Σεργιάνισμα στην Κονδυλάκη: Ένας δρόμος… πολλές ιστορίες (φωτ.)

 

Το “καλημέρα” από τη μόνιμη κάτοικο, τα χρώματα της βοκαμβίλιας, τα πολλά νεανικά πρόσωπα των επισκεπτών, οι ήχοι της “τζαζ” το πρωί και οι κοντυλιές των Κρητικών το απόγευμα, το αίσθημα της γειτονιάς… Η οδός Κονδυλάκη αποτελεί ένα από τα διαμάντια της παλιάς πόλης, ένα από τα σημεία όπου οι κάτοικοι “έδεσαν” με τον επισκέπτη, η τουριστική επαγγελματική δραστηριότητα “παντρεύτηκε” με τη μόνιμη διαμονή. Ένα σεργιάνισμα στο παρελθόν αλλά κυρίως στο παρόν του δρόμου επιχειρούμε σήμερα μέσα από τις διηγήσεις των ανθρώπων της Κονδυλάκη, παλαιών και νέων…

 

Σε αρμονία κατοικία και τουρισμός

«Η πρώτη μου επαφή με την Κονδυλάκη ήταν στα μέσα της δεκαετίας του ’70 όταν τότε ο Ναναδάκης και ο Καμηλάκης ξεκίνησαν να φτιάξουν την “Αποσπερίδα” ένα θρυλικό μαγαζί που έγινε στην πρώην κρασαποθήκη του Νταουντάκη» μας λέει ο Κώστας Ανωμεριανάκης, επαγγελματίας με σημαντική δραστηριότητα στην Κονδυλάκη. Πώς ήταν τότε ο δρόμος; «Δεν ήταν ούτε δρόμος, δεν ήταν ούτε σοκάκι. Είχε πολλά “μπαλώματα”, αλλού τσιμέντο, αλλού άσφαλτος, αλλού πλακόστρωτο. Οι Χανιώτες δεν περνούσαν από εδώ. Από την έναρξη της λειτουργίας της “Αποσπερίδας” στις 16 Νοεβρίου του ’76 άρχισε να γίνεται στέκι και να δίνει και μια σημασία και η δημοτική αρχή στο δρόμο. Τα σπίτια ήταν σε πολύ κακή κατάσταση, πολλά τα πεσμένα και τα χάλαρα» θυμάται ο συνομιλητής μας που έχει να μας αναφέρει πολλές από τις οικογένειες που έμεναν μόνιμα στο δρόμο. Τους Διαμαντάκηδες, τον Γιώργο Παπουτσάκη πιο γνωστό ως “Καρβουνιάρη”, τον Περατσή, τον Μιχαηλίδη, τον Τζανακάκη, τους Μπολινάκηδες κ.ά. Στη δεκαετία του ’80 ο Δήμος ξεκίνησε κάποιες πιο σοβαρές παρεμβάσεις στην ευρύτερη περιοχή. «Επί Κατσανεβάκη έγινε μια καλή αναμόρφωση και στους δρόμους και στις γύρω περιοχές, καθάρισαν τους προμαχώνες, την Πόρτου, την αρχή της Κονδυλάκη όπου μέχρι τότε πετούσαν μπάζα και σκουπίδια και μετά ήλθαν και τα έργα των κατοίκων» τονίζει ο κ. Ανωμεριανάκης.
Στην αρχή του δρόμου κυριαρχεί μια τεράστια, πανέμορφη βοκαμβίλια πραγματικό κόσμημα που φυτεύτηκε πριν από 30 χρόνια και πλέον καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του δρόμου προσφέροντας μοναδική δροσιά. «Είναι από τα χαρακτηριστικά του δρόμου, το ότι είναι οριζόντιος στο βοριά και έχει σε πολλά σημεία πρασινάδα για αυτό και “δουλεύει” και το πρωί και το μεσημέρι το καλοκαίρι» παρατηρεί ο συνομιλητής μας που έχει σαφή άποψη για τις προοπτικές του δρόμου.
«Η τουριστική επαγγελματική δραστηριότητα έφτιαξε το δρόμο, έδωσε αξία στα ακίνητα για αυτό και στις αντικειμενικές αξίες είναι πολύ ψηλά, έδωσε κίνητρα στους ιδιοκτήτες να φτιάξουν τα κτήρια που ήταν σε κακή κατάσταση. Παράλληλα με το να κλείσουν τα μπαρ και τα club που υπήρχαν έδεσε καλύτερα η κατοικία με τα τουριστικά καταστήματα, τα εστιατόρια, τα άλλα καταστήματα και υπάρχει μια αρμονία» καταλήγει.

Το αίσθημα της γειτονιάς

«Ακόμα και τώρα, που οι μόνιμοι κάτοικοι είναι λιγοστοί υπάρχει το αίσθημα της γειτονιάς. Όταν περνάς και χαιρετάς 5 ανθρώπους αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι σε γειτονιά, δεν αισθάνεσαι αποξενωμένος» μας λέει ο μηχανικός κ. Φάνης Διαμαντάκης, γέννημα – θρέμμα του δρόμου. Αυτό το αίσθημα της γειτονιάς κράτησε και τον ίδιο στο δρόμο όλα αυτά τα χρόνια. «Το 60-70 υπήρχε μόνο η “Καλή Καρδιά”, που παραμένει και σήμερα, κάποιοι τσαγκάρηδες και οι μόνοι ξένοι ήταν προσωπικό από τη Βάση που έμενε σε κάποια σπίτια. Με την έναρξη του τουρισμού φάνηκαν και οι πρώτοι επισκέπτες που ζητούσαν απλά ένα κρεβάτι για να κοιμηθούν. Η τάση τότε ανάμεσα στους ντόπιους ήταν να κάνεις παρέα με τους τουρίστες, δεν υπήρχε τόσο επαγγελματική σχέση! Οι γείτονες μιλούσαν με τους τουρίστες με τη γλώσσα του σώματος, με μια απλή κουβέντα, ένα χαμόγελο πολύ αληθινό. Ήταν πραγματικά αγνές εποχές, ένα “καλημέρα” μπορούσε να σε φέρει κοντά στον άλλο. Τα επόμενα χρόνια στο δρόμο άνοιξαν πολλά μπαρ και club (η Majestic, ο Παπαγάλος το Just Pub, το Εl Mondo, το Νota Bene). Διαχρονικά υπήρξαν αντιπαραθέσεις των κατοίκων είτε με τα νυκτερινά καταστήματα είτε για το κυκλοφοριακό που προσπαθούσαμε να συμβιβάσουμε, όχι πάντα με επιτυχία» αναφέρει ο παλιός κάτοικος.
Πλέον η εικόνα του δρόμου αρέσει στους μόνιμους κατοίκους. «Παλαιότερα με τα μπαρ υπήρχε απίστευτη όχληση τη νύχτα και ήταν ασύμβατα με την κατοικία. Τώρα τα καφέ, τα εστιατόρια, τα δωμάτια, τα τουριστική καταστήματα, η μουσική που ακούγεται “δένει” μεταξύ τους και δημιουργεί ένα άλλο συναίσθημα σε όλους μας» τονίζει.

Μια ζωή…

«Νερατζολεμονιά μου πέρνα από την Κονδυλάκη
να δεις ωραία μαγαζιά
και ανθρώπους με μεράκι»

«Στη Κονδυλάκη την οδό θα έλθω να κατοικήσω
που έχει κορίτσια όμορφα που κάποια θα αγαπήσω»

«Στην Κονδυλάκη σαν περνάς κάτσε στου Μπολινάκη
απού έχει καλό φαΐ, να πιεις και ένα κρασάκι»

«Η Κονδυλάκη, η οδός
έχει μεγάλη αξία
γιατί στην πόλη των Χανιών, τα έχει τα πρωτεία»

Μια ζωή λειτουργεί στην Κονδυλάκη το “Καλή Καρδιά”, πρώτα ως ουζερί, μετέπειτα ως εστιατόριο. Όλο οι κάτοικοι και οι επαγγελματίες μας τονίζουν πως είναι το παλαιότερο κατάστημα που παραμένει εν ενεργεία στο δρόμο από τη δεκαετία του ’60. Ιδιοκτήτες τα αδέλφια Γρηγόρης και Νίκος Μπολινάκης που ακολουθούν τα χνάρια του πατέρα τους Νίκου Μπολινάκη που πρωτολειτούργησε το μαγαζί. «Εμείς εδώ γεννηθήκαμε, εδώ μεγαλώσαμε, χειμώνα – καλοκαίρι. Πρώτα ως ουζερί με μεζεδάκια και μετά μέχρι και τώρα ως εστιατόριο με παραδοσιακά πιάτα και φρέσκα πάντα προϊόντα. Μια οικογενειακή επιχείριση 100% καθώς όλοι που εργαζόμαστε εδώ είμαστε της οικογένειας» αναφέρει ο Γρηγόρης, ενώ ο Νίκος συμπληρώνει πως «τα πρώτα χρόνια ο δρόμος ήταν έρημος. Το μαγαζί μας ήταν το μοναδικό που υπήρχε και δούλευε με ντόπιους και με προσωπικό του Πεδίου Βολής. Γύρω ήταν η γειτονιά, πολλές οικογένειες άνθρωποι του μεροκάματου δεν ήταν δρόμος των πλουσίων η Κονδυλάκη, ενώ τα σπίτια δεν ήταν σε καλή κατάσταση».
Η έναρξη του τουρισμού άρχισε να μεταλλάσει το δρόμο. «Ήλθε η εποχή των μπαρ και των club που προκάλεσε πολλά προβλήματα φασαρίες και τσακωμούς, μεθυσμένοι Αμερικάνοι, κάθε μέρα σκουπίζαμε μπουκάλια από γύρω – γύρω, μας έκλεβαν τις γλάστρες. Σιγά- σιγά άρχισαν να φεύγουν από τη ζωή οι παλιοί μόνιμοι κάτοικοι και τα παιδιά τους που έμεναν αλλού αξιοποίησαν τα σπίτια, τα έφτιαξαν, τα αναμόρφωσαν για αυτό και τώρα η εικόνα το δρόμου είναι πολύ καλύτερη! Δεν αναζητώ το παρελθόν, ο δρόμος σήμερα είναι πολύ καλύτερος και οι επαγγελματικές δραστηριότητες έχουν ταιριάξει μεταξύ τους και με τους κατοίκους. Απλά θα θέλαμε μεγαλύτερη στήριξη από τον Δήμο, σε ό,τι αφορά τον κανονισμό για τους κοινόχρηστους που επί της ουσίας δεν μας επιτρέπει να έχουμε κανένα τραπεζάκι έξω αλλά και για να μπουν κάποια καλαθάκια για τα απορρίμματα» υπογραμμίζει ο Γρηγόρης.
Τα δύο αδέλφια μας δείχνουν δεκάδες παλιές φωτογραφίες. Ανθρώπους που έρχονται 40 χρόνια στο μαγαζί, θρυλικούς μουσικούς που έπαιξαν στην “Καλή καρδιά” όπως η πρώτη λυράρισσα της Κρήτης η Ασπασία Παπαδάκη, ηθοποιοί, τραγουδιστές κ.ά.

«Ένας δρόμος με χρώμα»

«Η Κονδυλάκη είναι ένας από τους ωραιότερους δρόμους που υπάρχουν στα Χανιά» μας λέει ο Σπύρος Βλοντάκης, ιδιοκτήτης του εστιατορίου για πρωινό και brunch “Phyllo” που βρίσκεται στην Κονδυλάκη 35.
Ο ίδιος δραστηριοποιείται εδώ και πολλά χρόνια στον χώρο των καφέ και της εστίασης και μιλά για τις προοπτικές που είδε στην Κονδυλάκη όταν το 2017 επέλεξε το συγκεκριμένο δρόμο για να λειτουργήσει την επιχείρηση του, επιστρέφοντας από την Αθήνα. «Είναι πολύ γραφικός δρόμος και ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες σφύζει από ζωή, έχει πάρα πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα τόσο από Έλληνες όσο και από ξένους. Οπότε θεώρησα ότι ήταν η κατάλληλη επιλογή προκειμένου να δημιουργήσω ένα μαγαζί με πρώτη ύλη, χειροποίητα, παραδοσιακά κρητικά προϊόντα. Και έτσι ξεκινήσαμε με πίτες ταψιού, καλλιτσούνια κ.ά. Στη συνέχεια μαζί με τον συνεργάτη μου Θεοφάνη Σαρρή, πήρα την απόφαση να περάσουμε στο κομμάτι του πρωινού με μεσογειακές γεύσεις και αυθεντικά προϊόντα της Κρητικής γης. Με αποτέλεσμα αυτό να βρει μεγάλη απήχηση».
Τον ρωτάμε τι είναι αυτό που εντυπωσιάζει ξένους και Έλληνες που επισκέπτονται την περιοχή. «Τους αρέσει πάρα πολύ η Κονδυλάκη γιατί είναι ένας ζωντανός δρόμος, ένας δρόμος με χρώμα. Συνδυάζει τα πάντα: ομορφιά, παράδοση, μοναδικές γεύσεις για πρωινό ή βραδινό, αγορές. Σε αυτό το δρόμο ο επισκέπτης έχει επιλογές για τα πάντα» αναφέρει ο κ. Βλοντάκης.

«Μια γειτονιά με ωραία αύρα»

 

«Είναι ένα από τα ομορφότερα στενά και από τα μεγαλύτερα που υπάρχουν μέσα στην παλιά πόλη. Με “τράβηξε” αυτό το ακατέργαστο, το αυθεντικό, το παραδοσιακό, το πιο ανθρώπινο κομμάτι, αφού η Κονδυλάκη θυμίζει ακόμη μια γειτονιά από τα παλιά» μας λέει ο Γιάννης Μαυρογένης, ιδιοκτήτης του εστιατορίου για πρωινό και brunch “Το Μπρικάκι” που λειτουργεί τα τελευταία έξι χρόνια στην Κονδυλάκη 31, με γευστικές προτάσεις μέχρι αργά το βράδυ.
«Αυτό που ακούω από όλους τους επισκέπτες, Χανιώτες και ξένους είναι τους αρέσει η περιοχή γιατί δεν είναι τα πάντα τουριστικά. Η Κονδυλάκη έχει μια πολύ ωραία αύρα και σιγά σιγά συνεχίζει να αποκτάει ακόμη περισσότερη ζωή. Κάθε χρόνο είναι και πιο όμορφα. Ειδικά τα τελευταία χρόνια οι Χανιώτες έχουν αρχίσει και μαθαίνουν περισσότερο την περιοχή και την προτιμούν για την καθημερινή τους βόλτα» αναφέρει.
Παράλληλα επισημαίνει την καλή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στους επαγγελματίες της περιοχής «από τον πιο παλιό μέχρι τον πιο καινούργιο. Ειδικά το Καλοκαίρι που είμαστε περισσότεροι γιατί το Χειμώνα λίγα μαγαζιά παραμένουν ανοικτά. Εμείς παραμένουμε μέχρι την πρώτη Κυριακή του Γενάρη».

Σήμερα η καλή εποχή…

Για χρόνια ο δρόμος είχε μόνο ενοικιαζόμενα δωμάτια, το πρώτο ξενοδοχείο ήταν αυτό του “Δόγη” του κ. Διονύση Τζανακάκη, ένας καλά περιποιημένος και φροντισμένος χώρος. Ο Γιώργος Τζανακάκης γιος του Διονύση θυμάται πως όταν πρωτοξεκίνησε η κατασκευή των δύο κτηρίων που έγιναν το ξενοδοχείο το ένα ήταν χάλαρο και το άλλο μια παλιά κατοικία. «Ο πατέρας μου παρότι δεν είχε άμεση σχέση τότε με τον τουρισμό έβλεπε μακριά και είχε καταλάβει την αξία του δρόμου. Τότε στα τέλη της δεκαετίας του 80 ήταν η “κακή” -ας το πούμε έτσι- εποχή του παλιού λιμανιού και της Κονδυλάκη. Πολλά μπαρ, τσακωμοί με τους Αμερικάνους, ο κόσμος έφευγε από τα δωμάτια που ήταν πάνω στο δρόμο γιατί δεν μπορούσε τη φασαρία. Το μόνο καλό της Κονδυλάκη τότε από τα μαγαζιά ήταν η “Αποσπερίδα”» λέει ο συνομιλητής μας.
Θυμάται χαρακτηριστικά πως οι πρώτοι πελάτες του “Δόγη” ήταν Γάλλοι «που είχαν στο χέρι ένα τουριστικό οδηγό στα χέρια και πήγαιναν εκεί που τους πρότεινε! Τότε δουλεύαμε με τον περαστικό τουρισμό, αυτό πλέον έχει αλλάξει σήμερα. Έχουμε οικογένειες και πάρα πολλούς επαναλαμβανόμενους επισκέπτες, που είναι φίλοι των Χανίων, της Κρήτης, της Ελλάδας και έρχονται σχεδόν κάθε χρόνο.
Η δε σχέση με τους κατοίκους ήταν άριστη πάντα».
Τον ρωτάμε για το πώς βλέπει σήμερα την Κονδυλάκη. «Ο δρόμος εξελίχθηκε και αυτό έγινε νομοτελειακά η σημερινή εικόνα είναι η καλύτερη που είχε ποτέ! Δεν είναι υπερβολή ότι είναι ο ωραιότερος δρόμος της παλιάς πόλης. Αν εξαιρέσεις την είσοδό της από τη μεριά της τάφρου που όλο έργα γίνονται και ποτέ δεν… τελειώνουν. Κάθε χρόνο όλα τα κτήρια ανακατασκευάζονται, όλα είναι περιποιημένα, γραφικά και όμορφα. Είναι ασφαλής δρόμος, να περπατήσεις ακόμα και τον χειμώνα. Τις χρονιές δε που έκανε πιο συχνά δρομολόγια η Ryanair, είχαμε χειμώνα- καλοκαίρι κόσμο κάτι που δυστυχώς έπαψε.
Παρόλα αυτά ο δρόμος αξίζει πραγματικά και για μας που τον ζούμε καθημερινά και για τον επισκέπτη» απαντάει.

Παρασκευάς Περάκης και Ελένη Φουντουλάκη σχολιάζουν την επικαιρότητα και μπαίνουν… onLine με την Επίκουρη Καθηγήτρια Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ Ιωάννα Κωσταρέλλα, την Ιταλίδα Δρ Ιστορικών Σπουδών Desi Marangon, τη θεατρική συγγραφέα Κατερίνα Σχοινοπλοκάκη και τον Πρόεδρο του συλλόγου Ιδιοκτητών Ενοικιαζομένων Αυτοκινήτων Ν. Χανίων Χρήστο Μυλωνάκη