεγαλοπολη, Ηλεια) αλλα και στην Στερεα και Θεσσαλια (Λειβαδιά, Θηβα, Φθιωτιδα, Λαρισα) χωρις να είναι γνωστο σε ποιο σταδιο βρηκαν την ανθηση-καρποδεση και αν προκαλεσαν ζημιές.
Ελάχιστες οι πιθανότητες αποζημίωσης από ΕΛΓΑ
Σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό του ΕΛΓΑ (Αποφ.157502/27-7-2011, άρθρο 6, παρ. 4) «οι ζημιές που προξενούνται από τα καλυπτόμενα ασφαλιστικά ζημιογόνα αίτια, εκτός του παγετού, στα καρποφόρα δέντρα πριν από το δέσιμο του καρπού, δεν καλύπτονται ασφαλιστικά»
Ομως, η προβλεψη αυτή του Κανονισμού, παρότι αποτελει εξοφθαλμη αδικία του ΕΛΓΑ για τους ελαιοπαραγωγους και παρότι με επανειλημένα υπομνηματα και διαβηματα του ΣΕΔΗΚ έχει ζητηθεί η διόρθωση της κατά τους σοβαρούς καυσωνες στην Κρήτη την Ανοιξη του 2013 και του 2016, εξακολουθεί να παραμένει σε ισχύ!
Επομένως τον λόγο εδώ έχουν οι πολιτικοί!
Τα υψηλά αποθέματα ελαιολάδου στην Ε.Ε. πιέζουν τις τιμές παραγωγού
Προβλέψεις για μείωση κατανάλωσης και εξαγωγών λόγω κορωνοϊού
Παρά την χαμηλότερη φετινή παραγωγή ελαιολάδου στις χώρες της ΕΕ, τα σημερινά αποθέματα στις χώρες αυτές είναι αρκετα αυξημένα και συνεχίζουν να πιέζουν τις τιμές, ενώ τα μέτρα λόγω Κορωνοιού ενδεχεται να αποδυναμώσουν την κατανάλ ωση και να μειώσουν τις εξαγωγες.
Αυτα προκύπτουν απο έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην οποία επισημαίνεται ότι ενώ κατά την περίοδο 2019/20, η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ ήταν κατά 15% χαμηλότερη από εκείνη της προηγούμενης περιόδου, οι δασμοί των ΗΠΑ, τα προβλήματα μεταφοράς που συνδέονται με το COVID-19 και οι γενικές οικονομικές συνθήκες, ενδέχεται να αποδυναμώσουν την παγκόσμια ζήτηση για ελαιόλαδο, με πιθανή μείωση των εξαγωγών κατά -8% κατά το 2019 / 20.
Με τα μέτρα περιορισμού λόγω της υγειονομικής κρίσης, οι λιανικές πωλήσεις ελαιολάδου αρχικά αυξήθηκαν, ιδίως στις χώρες παραγωγής της ΕΕ, γεγονός που σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές, συνέβαλαν στη γενική ανάκαμψη της κατανάλωσης στα κράτη αυτά κατά + 13% ετησίως, παρά το κλείσιμο των καταστημάτων εστίασης. Κι αυτό γιατί οι πωλήσεις στην λιανική (σουπερ μάρκετ) και οι κατευθείαν πωλήσεις από παραγωγούς, αντιπροσωπεύουν περίπου το 85% της ετήσιας κατανάλωσης.
Ωστόσο, καθώς η ατομική κατανάλωση ελαιολάδου είναι χαμηλότερη στις μη ελαιοπαραγωγικές χώρες της Ε.Ε., η συνολική κατανάλωση σε αυτές μπορεί να μειωθεί κατά 9% κάτω από τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών.
Τελικά σύμφωνα με την πρόσφατη αυτή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Πιν.1), την 19-05-2010 οι συνολικές ποσότητες ελαιολάδου που έχουν παραχθεί την περίοδο 2019/20 στις χώρες της ΕΕ, ανέρχονται σε 1.890 χ.τ. , ενώ τα υπάρχοντα σήμερα αποθέματα φθάνουν τους 693 χ.τ.
Η Ισπανία, παρά τις αυξημένες (σύμφωνα με τις ανακοινώσεις οργανώσεών της) εξαγωγές και την επίσης αυξημένη εσωτερική της κατανάλωση κατά το 2020, εξακολουθεί να διατηρεί πολύ αυξημένα αδιάθετα αποθέματα (601χ.τ.) ενώ παράλληλα έχει και δεσμευμένους 213χ.τ. στην ιδιωτική αποθεματοποίηση, που θα απελευθερωθούν τον Αύγουστο.
Η Ελλάδα, έχει αναφέρει στην ΕΕ τον Μάρτιο ως εκτιμώμενη τελική παραγωγή 275,0 χ.τ., κατανάλωση 125 χ.τ., και αποθέματα σημερινά σε 41 χ.τ.
Παράλληλα από Ελληνικές πηγές (ΣΕΒΕ) προκύπτει ότι οι εξαγωγές ελαιολάδου κατά τον Μάρτιο 2020, ηταν αυξημένες σε σχέση με τον Μάρτιο 2029 κατά 53% σε αξία (59 εκ.€) και κατά 67% σε ποσότητα (34χ.τ.). Ωστόσο, η μέση τιμή εξαγωγών (1,73€/κ) ηταν αρκετά μειωμένη (-9%) έναντι της περσινής (1,89€/κ) πράγμα που σημαίνει ότι τελικά οι εξαγωγές στηριχτήκαν στις μειωμένες τιμές παραγωγού.
Δακοκτονία: Σε εγρήγορση η Περιφέρεια Κρήτης για έγκαιρη εφαρμογή
Ανησυχητικές οι πρώτες ενδείξεις δακοπαγίδων
Σε έντονη δραστηριοποίηση φαίνεται να βρίσκεται τελευταία η Περιφέρεια Κρήτης, προκειμένου να διευθετηθούν τα διάφορα προβλήματα και οι ελλείψεις που έχουν ανακύψει και φέτος, εξαιτίας των περίπλοκων και χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών που έχει καθιερώσει η κεντρική διοίκηση.
Όπως πληροφορουμαστε ο Περιφερειάρχης κ. Αρναουτάκης σε συνάντηση με τους εργολάβους παγιδοθεσίας που είχε πρόσφατα στο Ηράκλειο υπογράμμισε ότι «έχουμε υποχρέωση στους ανθρώπους του πρωτογενούς τομέα, να επιτύχουμε οπωσδήποτε. Και γιαυτο πρεπει όλοι να αποδώσουμε τα μέγιστα».
Παράλληλα από την πλευρά τους ο Αντιπεριφερειαρχες Χνάρης τόνισε ότι «θα υπάρξουν έλεγχοι για την αποτελεσματικότητα» ενώ ο Αντιπεριφερειάρχης Συριγωνάκης υπογράμμισε ότι «τα λάθη φέτος πρεπει να είναι μηδενικά και η περσινή ζημία δεν επιτρέπει αστοχίες φέτος».
Παρόμοια συνάντηση πληροφορηθήκαμε ότι είχε και στις 26/5 στα Χανιά ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Καλογερής με υπηρεσιακούς παράγοντες και εργολάβους ψεκασμών και παγιδοθεσίας κατά την όποια τονίστηκε η ανάγκη της έγκαιρης έναρξης της πρώτης διαβροχής αλλά και της εντατικοποίησης των έλεγχων σε όλα τα σταδία του προγράμματος.
Υψηλές δακοσυλλήψεις κρούουν τον κώδωνα
Στο μεταξύ γύρω στα μέσα Μαΐου (15-16/5) άρχισε κατά περιοχές η ανάρτηση των δακοπαγίδων στην Ανατ. Κρήτη, με την συνδρομή σε μερικές περιπτώσεις και τοπικών Αγρ. Συν/σμων (Κριτσά, Εμπαρος, Ζάκρος, κ.α.) ενώ λίγο αργότερα (22/5) αναρτήθηκαν παγίδες και σε διάφορες περιοχές των Χανίων.
Ετσι, ήδη υπάρχουν οι πρώτες ενδείξεις από τις όποιες προκύπτει, ότι οι δακοσυλλήψεις είναι αρκετά υψηλές στην Ανατ. Κρήτη. Στην περιοχή της Κριτσάς (Πρίνα) έφτασαν μέχρι και 170 δάκους ανά παγίδα, ενώ ο μέσος όρος κατά δημοτικό διαμέρισμα κυμάνθηκε από 5 έως 45 δάκους ανά παγίδα.
Στην περιοχή του Αποκόρωνα, όπως πληροφορηθήκαμε, οι ενδείξεις μεχρι σήμερα φαίνεται να ήταν μικρότερες από 5 δάκους αν παγίδα.
Ανεξάρτητα όμως απο τα δεδομένα αυτά, πολυετής πείρα έχει αποδείξει ότι η πρώτη γενική διαβροχή πρεπει να έχει λήξει πριν υπάρξουν δακοπροσβολές γιατί μετά, ο εκθετικός πολλαπλασιασμός του εντόμου το καθιστά ακαταμάχητο!
Και στην πράξη έχει αποδειχτεί ότι οι πρώτες δακοπροσβολές μπορούν να υπάρξουν στην Κρήτη και μέσα στο πρώτο 15/νθημερο του Ιουνίου. Οι παλαιότεροι δε ενθυμούνται και την χαρακτηριστική φράση του αείμνηστου Γεωπόνου Νικ. Ψυλάκη, όταν κατά την εορτή του Αγίου Ελισαίου (14 Ιουνίου) πήγαινε στο χωριό του (Ζυμβραγού) και διαπίστωνε ελαιόκαρπο με δακοπροσβολές, επιστρέφοντας τον περιέφερε στις υπηρεσίες στα Χανιά, λέγοντας: «Βλέπετε, καθυστερήσαμε! Πάλι μας πρόλαβε ο Δάκος!».
Αναγκαία η αλλαγή θεσμικού πλαισίου
Οπωσδήποτε, οι βιολογικές συνθήκες που αναφέρονται σε κάποιες οδηγίες των κεντρικών υπηρεσιών (δακοσυλλήψεις, αναλογία θηλυκών-αρσενικών, ποσοστό γονίμων, κ.λ.π.) σαν προϋποθέσεις έναρξης της πρώτης διαβροχής, εκτός του ότι είναι ασαφείς και δύσκολα εκτιμήσιμες στην πράξη, θεωρούνται σήμερα, απο πολλούς επιστήμονες, ως μη ρεαλιστικές.
Παράλληλα τα διοικητικά και οικονομικά προβλήματα που προκαλούνται απο την εμπλοκή στην όλη διαδικασία 2-3 Υπουργείων και πλήθος κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών έχουν ως συνέπεια σοβαρές καθυστερήσεις στις προμήθειες φαρμάκων και τις προσλήψεις προσωπικού, αλλά και σημαντικές εξαιρέσεις ελαιώνων (χαμηλή καρποφορία, περιφράξεις, βιολογικά κ.ά.) οι όποιες, καθιστούν ανέφικτη την έγκαιρη και αλλά και γενική εφαρμογή της μεθόδου. Eτσι, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των τοπικών υπηρεσιών, δεν είναι εύκολη η διασφάλιση της επιθυμητής αποτελεσματικότητας.
Ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ., με υπομνήματα του αλλα και άλλοι φορεις και παράγοντες, έχουν προτείνει την ανάθεση της δακοκτονίας σε ένα αυτόνομο, ευέλικτο εκτελεστικο φορέα που θα λειτουργεί ως ΝΠΙΔ με βάση ένα πληρεστερο και σαφέστερο επιστημονικό «πρωτόκολλο εφαρμογής».
Και βέβαια, όλα αυτά θα μπορούσαν, να αποτελέσουν αντικείμενο μιας ευρείας δημόσιας επιστημονικής συζήτησης, στα πλαίσια μιας επιστημονικής ημερίδας, της οποίας τα συμπεράσματα θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για μια ριζική αναθεώρηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου.
Ωστόσο σχετική πρόταση του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. δεν τελεσφόρησε μέχρι σήμερα!
Τιμές: Συνεχίζουν το ίδιο χαμηλές παρά τις αυξημένες εξαγωγές
Παρα το ότι συμφώνα με τον ΣΕΒΕ (ΒΗΜΑ 24.5.20) οι εξαγωγές ελαιολάδου κατά τον Μάρτιο 2020, ήταν αυξημένες σε σχέση με τον Μάρτιο 2029 κατά 53% σε αξία (59 εκ.€) και κατά 67% σε ποσότητα (34χ.τ.), οι τιμές παραγώγου δεν παρουσίασαν καμία βελτίωση.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από τη μέση τιμή (1,73€/κ) με την όποια έγιναν οι εξαγωγες αυτές η όποια ηταν αρκετά μειωμένη (-9%) έναντι της περσινής (1,89€/κ) και σημαίνει ότι τελικά οι εξαγωγές στηρίχτηκαν στις μειωμένες τιμές παραγωγού όπως έγινε και με την Ισπανία και Τυνήσια και όχι στις ιδιαιτέρες προσπάθειες των εξαγωγέων.
Συνοπτικά, σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 26-5-20 (www.sedik.gr) οι εξελίξεις στις τιμές είχαν ως εξης:
Στην Ελλάδα, οι μέγιστες και ελάχιστες τιμές που προσφέρονται (Πιν.1.) κυμαίνονται στα 2,35-2,10€/κ, όμως για ελαιόλαδα έξτρα παρθένα οξύτητας 0,3 βαθμών. Επομένως για λάδια με μεγαλύτερες οξύτητες, οι τιμές αυτές μειώνονται κατά 0,1€/κ ανά γραμμή (0,1ο) αύξησης της οξύτητας και έτσι οι τιμές για τα συνήθη φετινά λάδια με οξύτητες 0,6-0,8 βαθμούς είναι κάτω από 2 ευρώ!
Βέβαια, παραδόξως, κάποια μικρή ζήτηση φαίνεται να υπάρχει για υψηλόβαθμα λάδια (οξ.>2βαθμων), με τιμές βέβαια πολύ χαμηλές (1,10-1,20€/κ). Και προορισμός αυτών των λαδιών πιθανότατα είναι το ραφινάρισμα και η χρήση τους για τον τύπο «Ελαιόλαδο μίγμα παρθένου και ραφιναρισμένου» που συνήθως διαφημίζεται, παρανόμως, μόνο με την λέξη “Ελαιόλαδο”!
Στην Ισπανία η πίεση των αποθεμάτων αλλά και η αυξημένη προσφορά συνετέλεσε σε κάποια αξιόλογη πτώση των μέγιστων τιμών για το έξτρα στα 2,70 €/κ. (από 2,95 €/κ που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα), ενώ για το απλό παρθένο και λαμπάντε δεν υπήρξε ουσιαστική αλλαγή και οι τιμές κυμάνθηκαν στα 1,70-1,62€/κ.
Στην Ιταλία δεν σημειώθηκε κάποια σοβαρή αλλαγή και οι συνήθεις τιμές κυμάνθηκαν από 3,15-3,50€/κ και μέσος όρος της χώρας παρέμεινε σταθερός στα 3,35 €/κ.
