Σφηνάρι

Εξήντα χιλιόμετρα δυτικά από τα Χανιά μας περιμένει ένα μικρό και πολύ όμορφο χωριό, το Σφηνάρι. Βρίσκεται στο δυτικότερο άκρο της Κρήτης και συνδυάζει βουνό και θάλασσα. Ανήκει σ την Επαρχία Κισάμου του Ν. Χανίων.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 το Σφηνάρι κατοικείται από 159 άτομα που ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία, την ελαιοκομία, την αλιεία και τον τουρισμό. Στην περιοχή του χωριού παράγονται λάδι, κηπευτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα ενώ αλιεύεται και εξαιρετικό ψάρι.
Το Σφηνάρι μέχρι το 1998 υπαγόταν στην κοινότητα Πλατάνου και από το 1999 ανήκει στον Δήμο Κισάμου. Στην απογραφή του 1881 το χωριό αναφέρεται με 133 κατοίκους σε 38 οικογένειες και ήταν ένα από τα 16 χωριά του Δήμου Εννέα Χωριών.
Σήμερα, το Σφηνάρι, είναι ένα όμορφο χωριό σε τούτη την γωνιά της Κισαμίτικης γης με καλά σπίτια, γραφικούς δρόμους και μία από τις όμορφες παραλίες της δυτικής Κρήτης που την προτιμούν ιδιαίτερα αυτοί που αναζητούν την ηρεμία. Εδώ υπάρχει μία όμορφη αμμουδερή παραλία που σε μερικά σημεία έχει βότσαλα. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος του Σφηναρίου που έχει πλούσια δράση, κάνει αυτό που πρέπει για να φαίνονται τα ήθη και τα έθιμα της Κρήτης.
Κάθε χρόνο, στις 29 Ιουνίου, εορτή των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, γίνεται στο Σφηνάρι ωραίο πανηγύρι, όπως και στις 6 Αυγούστου στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Στο Σφηνάρι υπάρχουν και οι εκκλησίες του Αγ. Αντωνίου, του Αγ. Ιωάννου, του Αγ. Νικολάου, του Αγ. Γεωργίου, του Αγ. Δημητρίου και της Αγ. Παρασκευής.
Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν δύο σπήλαια με ενδιαφέρον: “Ο Νεραϊδόσπηλιος” με σταλακτίτες, νερά και νυχτερίδες. Το βάθος του φτάνει τα 150 μέτρα. Λένε πως εκεί υπάρχουν νεράιδες. Το άλλο σπήλαιο είναι “Του Μάρκου ο Σπήλιος”.
Στο Σφηνάρι γεννήθηκε μια μεγάλη φυσιογνωμία, ο οπλαρχηγός Νικόλαος Γεωργακάκης. Έδρασε στον Ηπειρωτικό αγώνα. Είχε πολλά χαρίσματα, ήταν γενναίος και έμπειρος πολεμιστής και αγνός πατριώτης. Είχε παράστημα ηγέτη, πέρα απ’ όλα τα προσόντα του άνθρωπος με γενναία ψυχικά χαρίσματα. Αγωνίστηκε γενναία στην φονική μάχη του Μπιζανίου και βγήκε τραυματίας. Και αργότερα, στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων, τον Φεβρουάριο του 1913, ο ίδιος με την ομάδα του, σε κάποια συνοικία των Ιωαννίνων, βρήκαν οργανωμένη αντίσταση από τους Τούρκους. Τότε ο καπετάν Νικόλας Γεωργακάκης, κάνει στρατηγικό σχέδιο: δίδει φωτιά στον τούρκικο μαχαλά που ήταν από ξύλινα σπίτια και σε κάποιο φλεγόμενο σπίτι ακούστηκαν κλάματα μωρού. Αμέσως ο  γενναίος αυτός Κισαμίτης αγωνιστής, αψηφώντας τον κίνδυνο της ζωής του, όρμησε στο φλεγόμενο σπίτι, αγκάλιασε το μωρό που ήταν κορίτσι και Τουρκάκι και το έσωσε. Το πήρε μαζί του, το υιοθέτησε, το βάπτισε, το ανάθρεψε χριστιανικά και το αποκατέστησε σε γάμο με τον Κισαμίτη Κυριάκο Ροδουσάκη. Και του έδωσε σχεδόν όλη του την περιουσία.
Για την μεγάλη προσφορά του Νικ. Γεωργακάκη στον Ηπειρωτικό Αγώνα, ο Δήμος Ιωαννίνων έδωσε σε μια κεντρική οδό της πόλης, το όνομα του Κισαμίτη καπετάν Νικόλα Γεωργακάκη. Στον θάνατό του ο τότε Μητροπολίτης Ιωαννίνων έστειλε στον Δήμο Κισάμου μακροσκελές συλλυπητήριο τηλεγράφημα.
Ήταν ένας από τους γενναίους, ηρωικούς, τολμηρούς και αποφασιστικούς άνδρες που γεννιούνται στην Κρήτη.