Με το νέο μεγα-σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου που συνδέει την Ρωσία με την Κίνα, η Μόσχα ελπίζει να περιορίσει την εξάρτησή της απέναντι στους ευρωπαίους αγοραστές, αλλά κινδυνεύει να επιβαρύνει την ανισότητα στις εμπορικές της συναλλαγές με το Πεκίνο, που έχει αυξηθεί μετά την εισβολή στην Ουκρανία, εκτιμούν οι αναλυτές.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν παρουσιάστηκε ενθουσιασμένος κατά την επίσκεψη του προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στην Μόσχα. Το τιτάνιο σχέδιο του αγωγού Power of Siberia 2 υπόσχεται μία ζωτική εμπορική διέξοδο για το ρωσικό αέριο, που έχει πληγεί από τις δυτικές κυρώσεις λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Η Μόσχα θέλει να πιστεύει ότι ο αγωγός μήκους 2.600 χιλιομέτρων, που συνδέει την Σιβηρία με την επαρχία Σιντσιάνγκ και μέσω του οποίου θα διέρχονται 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, βρίσκεται σε καλό δρόμο. Μακροπρόθεσμα, η δυναμικότητά του θα είναι αντίστοιχη της δυναμικότητας του αγωγού Nord Stream 2 που συνδέει την Ρωσία με την Γερμανία.
Ομως, ο ενθουσιασμός δεν είναι και τόσο μεγάλος στην κινεζική πλευρά. Μέχρι στιγμής, το Πεκίνο έχει αποφύγει οποιαδήποτε επίσημη δέσμευση για το σχέδιο, το χρονοδιάγραμμα του οποίου παραμένει αόριστο.
Αν και ο ρώσος πρόεδρος δήλωσε παρουσία του Σι ότι «κλείστηκαν όλες οι συμφωνίες» μεταξύ των δύο χωρών για τον αγωγό, η κοινή τους ανακοίνωση αρκείται να κάνει λόγο για ενθάρρυνση «των ερευνών και των διαβουλεύσεων».
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η στάση αναμονής που τηρεί το Πεκίνο αποκαλύπτει τόσο την θέση ισχύος της Κίνας απέναντι στην Ρωσία, όσο και την βούληση της κινεζικής ηγεσίας να μην εξαρτάται από τα πλεονάσματα της Ρωσίας για την ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας.
Η Κίνα «δεν βιάζεται καθόλου να υπογράψει οτιδήποτε αν η πρόταση δεν είναι ευνοϊκή και συνοδευμένη από όρους» που θα θέσει η ίδια, σύμφωνα με την Marina Shagina, ειδικός του International Institute for Strategic Studies (IISS) του Βερολίνου.
«Η Ρωσία βρίσκεται σε απελπισία»
Κάποτε πρώτος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στον κόσμο, η Ρωσία είχε δει τις εξαγωγές της να καταρρέουν το 2022 υπό το κράτος των δυτικών κυρώσεων.
Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ενωση αναζητούσε νέες πηγές τροφοδοσίας φυσικού αερίου, η Ρωσία στράφηκε προς άλλους αγοραστές και κυρίως την Κίνα, με την οποία συνδέεται ήδη με τον αγωγό Power of Siberia 2. Ογκος ρεκόρ φυσικού αερίου, 15,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, μεταφέρθηκε μέσω του αγωγού αυτού τον περασμένο χρόνο.
Το 2022, η Κίνα εκθρόνισε την Γερμανία και έγινε ο πρώτος αγοραστής των ρωσικών ενεργειακών προϊόντων. Και το 2023, το Πεκίνο είχε πληρώσει ήδη 12,2 δισεκατομμύρια δολάρια στην Μόσχα για τον ρωσικό άνθρακα, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, σύμφωνα με το Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA), με έδρα το Ελσίνκι.
Ομως οι ρωσικές πωλήσεις ενεργειακών προϊόντων προς την Ασία παραμένουν χαμηλές σε σχέση με τα 155 εκατομμύρια κυβικά μέτρα που η Μόσχα εξήγε στην Ευρώπη πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Η Ρωσία προσπαθεί απεγνωσμένα να στείλει όσο περισσότερο φυσικό αέριο μπορεί προς Ανατολάς την ώρα που η Ευρώπη προσπαθεί να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο», λέει ο Philip Andrews-Speed, του Ινστιτούτου Μελετών για την Ενέργεια του πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης.
Ομως τα εμπόδια δεν λείπουν.
Το υπάρχον δίκτυο αγωγών στην Ρωσία «ήταν στην βάση του δομημένο για να εξυπηρετεί την ευρωπαϊκή αγορά», λέει η Jaime Concha, ειδικός για την αγορά αερίου στην Energy Intelligence.
Η κατασκευή αντίστοιχου δικτύου για την Ασία θα ήταν, κατά την γνώμη της, δαπανηρή, πράγμα που δείχνει «πόσο λίγες είναι οι εναλλακτικές που διαθέτει η Ρωσία».
Η Κίνα έμαθε το μάθημα της Ευρώπης
Παράλληλα, η Κίνα επιδιώκει να διαφοροποιήσει τις δικές της πηγές τροφοδοσίας και έχει υπογράψει σειρά συμφωνιών προμήθειας φυσικού αερίου σε ολόκληρο τον κόσμο, με βασική την συμφωνία που υπέγραψε τον Νοέμβριο με το Κατάρ ύψους 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων και διάρκειας 27 ετών.
«Οι κινέζοι ηγέτες αντλούν επίσης μαθήματα από την Ευρώπη και την υπερβολική της εξάρτηση από τις ρωσικές ενεργειακές εισαγωγές», λέει ο Γιαν Τσιν, ειδικός για τον άνθρακα στην εταιρεία Refinitiv.
Εκ του γεγονότος της θέσης της στις ενεργειακές διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, «η Κίνα είναι ο μεγάλος νικητής του πολέμου στην Ουκρανία», λέει η Marina Shagina του IISS, που πιστεύει ότι το Πεκίνο «εκμεταλλεύθηκε την απομόνωση της Μόσχας» για να επιταχύνει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, άνθρακα και πετρελαίου σε τιμές ευκαιρίας.
