» Απαντήσεις από την Περιφέρεια ζητούν συλλογικότητες
Αµφιβολίες για το αν πραγµατοποιήθηκε περιβαλλοντικός έλεγχος των σεισµικών ερευνών στο πλαίσιο του προγράµµατος έρευνας και εκµετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές Νοτιοδυτικά και ∆υτικά τη Κρήτης, διατυπώνουν η Οικολογική Παρέµβαση Ηρακλείου και η Πρωτοβουλία Κρήτης ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων.
Σχετικό ερώτηµα απευθύνουν προς το Περιφερειακό Συµβούλιο Κρήτης και την Επιτροπή Περιβαλλοντος και Χωροταξίας , υπενθυµίζοντας τους όρους και τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες δόθηκαν οι άδειες για έρευνες.
Ειδικότερα προβλεπόταν:
«1. η σύσταση ∆ιακριτής Μονάδας Περιβάλλοντος, που θα επιβλέπεται από την Αρχή Σχεδιασµού. Η Μονάδα αυτή θα πρέπει να αναφέρεται στο Οργανόγραµµα και επιλαµβάνεται κάθε ζητήµατος περιβαλλοντικής φύσης (Β.ΙΙ.1 παρ. 1-2). Η Μονάδα αυτή θα αποτελεί και το σύνδεσµο επί όλων των περιβαλλοντικών θεµάτων µε τις τοπικές κοινωνίες, µε τα σχετικά µε τους υδρογονάνθρακες και το περιβάλλον παρατηρητήρια και µε τις αρµόδιες υπηρεσίες της δηµόσιας διοίκησης.
2. Για τις σεισµικές έρευνες, καθώς δεν απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση, είναι απαραίτητη η εκπόνηση ενός σαφούς Περιβαλλοντικού Σχεδίου ∆ράσης, το οποίο θα περιλαµβάνει και ειδικά µέτρα για την αποτροπή επιπτώσεων στα κητώδη. Ορισµένα από αυτά είναι:
α. Για την αποτροπή επιπτώσεων στα κητώδη, προβλέπεται κατ’ ελάχιστον καταγραφή στοιχείων που αφορούν τα θηλαστικά µε έµφαση τις θαλάσσιες εκτάσεις υπεράνω της Ελληνικής Τάφρου ( Β.ΙΙ.2 παρ. 6.2).
β. Επίσης, απαιτείται επαρκής αριθµός κατάλληλα εκπαιδευµένων παρατηρητών επί σκάφους, για τον εντοπισµό µε οπτικά και ακουστικά µέσα θαλάσσιων θηλαστικών (Β.ΙΙ.2 παρ. 6.6) καθώς και
γ. Καταγραφή τιµών ακουστικής στάθµης ΠΡΙΝ, ΚΑΤΑ ΤΗ ∆ΙΑΡΚΕΙΑ και ΜΕΤΑ την ολοκλήρωση των ερευνών (Β.ΙΙ.2 παρ. 8).
3. Για την επιλογή της εποχής εκτέλεσης των ερευνών θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη ότι η χειµερινή περίοδος θεωρείται προτιµότερη, διότι επηρεάζονται λιγότερο τα θηλαστικά ως προς τις διαδικασίες αναπαραγωγής τους».
Όπως αναφέρουν οι δύο συλλογικότητες, «από τις 22 Φλεβάρη έως τις 20 Μάρτη 2024 διενεργήθηκαν ξανά σεισµικές έρευνες στην Κρήτη, ως συνέχεια αυτών που πραγµατοποιήθηκαν στις ίδιες θαλάσσιες περιοχές στα τέλη του 2022. Μάλιστα τότε, οι έρευνες ξεκίνησαν στα κρυφά τουλάχιστον από τις 23 Οκτώβρη, αρκετές µέρες πριν από την έκδοση της σχετικής NAVTEX στις 8 Νοεµβρίου (αλλά και της εκδίκασης σχετικής προσφυγής στο Συµβούλιο της Επικρατείας στις 2 Νοεµβρίου). Η απόφαση του ΣτΕ αλλά και το αρµόδιο υπουργείο διαβεβαίωναν περί «διακριτής» και «ανεξάρτητης» Μονάδας Περιβάλλοντος, η οποία στελεχώνεται µε επαρκές προσωπικό ειδικής κατάρτισης και διεξάγει την παρακολούθηση στον τόπο εκτέλεσης των εργασιών και στα λοιπά σηµεία όπου επιβάλλεται η παρακολούθηση περιβαλλοντικών παραµέτρων, κατά τρόπον ώστε να µην δηµιουργείται αµφιβολία ως προς τη δυνατότητα ανεξάρτητης και αποτελεσµατικής, εκ µέρους των µελών της, παρακολούθησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του προγράµµατος. Τον Ιανουάριο του 2023 ωστόσο, έγινε γνωστό ότι η Μονάδα Περιβάλλοντος που συγκροτήθηκε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους για να ελέγχει τις εργασίες της κοινοπραξίας Exxon Mobil και HelleniQ Energy (ΕΛΠΕ), συγκροτήθηκε αποκλειστικά από τρία διοικητικά στελέχη της Exxon Mobil».
Με βάση τα παραπάνω, σύµφωνα µε την σχετική ερώτηση, προκύπτουν τα εξής ερωτήµατα:
1) «Υπάρχουν τελικά, κι αν ναι ποιοι είναι, κρατικοί ελεγκτικοί µηχανισµοί τήρησης των περιβαλλοντικών όρων στη φάση των σεισµικών ερευνών που υλοποιήθηκαν στα πλαίσια του προγράµµατος έρευνας και εκµετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης;
2) Έχετε αναλυτική ενηµέρωση σχετικά µε την τήρηση των όρων που περιλαµβάνονται στο Περιβαλλοντικό Σχέδιο ∆ράσης (ΠΣ∆) για τη γεωφυσική έρευνα που διεξήχθη το 2022-2023 και από αυτή που διεξήχθη πρόσφατα στην ίδια θαλάσσια περιοχή;
Πιο συγκεκριµένα:
α. Ποιά είναι η συσταθείσα Μονάδα Περιβάλλοντος, που επιβάλλεται από την εγκριτική απόφαση, ποιά η θέση της -που απαιτείται να καταλαµβάνεται- στο Οργανόγραµµα του Προγράµµατος των Ερευνών και ποιά τα αποτελέσµατα της;
β. Ποιά τα αποτελέσµατα της καταγραφής όσον αφορά τα θηλαστικά και τις επιπτώσεις που υπάρχουν σε αυτά από τις έρευνες;
γ. Ποιός ο αριθµός των εκπαιδευµένων παρατηρητών που απαιτείται να έχουν ήδη προσληφθεί, για τον εντοπισµό και την παρακολούθηση των θαλάσσιων θηλαστικών;
δ. Ποιά τα αποτελέσµατα της καταγραφής ακουστικής στάθµης καθ’ όλη τη διάρκεια τω ερευνών;
3) Έχουν συσταθεί «παρατηρητήρια» και υπάρχει κάποιος σύνδεσµος από όπου µπορεί να ενηµερώνεται το ευρύ κοινό και η τοπική κοινωνία;
4) Έχει γίνει κάποια επανεξέταση σχετικά µε τον ισχυρισµό, που εκφράστηκε προ πενταετίας, ότι η χειµερινή περίοδος θεωρείται προτιµότερη για την εκτέλεση σεισµικών ερευνών, λαµβάνοντας υπόψη τυχόν νέα στοιχεία της επιστηµονικής γνώσης; ».
Η σχετική ερώτηση καταλήγει σηµειώνοντας: «µε γνώµονα ότι οι πολίτες και οι αρµόδιες αρχές συµµεριζόµαστε τις ίδιες ανησυχίες για τις επιπτώσεις που ενέχει η υλοποίηση του προγράµµατος έρευνας και εκµετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θάλασσες της Κρήτης αλλά και την αναγκαιότητα να τηρηθούν στο ακέραιο οι περιβαλλοντικοί όροι, αναµένουµε να µας γνωστοποιήσετε τις θέσεις σας/απαντήσεις σας στα ανωτέρω.
