Τι σημαίνει σεβασμός; Οποιον και να ρωτήσετε θα σκεφτεί αρκετά πριν απαντήσει. Η λέξη “σέβομαι” έρχεται από το λατινικό “respectare” που σημαίνει “κοιτάζω γύρω μου”.
Κοιτάζω γύρω μου λοιπόν και βλέπω ότι δεν είμαι μόνος μου σε αυτόν τον κόσμο. Δεν περπατάω μόνο εγώ στην πόλη. Υπάρχει το εγώ και το εμείς. Στο βιβλίο του ο Ισπανός συγγραφέας, πανεπιστημιακός και παιδαγωγός Εστέβε Πουχόλ Ι Πονς παρουσιάζει το “Δέντρο των αξιών”. Στον κορμό του βρίσκεται μια αξία πολύτιμη για όλες τις υπόλοιπες: Ο σεβασμός. Δίχως σεβασμό προς το συνάνθρωπό μας, τίποτε καλό δεν μπορεί να γίνει, καμιά άλλη αξία δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Όλες οι υπόλοιπες αξίες της ανθρώπινης συνύπαρξης ξεκινούν από τον κορμό, έχουν ανάγκη τον κορμό – τον σεβασμό για να καταλήξουν στην κορυφή του δέντρου, στη χαρά, την αγάπη και τελικά στην ειρήνη.
Ο σεβασμός είναι στάση ζωής και όχι απλά καλή πράξη. Ο σεβασμός είναι θέμα παιδείας και προάγει πολιτισμό. Σε μια κοινωνία υπάρχουν άνθρωποι που διαφέρουν αλλα όλοι είναι ίσοι. Όλοι κυνηγούν την ευτυχία ακόμη και αυτοί που φαίνεται να μην τους ενδιαφέρει. Και πώς λοιπον γίνομαι ευτυχισμένος; Τι είναι αυτό που με γεμίζει χαρα; Ο πιο εύκολος τρόπος είναι να βοηθήσουμε αυτόν που θέλει την βοήθεια μας. Έτσι απλά. Η βοήθεια στον συνάθρωπο. Αν συναντήσετε ένα τυφλό στο δρόμο και λοξοδρομεί μη φοβηθείτε να τον ρωτήσετε αν θέλει την βοήθειά σας. Ρωτήστε τον και αν σας πει ναι, τότε απλώστε το χέρι σας να το πιάσει και να τον οδηγήσετε. Αν παρατηρήσετε ότι καποιος είναι κωφός μην διστάσετε να νοηματίσετε, δηλαδη να επικοινωνήσετε. Η ελληνική γλώσσα είναι εννοιολογική και έτσι είναι απλό να περιγράψετε με την κίνηση των χεριών. Αν τύχει να συναντήσετε άτομο με αυτιστικές κινήσεις μην τρομάξετε η κίνηση στο σώμα είναι τρόπος επικοινωνίας συναισθημάτων. Παρατηρείστε αλλά μην κοιτάτε επίμονα, και όταν είστε έτοιμοι προσφέρετε τη βοήθειά σας. Να είστε σίγουροι πως τα άτομα με αναπηρία συχνά δεν ζητούν τη βοήθεια γιατί στα μάτια των άλλων μεταφράζεται ως οίκτος. Ο οίκτος δεν είναι σημάδι σεβασμού. Η ενσυναίσθηση, δηλαδή να καταλαβαίνω τι νοιώθει ο άλλος και να να μπαίνω στη θέση του οδηγεί στο σεβασμό .
Ίσως συναντήσετε, σπάνια δυστυχώς, άτομα με αναπηρία να σας εξηπηρετήσουν σκεφτείτε πως υπάρχουν πολλές κατάλληλες θέσεις για να εργαστούν και αν αυτή δεν είναι κατάλληλη, απλά έχετε λίγο υπομονή. Αν δεν εξυπηρετηθείτε μιλήστε ευγενικά και βρείτε μια λύση. Τα άτομα με αναπηρία δίνουν ένα αξιοπρεπή αγώνα ζωής και αυτό είναι άξιο σεβασμού. Κάθε άτομο που αντιμετωπίζει οποιαδήποτε μορφή αναπηρίας, έχει το δικαίωμα να ζει ανθρώπινα και ισότιμα. Και αναρωτιέται κανείς, «γιατί να σέβομαι τα άτομα με αναπηρία;». Γιατί η αρμονία στην κοινωνία χτίζεται από τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων και ο άνθρωπος έχει ανάγκη την αρμονία, τον ειρηνικό τρόπο ζωής. Όταν εγώ φέρομαι καλά μεταδίδω καλό συναίσθημα και ο άλλος το μεταδίδει αλλού. Η εργασία γίνεται αποδοτικότερη, οι αποφάσεις είναι πιο σοφές, η κοινωνία λειτουργεί υπέρ όλων. Βοηθάω τον συνάνθρωπο για να περιποιηθώ τον ψυχικό μου κόσμο, για να είμαι ευτυχισμένος, όπως περιποιούμαι το σώμα μου για να είμαι υγιής.
Όσα πεζοδρόμια κατάλληλα για τυφλούς να υπάρχουν, όσες ράμπες να φτιαχτούν για να έχουν πρόσβαση τα αναπηρικά καρότσια και όχι μόνο, όσα φανάρια με ήχητικό σήμα για τους κωφους να υπάρχουν, όταν οι υπόλοιποι πεζοί, οι υπόλοιποι βλέποντες, οι υπόλοιποι ακούωντες δεν σέβονται τον συνάνθρωπο με ιδιαίτερες ανάγκες, τότε όλα είναι άχρηστα. Βέβαια τα μισογκρεμισμένα πεζοδρόμια, η μη προσβάσιμη πόλη δεν είναι δείγμα πολιτισμού και σεβασμού. Η λειτουργική και προσβάσιμη δομή του χώρου για άτομα με αναπηρία είναι απαραίτητες για την καθημερινότητα.
Στις 3 Δεκεμβρίου είναι η παγκόσμια ημέρα αναπηρίας αλλα μην ξεχνάμε ότι και οι υπόλοιπες 364 ημέρες είναι ημέρες αναπηρίας.
*Η Ιωάννα Τύρελη είναι μαθηματικός,
MSc Eιδική Αγωγή και Εκπαίδευση
