«Το Πολυτεχνείο µας έµαθε να σκεφτόµαστε πρώτα τον άνθρωπο…» λέει ο Σήφης Καυκαλάς, αγωνιστής του Πολυτεχνείου το Νοέµβριο του 1973. Με καταγωγή από τα Ασκύφου Σφακίων, µεγάλωσε µέχρι τα 15 στο Ρέθυµνο και από εκεί µετακόµισε στην Αθήνα. To 1972 εισήχθη στους Τοπογράφους Μηχανικούς του Πολυτεχνείου Αθηνών και συµµετείχε στην εξέγερση το Νοέµβρη του 1973.
O ενεργός πολιτικά αγωνιστής που συµµετέχει στο “Νέο Αριστερό Ρεύµα’’ µιλάει στα ‘‘Χ.ν.’’.
• Ακούµε από τους νεολαίους της Ν∆ να φωνάζουν το σύνθηµα “το Πολυτεχνείο δεν ήταν ταξικό, ήταν φιλελεύθερο και δηµοκρατικό”, η ΚΝΕ να τονίζει την παρουσία των µελών της, άλλοι να προτάσσουν τα αιτήµατα για ελεύθερες εκλογές στους συλλόγους και όχι τα πολιτικά συνθήµατα… Τι θέλατε εσείς που ήσασταν µέσα στο Πολυτεχνείο;
Προσωπικά 2 µήνες πριν τα γεγονότα είχα οργανωθεί στην “Αντι-ΕΦΕΕ” µια πρωτοβουλία της ΚΝΕ. Τα αιτήµατα του Πολυτεχνείου ήταν σαφή. Ξεκίνησαν από το να έχουµε άµεσα εκλογές για τους συλλόγους µας, αλλά αυτόµατα συνδέθηκαν µε την πάλη για την ανατροπή της Χούντας και πολύ σύντοµα πήγαµε στον αγώνα για την κατάργηση της αµερικανοκρατίας στην Ελλάδα, µιας και θεωρούσαµε -και είχαµε δίκιο- πως οι Αµερικάνοι είχαν παίξει καθοριστικό ρόλο στην εγκαθίδρυση και στη διατήρηση της χούντας. Τα συνθήµατα ήταν αδιαµφισβήτητα όσο και αν προσπαθούν κάποιες πλευρές να ξαναγράψουν την ιστορία. Σε ό,τι αφορά τη Ν∆ είναι φυσιολογικό να προσπαθεί να εντάξει την κατάληψη του Πολυτεχνείου στις δικές της απόψεις αλλά η πραγµατικότητα τη διαψεύδει.
• Μέσα στη Χούντα µε τις τεράστιες απαγορεύσεις, πώς συνειδητοποιηθήκατε πολιτικά;
Η πολιτικοποίηση ήλθε µέσα από µια ολόκληρη πορεία και όχι ασφαλώς στις 60 ώρες που κράτησε η κατάληψη του Πολυτεχνείου. Από τις αρχές του 1972 έχουµε µια απότοµη αύξηση της δραστηριότητας ενάντια στη Χούντα τόσο µέσα στις σχολές όσο και σε τµήµατα του λαού µας. Στις σχολές υπήρχε έντονη δράση, µε αφορµή διάφορα γεγονότα. Η εξέγερση στο Πολυτεχνείο δεν ήταν σχεδιασµένη από κανένα αλλά δεν ήταν και “κεραυνός εν αιθρία”. Ήταν το αποκρυστάλλωµα µιας ολόκληρης πορείας. Εκείνο τον καιρό δεν θα το πιστέψετε, το διάβασµα που κάναµε ήταν απίστευτο. Αναζητούσαµε βαθύτερες απαντήσεις στα ζητήµατα και ενώ δεν µπορούσαµε να αγοράσουµε πολιτικά βιβλία στα βιβλιοπωλεία, κυκλοφορούσαν χέρι – χέρι. ∆ιαβάζαµε αρκετά, όλοι µαζί σε σπίτια, ανταλλάσσαµε βιβλία και ήµασταν επηρεασµένοι από τον Μάιο του ’68 από αγώνες σε άλλες χώρες απέναντι σε δικτατορίες. Όταν αποφάσιζες λοιπόν να οργανωθείς σε παράνοµη οργάνωση, έπρεπε να το έχεις πιστέψει, να είσαι συγκροτηµένος και αυτό µας έκανε να διαβάζουµε πολύ. Υπήρχε και µια πολιτιστική δραστηριότητα, στα στέκια της Πλάκας όπου µε έµµεσο και συγκεκαλυµµένο τρόπο εκφράζαµε την αντίθεση µας στη Χούντα και στους Αµερικάνους. Υπήρχαν ορισµένοι σύλλογοι όπως ο Σύλλογος Κρητικών Φοιτητών µε επικεφαλής έναν άνθρωπο που εκτιµώ απεριόριστα, τη Χανιώτισσα Ιωάννα Καρυστιάνη όπου µαζευόµασταν όλοι όσοι θέλαµε να κάνουµε κάτι ενάντια στη Χούντα. Ήταν χώρος ζύµωσης, ανταλλαγής απόψεων και πολιτικών επιχειρηµάτων. Όλα αυτά µας έκαναν στην κατάληψη του Πολυτεχνείου να θέλουµε να δώσουµε το πολιτικό βάθος της εξέγερσης που απαιτούσαν οι συνθήκες! ∆εν µπορούσαν να λυθούν τα άµεσα φοιτητικά ζητήµατα αν δεν έπεφτε η Χούντα, δεν θα έπεφτε η Χούντα αν δεν πολεµούσαµε και τους Αµερικάνους που τη στήριζαν!
• Πολλοί υποστηρίζουν πως ενώ “ετοιµάζονταν οµαλή µετάβαση”, “φιλελευθεροποίηση της Χούντας”, το Πολυτεχνείο έφερε την πιο “σκληρή” Χούντα του Ιωαννίδη. Τι απαντάτε;
Οι 4 µήνες µετά το Πολυτεχνείο ήταν από τους πιο δύσκολους στη ζωή µου γιατί ακόµα και ανάµεσα στους αριστερούς υπήρχαν αυτά τα ερωτήµατα και οι σκέψεις πως “µήπως ήταν τυχοδιωκτισµός”, “ήταν στρατηγική ήττα” κ.α. Σκορπίζονταν µια ηττοπάθεια, µια πλήρη περιφρόνηση του λαϊκού κινήµατος και αναζητούνταν λύσεις στον παλιό αστικό κόσµο που ήταν ενάντια στη Χούντα. Εµένα αυτό δεν χωρούσε στο µυαλό µου. ∆εν ήθελα το πέσιµο της χούντας να συνοδευτεί µε µια απλή αλλαγή “φρουράς” µε κοινοβουλευτικό µανδύα. Ήθελα µια άλλη πολιτική, που δεν την είχαµε µετά το 1974 στη θητεία του Καραµανλή. Είδαµε την πολιτική του, περάσαµε µαύρα χρόνια και σε ό,τι αφορά το Πολυτεχνείο κάθε χρόνο από το 1977 έως το 1980 απαγόρευε η πορεία να πηγαίνει στην Αµερικανική πρεσβεία και η καταστολή και το ξύλο ήταν εφάµµιλα της Χούντας. Και το 1980 δολοφονήθηκαν ο Κουµής και η Κανελοπούλου. Από αυτά καταλαβαίνετε πως αυτά τα επιχειρήµατα ότι η φιλελευθεροποίηση θα οδηγούσε σε οµαλή µετάβαση ήταν µια κοροϊδία! ∆εν µπορεί να ωραιοποιείς την κατάσταση. Η φλόγα του Πολυτεχνείου πυροδότησε τη διάθεση σε πολύ κόσµο για µια ριζική αλλαγή της κατάστασης της χώρας. Αυτό ήθελα προσωπικά αλλά και άλλοι αγωνιστές όχι να βάλει “ο Μανωλιός τα ρούχα του αλλιώς”. Για αυτό και το Πολυτεχνείο σφράγισε όλη την µετέπειτα πορεία µου όπως και χιλιάδων αγωνιστών, φίλων – συντρόφων.
• Υπάρχει και η άποψη πως πολλοί της “γενιάς του Πολυτεχνείου” εξαργύρωσαν τη συµµετοχή τους µε “θέσεις”, “οφίτσια” κ.λπ.
Στο Πολυτεχνείο ήµασταν 8000, πόσοι πήραν καρέκλες και θέσεις; Ελάχιστοι! Η προπαγάνδα του συστήµατος για να κτυπήσει το Πολυτεχνειό το έβγαλε αυτό. Ένα µικρό ποσοστό έκανε τις πολιτικές του επιλογές και ακολούθησε µια πορεία που δεν µε βρίσκει σύµφωνο και είναι κάτι που το λέω και µε όσους από αυτούς συναντιέµαι. Αλλά δεν µπορεί να ταυτίζεται µια ολόκληρη γενιά µε αυτές τις πρακτικές. Η συντριπτική πλειοψηφία παρέµεινε σεµνή απέναντι στην ιστορία και ο καθένας προσπαθεί από το µετερίζι του να συµβάλλει ώστε σε αυτή τη χώρα να πάµε κάποια στιγµή αλλιώς και ειδικά το βλέπουµε σήµερα πόσο σηµαντικό είναι αυτό. Έστω και λίγο να ξαναγίνουµε άνθρωποι, τόσο απλό είναι το θέµα.
• Τα τελευταία χρόνια έχουµε και τις απόψεις εκείνων που λένε ότι έχουν “αλλάξει οι εποχές” πως η πορεία δεν πρέπει να πηγαίνει στην πρεσβεία των ΗΠΑ”, άλλοι πάλι λένε ότι φέτος πρέπει να πάει και στην πρεσβεία του Ισραήλ. Συµφωνείτε;
Έγιναν φοβερές προσπάθειες να ξεριζωθεί ο αντιαµερικανισµός από τη νεολαία, φοβερές προσπάθειες. Η πορεία στην πρεσβεία πηγαίνει για συγκεκριµένο λόγο, θέλοντας να καταγγείλει τον ρόλο των ΗΠΑ. Αυτό το καταλαβαίνουν και τα µικρά παιδιά. H ιστορία δεν ξαναγράφεται παρά τις προσπάθειες που κάνουν διάφοροι σε τηλεοράσεις και εφηµερίδες. Τώρα κάποιος αν θέλει να κάνει κάτι άλλο είναι δικαίωµα του όπως είναι δικαίωµα και των υπολοίπων να εκφράζουµε αυτό που πιστεύουµε πως το Πολυτεχνείο είναι αγώνας “αντιχουντικός και αντιιµπεραλιστικός”. Το να φτάσει φέτος η πορεία και στην πρεσβεία του Ισραήλ το θεωρώ σωστό. Βλέπετε τι σφαγή γίνεται στην Παλαιστίνη θα πρέπει να εκφράσουµε τη αλληλεγγύη µας στον λαό αυτό που έχει υποφέρει τόσα πολλά. Εξάλλου το κράτος του Ισραήλ, προσέξτε το κράτος του Ισραήλ, έχει αποδείξει πολλαπλώς ότι είναι δολοφονικό.
• Σε ένα νέο άνθρωπο που σήµερα “βοµβαρδίζεται” από την κυρίαρχη ιδεολογία “να ενδιαφερθεί για την καριέρα του”, “να γίνει µέλος του επιχειρηµατικού πανεπιστηµίου, του πανεπιστηµίου της αγοράς”, τι θα λέγατε;
Αυτό είναι ο καπιταλισµός θα έλεγα! Καλλιεργείται ο ατοµισµός απαξιώνεται η συλλογικότητα και η συλλογική δράση, καταργείται η έννοια άνθρωπος που αποτελεί µια κοινωνική οντότητα. ∆εν είµαστε µόνοι µας σε αυτόν τον κόσµο, είµαστε ένα σύνολο και πρέπει να βλέπουµε συλλογικά πως θα αλλάξουµε την ζωή µας. Αν λέµε πως δεν µας αξίζει η ζωή που έχουµε, πως θέλουµε κάτι καλύτερο πρέπει να αγωνιστούµε όλοι µαζί. Με τις διαφορές µας, γιατί έχουµε διαφορές αλλά να προτάξουµε την ανάγκη να πάµε όλοι µαζί µπροστά και τις διαφορές θα τις συζητάµε µε επιχειρήµατα, µε αντιπαράθεση. Το σύνθηµα του συστήµατος είναι “ο θάνατος σου η ζωή µου” και το βλέπουµε να εφαρµόζεται καθηµερινά. Αυτό δεν πρέπει να το δεχθούµε, πρέπει να το ανατρέψουµε.
