Σε μια από τις θαυμάσιες εκδόσεις της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου που έχει τίτλο “EPIGRAMMATA CRETICA – Λογοτεχνικοί τόποι και μύθοι της Κρήτης στο αρχαίο Ελληνικό επίγραμμα” (έτος 2000), με συγγραφέα τον Βασίλη Βερτουδάκη, εντόπισα μία περίπτωση που ο συγγραφέας αναφέρεται σε μία αυθεντική επιγραφή άγνωστου επιγραμματοποιού που βρέθηκε στην Παλαιστίνη.
Αναφέρει ο κ. Βερτουδάκης:
«Το αρχαιότερο, ένα αρκετά μακρό για το είδος αυτό στιχούργημα, βρέθηκε χαραγμένο σε επιτύμβια στήλη στη Γάζα της Παλαιστίνης και χρονολογείται περί τα τέλη του 3ου αι. π.Χ.:
“εξ ευδαιμοσύνης πυρ άγριον ήλυθεν υμέων,/ Χαρμάδα, έσφηλεν δ’ ελπίδα τις Νέμεσις·/ ώλετο μεν κούρος [συν]ομώνυμος, είκοσι μούνας/ δυσμάς Αρκτούρο [υ χειμε]ρίας εσιδών,/ ώλετο δ’ επταέτις θυγατρός θυγάτηρ Κλεοδόξα/ Αρχαγάθας, γονέων δ’ έκλασεν ευτεκνίην·
οικτρόν δε Αιτωλός κούρην κώκυσε Μάχαιος·/ αλλά πλέον θνητοίς ουδέν οδυρομένοις./ η μην αμφοτέρους γε παλαίπλουτοι βασιλήες/ Αιγύπτου χρυσέαις ηγλάισαν χάρισιν·/ ως δε πάτραν δμηθείσαν Ανώπολιν εγ δορός εχθρών/ ώρθωσας, Κρήτην μαρτυρέουσαν έχεις./ μέμψασθαι δε θεοίς αρκεί μόνον άνδρα γε θνητόν/ ω παι Τασκομένους, γήραος ως χαλεπού/ ήντησας, ψυχήι δε τα μύρια πάντα πονήσας/ ίκεο την κοινήν ατραπόν εις Αίδεω”».
Και ο συγγραφέας συνεχίζει:
«Το πρώτο ήμισυ του επιγράμματος αφιερώνεται στην ιδιωτική σφαίρα της ζωής του Χαρμάδα, γιου του Τασκομένη, με τη διεκτραγώδηση των μεγάλων του συμφορών: θάνατος του εικοσάχρονου συνονόματου γιου του και της επτάχρονης εγγονής του Κλεοδόξας. Το δεύτερο μέρος διαλαμβάνει τη δημόσια σταδιοδρομία του ανδρός: Ο νεκρός αναδείχθηκε ήρωας στην πόλη του, την Ανώπολη της Κρήτης και μαζί με τον άνδρα της κόρης του, τον Αιτωλό Μάχαιο, υπηρέτησε τη Μοναρχία των Πτολεμαίων, όπου έτυχε μεγάλων τιμών από τους παλαίπλουτους βασιλείς Αιγύπτου.
Κατά τον συλλογισμό του W. Peek, ο Ανωπολίτης Χαρμάδας θα είχε διακριθεί στις μάχες της ιδιαίτερής του πατρίδας σ’ έναν από τους ατελεύτητους εσωτερικούς πολέμους των κρητικών πόλεων κατά τον 3ο αι. π.Χ. και πιθανόν να είχε συμβάλει στην προσέγγιση της πόλης του με τους Πτολεμαίους, στο πλαίσιο της γενικότερης διείσδυσης του αιγυπτιακού βασιλείου στην Κρήτη. Σε τούτο οφείλονται και οι υψηλές διακρίσεις τις οποίες του επιδαψίλευσε το καθεστώς της Αλεξάνδρειας. Το γεγονός ότι η επιτύμβια επιγραφή προέρχεται από τη Γάζα δείχνει ότι ο Χαρμάδας θα βρήκε τον θάνατο, ενώ υπηρετούσε εκεί ως αξιωματούχος της πτολεμαϊκής φρουράς».
Για την αντιγραφή
ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΛΥΜΑΚΗΣ
