Σεξουαλική εξάρτηση – εθισμός -υπερσεξουαλικότητα (sex addiction)

» Είναι παθολογία να αναζητώ συνεχώς το σεξ;
Είμαι εξαρτημένος;
Μιλώντας για σεξουαλικό εθισμό (sex addiction) εννοούμε το φαινόμενο κατά το οποίο το άτομο μοιάζει είτε καταναγκαστικά να αναζητεί σεξουαλικές εμπειρίες είτε λόγω των έντονων παρορμήσεών του, ενώ εμφανίζει έντονη δυσφορία και στερητική συμπτωματολογία, όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα ικανοποίησης αυτών των επιθυμιών. Η σεξουαλική πράξη είναι η κορύφωση της ανθρώπινης απόλαυσης και της ολοκλήρωσης του κύκλου της σεξουαλικής λειτουργίας (επιθυμία – διέγερση – οργασμός – ηρεμία), συνδυάζεται με θετικές σκέψεις, ενέργεια και έμπνευση. Από την άλλη, η έννοια της εξάρτησης, αποτελεί υποτροπιάζουσα νόσο, όπως τη γνωρίζουμε από τα ναρκωτικά,το αλκοόλ, τη νικοτίνη ή το τζόγο και συνδυάζεται με κάτι που έχει αρνητική επιρροή στη ζωή του ατόμου, αλλά και στον περίγυρό του. Οταν ο κόσμος, λοιπόν, αναφέρεται στη σεξουαλική εξάρτηση, συνήθως, παραπέμπει μόνο στη θετική της πλευρά της. Δηλαδή, τη συνδυάζει με το πάθος για το “κυνήγι” του ερωτικού συντρόφου (φλερτ) και την “εξερεύνηση” του νέου σώματος (από τα προκαταρτικά μέχρι το τέλος της σεξουαλικής πράξης).
Τι γίνεται όμως όταν αυτό γίνεται εμμονικό; Μέχρι σήμερα, οι ερευνητές προσπαθούσαν να καθορίσουν τι ακριβώς είναι η «υπερσεξουαλική διαταραχή». Σε προηγούμενη έκδοση του «Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου των Ψυχικών Διαταραχών» (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-DSM) θα έπρεπε κάποιος να πληροί τα εξής κριτήρια:
Εθιστική συμπεριφορά: συνεχής αύξηση της σεξουαλικής δραστηριότητας για απόλαυση.
Συμπτώματα απεξάρτησης: Βιολογικά και ψυχολογικά στερητικά συμπτώματα σε περιόδους αποχής, που οδηγούν το άτομο να αναζητά έντονα τη σεξουαλική πράξη ως ανακούφιση.
Προσπάθεια ελέγχου: επαναλαμβανόμενες προσπάθειες «μείωσης» ή «ελέγχου» της σεξουαλικής αναζήτησης.
Τελετουργία: ιδιαίτερη ενασχόληση με σχεδιασμό για την επόμενη σεξουαλική αναζήτηση και την προεργασία της.
Οι σεξουαλικά εθιστικές συμπεριφορές συχνά περιλαμβάνουν διαρκείς, επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές φαντασιώσεις ανεξάρτητα με την ύπαρξη ή μη ερεθίσματος,την πορνογραφία, η οποία γίνεται αντικείμενο εμμονής, τον καταναγκαστικό αυνανισμό, τις πολλαπλές σχέσεις, τις ψυχαναγκαστικές φαντασιώσεις,την επιδειξιομανία, το σεξ υψηλού κινδύνου (π.χ. χωρίς προφυλάξεις, σε κατάσταση μέθης, με άγνωστα άτομα είτε επί πληρωμή είτε χωρίς, σε χώρους μη ασφαλείς, με βίαιες, σωματικά επικίνδυνες πρακτικές), το αποκλίνον σεξ (π.χ. σαδιστικό, μαζοχιστικό), ενώ η σεξουαλική βία είναι συχνά στοιχείο κλιμάκωσης του σεξουαλικού εθισμού, είτε μέσω των φαντασιώσεων,είτε στις σεξουαλικές πράξεις,είτε στο πορνογραφικό υλικό. Ομως, ένα άτομο που απλά κάνει συχνά σεξ δε μπορεί να διαγνωστεί με αυτόν τον εθισμό, ανέφερε ο επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, Rory Reid, εν αντιθέσει με κάποιον που έχει υπερβολική σεξουαλική δραστηριότητα,για να αντιμετωπίσει το άγχος και το στρες που νιώθει και αυτό επηρεάζει τη λειτουργικότητά του στην καθημερινότητα.
Στην τελευταία έκδοση του DSM δεν ορίζεται ως διαταραχή και νέα μελέτη έδειξε πως οι εγκέφαλοι των ατόμων που εκδηλώνουν υπερσεξουαλική συμπεριφορά δεν αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο με αυτών όσων υποφέρουν από κάποιον εθισμό. Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, να πρόκειται περισσότερο για ένα πρόβλημα ελέγχου των παρορμήσεων, παρά για έναν εθισμό ή να αποτελεί τρόπο αγχόλυσης. Παρ’ ότι λοιπόν,δεν αποτελεί κλινικό σύνδρομο πλέον αλλά ορίζεται ως αποκλίνουσα συμπεριφορά, ως θεραπεία εκλογής συνίσταται η ψυχοθεραπεία, ενώ το θέμα αποτελεί ακόμη πεδίο έρευνας. Συμπερασματικά, η σεξουαλική επαφή, δεν θα πρέπει να γίνεται αντικείμενο κατάχρησης, αλλά ούτε να χρησιμοποιείται ως μέσο επούλωσης συναισθηματικών τραυμάτων ή κάλυψη συναισθηματικού κενού και μοναξιάς, αλλά να αποτελεί μία ηδονοτρόπο συμπεριφορά που οδηγεί στην σεξουαλική ολοκλήρωση μέσω του πόθου και της επιθυμίας προς κάποιον σύντροφο και μέσω της συναισθηματικής εγγύτητας μοιραζόμενοι στιγμές συντροφικότητας και στοργής.