Η ΑΤΑΛΑΝΤΕΥΤΗ πίστη του Γιάννη και της Ελένης Γαρεδάκη στην επιτυχία της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα” (1967), αργότερα στην ίδρυση του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου (ΙΕΤ, 2010), ταυτόχρονα στον εμπλουτισμό της Βιβλιοθήκης “Κρητικού Βιβλίου”, και πάνω απ’ όλα στην καθιέρωση ως μοναδικού στη νότια Ευρώπη του “Μουσείο Τυπογραφίας” (2005), αποδεικνύει πως, η επιμονή σε ωραίους στόχους, ανταμείβεται. Έστω, με πολύ κόπο και θυσίες..
ΕΙΧΑ το σπάνιο προνόμιο να συνεργαστώ μαζί τους για περίπου τέσσερις δεκαετίες. Και έμαθα πολλά: το ασυμβίβαστό τους στις προκλήσεις και τις βίαιες αλλαγές των καιρών, η εμμονή τους στη διαρκή ανανέωση, το πείσμα και το πάθος τους για το καλύτερο, παραμένουν έντονα στοιχεία της προσωπικότητας και του τρόπου ζωής τους.
…ΑΝΑΠΟΛΩΝΤΑΣ το “ταξίδι” ανάμεσα στις σελίδες γραπτών στα “Χ.ν.”, μακαρίζω τον εαυτό μου. Μου δόθηκε η ευκαιρία να εκθέτω τις απόψεις και τις προτάσεις μου για τα Χανιά, την Κρήτη, την Ελλάδα, τον Κόσμο. Πάντα με επιχειρήματα. Να ακούω τον παλμό της πόλης, να αντιμετωπίζω το δυσδιάκριτο εφικτό από το ανέφικτο. Να φαντάζομαι το μέλλον, να βιώνω τη “μετάβαση” από την αγροτική στην αστική ζωή. Kάθε δρόμος, κάθε συνοικία της πόλης, κάθε χωριό του νομού, κουβαλάει ένα ιερό παρελθόν. Συχνές οι “φωνές” των προγόνων, η επίκληση της κρητικής ιστορίας, οι αφηγήσεις-μαρτυρίες ηρώων και απογόνων. Πάντα σε συνάρτηση με το σήμερα.
ΣΚΟΡΠΙΕΣ λέξεις στους δρόμους γίνονταν στιγμιότυπα. Πάμπολλες αντηχήσεις από πορείες διαμαρτυριών αποτυπώθηκαν, σπουδαία πρόσωπα που έφυγαν σχολιάστηκαν. Περιγράψαμε καρικατούρες δημοτικών έργων, ερείπια δεκαετιών, ανικανότητα δημοτικής αρχής, επιτυχίες. Αφουγκραστήκαμε συνθήματα από αγώνες και απεργίες. Είδαμε ασχήμια σε παραμελημένα δημόσια κτήρια, απολαύσαμε νέα βιβλία, παρακολουθήσαμε εκδηλώσεις. Η εφημερίδα πανταχού παρούσα. Έτσι που, όλα σήμερα να μπερδεύονται γλυκόπικρα.
ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΕΝΑ ή αυθόρμητα λόγια ξανάρχονται σαν αχώ. Επιστολές, γραπτά και αντιδράσεις αξιόλογων ανθρώπων ξαναδιαβάζονται. Πρόσωπα που άλλα ταυτίστηκαν με τις απόψεις μας (σχόλια, Ερμόλαος, Θέματα παιδείας και προσανατολισμού, “Περι-διαβάζοντας” κ.λπ.) κι άλλα υπήρξαν κριτικά απέναντί μας. Ευγνωμονούμε τους πάντες. Ειδικά τους επικριτές μας που υποδείκνυαν με τον τρόπο τους πού έπρεπε να εστιάσουμε και τί να αποφύγουμε… Μπορεί να βιώναμε το ίδιο γεγονός, αλλά η δική τους διαφορετική ματιά ήταν πάντα συμπληρωματική. Είναι γεγονός πως η ευαρέσκεια των “συνταξιδιωτών” μας στο ταξίδι της ζωής αποτελεί ένα φρέσκο ενθαρρυντικό αεράκι, ενώ η απαρέσκεια σηκώνει μπουρίνια που μας βυθίζουν στο εγώ με στόχο την αυτογνωσία. Και την ψυχραιμότερη κατανόηση του πολύπλοκου κόσμου μας.
Η ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΗ πορεία άρχισε το 1988 με ένα σύντομο σχόλιο για τα γεμάτα από σκουπίδια Χανιά (Κουρουπητός). Σχόλιο που προκάλεσε αίσθηση στο χανιώτικο και στο αθηναϊκό κοινό (“Χανιώτικα νέα”/περιοδικό “Ταχυδρόμος”). Με προτροπή της συζύγου μου Χριστίνης, άρχισα μια ή δυο φορές την εβδομάδα να ανεβαίνω την ξύλινη σκάλα στην Καραϊσκάκη που -και σήμερα- ενώνει το ισόγειο (λογιστήριο της εφημερίδας) με το πατάρι. Απέναντί μου, τα “γραφεία” των δυο σπουδαίων Μιχάληδων: του Σαραβελάκη και του Γρηγοράκη. Κάτω, η ομάδα Κουφουδάκη, με την Ελένη, τη Σπυριδούλα, τη Βούλα και άλλους και το πιεστήριο της εφημερίδας. Η σελιδοποίηση γινόταν λίγο πιο πάνω από τον Ξυφανταράκη. Ο Σαραβελάκης, συνάδελφος καθηγητής, δεινός συνδικαλιστής και ομιλητής, έγραφε αξιοζήλευτα χρονογραφήματα καθώς και ευσύνοπτα πολιτικά σχόλια. Προσηνής μού’ λεγε: «Έλα, Σταύρο…! Μέσα είναι ο κύριος Γιάννης». Ο κ. Γαρεδάκης, ιδρυτής, εκδότης, δ/ντής και βασικός σχολιογράφος (Παρατηρητής) των «Χ.ν.», βρισκόταν στο βάθος του παταριού που βλέπει στην Καραϊσκάκη. Σκυμμένος στα χαρτιά του με υποδεχόταν. Του άφηνα το σύντομο χειρόγραφο σχόλιό μου που από την αρχή είχε τον τίτλο «Περι-διαβάζοντας». Μ’ αυτόν εννοούσα μια (κατά Νικηφόρο Βρεττάκο), περιδιάβαση στη χαρά και τη λύπη του κόσμου και ταυτόχρονα μια επαφή με τον κόσμο των βιβλίων, μέσω παραθεμάτων. Στον κ. Γιάννη άρεσε ο σύντομος λόγος, ακριβώς επειδή είναι πιο αναγνώσιμος και μάλιστα σε εποχές που ο χρόνος τρέχει, ενώ βομβαρδιζόμαστε από πλήθος πληροφοριών και εικόνων. Ένα σύντομο σχόλιο προϋποθέτει πυκνή σκέψη, εμβάθυνση στο θέμα, εύληπτη διατύπωση, αδιόρατο χιούμορ! Υπήρξε για μένα προσωπική άσκηση ύφους («Με άλλα λόγια», Ερμόλαος). Πρότυπό μου ήταν ο Robert Escarpit (1918-2000) της γαλλικής Le Monde.
ΜΕ ΤΟΝ ΑΔΟΚΗΤΟ θάνατο του Μιχάλη Σαραβελάκη (1994), ασχολήθηκα πιο συστηματικά με το τοπικό κοινωνικοπολιτιστικό σχόλιο (“Επίκαιρα-ανεπίκαιρα), ενώ από το 1997 “υιοθέτησα” την ηλεκτρονική τεχνολογία των PC -χάρη στην εφημερίδα. Στην αρχή πανικοβλήθηκα. Δεν ήμουν “μες στα πράγματα” κι ούτε ήξερα ποια απήχηση θα είχαν τα γραπτά μου. Όμως, το αρχικό άγχος ξεπεράστηκε με την ισχυρή επιχειρηματολογία και τον τρόπο γραφής.
ΠΡΟΤΙΜΟΥΣΑ «ευρυχωρία» στην ανάπτυξη ενός επίκαιρου θέματος-κάτι που μου δόθηκε γενναιόδωρα! Τα μετεξελιγμένα ολοσέλιδα «Περι-διαβάζοντας» (σε μορφή δοκιμίου) απαιτούν μέσα σε 900 ή το πολύ 1000 λέξεις, την ικανή ανάπτυξη ενός επίκαιρου θέματος. Τη μορφή γραφής μεταξύ στοχαστικού δοκιμίου και επικαιρότητας, έγκυροι φιλολόγοι/καθηγητές Πανεπιστημίων, χαρακτήρισαν ως «αφηγηματική δοκιμιογραφία». Βραβεύτηκαν δε από τον «Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός» (ως «Εφήμερος Λόγος») το 2006. Από τη σελίδα αυτή πέρασαν εκατοντάδες θέματα, αλλά και αξιόλογοι λογοτέχνες, ποιητές, μαντιναδολόγοι, πολιτικοί, επιστήμονες, απλοί άνθρωποι. Όμως, στη ζωή, όπως τραγουδούσε παλαιότερα ο Charles Aznavour, “il faut savoir se retirer…” (=πρέπει να ξέρεις πότε να αποσύρεσαι). Στην ώρα σου, έστω και μερικώς.
… ΠΕΝΗΝΤΑΕΞΙ χρόνια μετά (1967-2024), έχουν αναλάβει τα ηνία των “Χ.ν.” νέα παιδιά που με όρεξη κι ενθουσιασμό, επαγγελματισμό, εμβαθύνσεις και καινοτόμα θέματα, οδηγούν σταθερά την εφημερίδα στο μέλλον. Είναι η πολλά υποσχόμενη «νέα γενιά» αποτελούμενη από μια λαμπρή ομάδα δημοσιογράφων: ο καθένας και η καθεμιά τους, με τον φρέσκο τρόπο γραφής τους, καλύπτουν τα φλέγοντα τοπικά και όχι μόνο ζητήματα. Υπάρχουν πάντα οι ευγενέστατες κοπέλες στο δημοσιογραφικό τμήμα και το λογιστήριο, το τεχνικό προσωπικό, οι πιεστές (ΒΙΟΠΑΧ), οι διανομείς, οι τακτικοί και έκτακτοι συνεργάτες -ένας ολόκληρος κόσμος, δηλαδή, γύρω από την εφημερίδα.
ΤΑ “ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ”, όπως τα έζησα, δεν φιλοδόξησαν ποτέ να γίνουν ρυθμιστές καταστάσεων: παραμένουν μια ανήσυχη, ενεργή και ζωντανή τοπική εφημερίδα. Με καίριες παρεμβάσεις, υπομνήσεις και υποδείξεις “στα στραβά και ανάποδα” της χανιώτικης καθημερινότητας. Δίνουν τη μάχη με σοβαρά επιχειρήματα, ενώ και οι απαντήσεις τους είναι πάντα τεκμηριωμένες. Διατηρώντας δε την οικονομική αυτοτέλειά τους και βασιζόμενα μόνο στο αναγνωστικό κοινό τους, πορεύονται επιτυχώς- παρά τις αλλεπάλληλες κρίσεις. Δεν απαγορεύουν απόψεις, ούτε υπαγορεύουν θέσεις. Απλά, αναγορεύουν στην “πρώτη” σελίδα τους τα “πρέποντα” θέματα, αποτελώντας “σχολείο ζωής” και σωστής δημοσιογραφίας.
ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ στο “υπέροχο ταξίδι” τους! (12-1-2024). (Στ.Γ.Κ.)
