Σφακιά

Η επικρατέστερη εκδοχή για την ονομασία της επαρχίας, είναι ότι προέρχεται από την λέξη “σφάξ” που σημαίνει γήινο χάσμα. Και πράγματι το κυρίαρχο στοιχείο των Σφακίων είναι ο ορεινός τους όγκος με τις πολυάριθμες χαράδρες και τα απόκρημνα φαράγγια.
Εκτός από το γνωστό φαράγγι της Σαμαριάς, στο δυτικό μέρος της επαρχίας, υπάρχουν αρκετά αξιόλογα και πανέμορφα φαράγγια, …Κλάδου, Ελυγιάς, Αράδαινας, Βαρθολομά, Νίμπρου, Ασφέντου, Καλικράτη κ.λπ.
Ενα απ’ αυτά, το φαράγγι της Τρυπητής, που αποτελεί και το φυσικό σύνορο των Σφακίων με την επαρχία Σελίνου, είναι από τα πιο δυσπρόσιτα φαράγγια, με πολλές σπηλιές-τρύπες, όπου απ  αυτές πήρε και το όνομα του.
Υπάρχουν επίσης ενδιαφέροντα σπήλαια που παραμένουν ανεξερεύνητα, όπως το σπήλαιο του Δρακουλάκη με υπόγειες λίμνες, του Σαπουνά με σταλαγμίτες και σταλακτίτες, το σπήλαιο του Κορμοκόπου με πηγή νερού, του Δασκαλογιάννη η τρύπα, όπου το 1770 είχε εγκατασταθεί νομισματοκοπείο, όπως και το σπήλαιο του Ασφένδου με βραχογραφίες… εγχάρακτα σχέδια από ανθρώπους της νεολιθικής εποχής. Ένα αποτύπωμα ενός πολιτισμού πριν από 7.500 έτη, που δεν έχει ακόμα ερευνηθεί.
Οι λάτρεις των ορεινών όγκων θα ανακαλύψουν στις Σφακιανές μαδάρες τα σημαντικότερα εναπομείναντα δάση κωνοφόρων στην Κρήτη με κυρίαρχα είδη το οριζοντιόκλαδο κυπαρίσσι και την τραχεία πεύκη κι αν είναι τυχεροί στο διάβα τους θα δουν και το περίφημο Αγρίμι, είδος μοναδικό στον κόσμο που κατοικεί πλέον στον εθνικό Δρυμό της Σαμαριάς. Περιδιαβαίνοντας τα ορεινά των Σφακίων ο επισκέπτης θα συναντήσει μια σπάνια σε ποικιλία βλάστηση με πολλά ενδημικά είδη, θα δει μιτάτα και χωριά χωρίς κατοίκους, με παλιά σπίτια από πέτρα που προσπαθούν όσο μπορούν να αντέξουν στο χρόνο και στην αδιαφορία μας.
Και ξαφνικά κατηφορίζοντας πρός τις “γυαλιές” αφήνοντας τ’ “αγόρια” πίσω, νάσου και ξεπετάγεται μπροστά σου η θάλασσα, πότε ήρεμη και γαλήνια έτοιμη να σε υποδεχθεί και πότε μανισμένη με πελώρια κύματα να κτυπά παραλίες κι απόκρημνα γκρεμνά. Και στο βάθος του Λυβικού πελάγους μπορείς να ξεδιακρίνεις τη Γαύδο που επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας {313-616 μ.χ.} ήταν μαζί με τη Φοινίκη δυο από τις πιο γνωστές πόλεις των Σφακίων, από τις 22 που είχε όλη η Κρήτη.
Ο νους σου πάει στα παλιά. σε άλλες εποχές…
Τότε που τα σφακιανά καράβια με αρχηγό το Μανούσο Καλλικράτη έσπευδαν να βοηθήσουν τη Βασιλεύουσα που ψυχορραγούσε στα 1453.
Τότε που στην Αγία Λαύρα της Κρήτης την Θυμιανή Παναγία στις Κομιτάδες… 29-5-1821… αποφάσισαν οι αντιπρόσωποι της Κρήτης να κηρύξουν την επανάσταση στο νησί. Τότε που ο Δασκαλογιάννης άναψε τη φλόγα της επανάστασης το 1770.
Τότε που έγινε η σκληρή επίθεση των Τούρκων εναντίον των Ελλήνων αγωνιστών στο Φραγκοκάστελλο το Μάιο του 1828.
Λένε πως οι ψυχές αυτών που σκοτώθηκαν ξαναγυρίζουν τις μέρες της καταστροφής…