Δυσμενείς είναι οι προβλέψεις για την ερχόμενη παραγωγή ελαιολάδου της Κρήτης εξαιτίας των ζημιών που προκλήθηκαν από τις ακραίες, ασυνήθιστες και ανώμαλες καιρικές συνθήκες της φετινής Ανοιξης. Προς το παρόν το ύψος των ζημιών και το ύψος στο οποίο θα κυμανθεί η ερχόμενη σοδιά της Κρήτης δεν έχουν αναφερθεί επίσημα από τις ΔΑΟΚ Κρήτης. Ομως, όπως όλα δείχνουν η συνολική παραγωγή του νησιού θα είναι αρκετά χαμηλότερη απο την περυσινή -η οποία κυμάνθηκε στους 90.000 τόνους- και θεωρείται δύσκολο να φθάσει τους 60 – 70 χιλ. τόνους. Οι ζημιές έχουν εντοπιστεί σχεδόν σε όλη την Κρήτη, αλλά σύμφωνα με τις ανακοινώσεις τοπικών παραγόντων, φαίνεται ότι είχαν ιδιαίτερη ένταση που πλησιάζει το 50 – 60% της παραγωγής σε ορισμένες περιοχές. Μεταξύ αυτών αναφέρονται περιοχές των Δήμων Καντάνου – Σελίνου (Τσουνάτη) Κισάμου, Πλατανιά και Αποκορώνου των Χανίων, οι Δήμοι του Ρεθύμνου, οι Δήμοι Βιάννου και Αρχανών – Αστερουσίων και Χερσονήσου του Ηρακλείου καθώς και όλοι οι Δήμοι του Λασιθίου και ιδίως της Ιεράπετρας. Βασική αιτία των ζημιών είναι οι υψηλές θερμοκρασίες και οι ξηροί νότιοι άνεμοι που επικράτησαν επανειλημμένα κατά περιοχές στην Κρήτη την Άνοιξη. Οι θερμοκρασίες αυτές, μετά απο ένα αρκετά ξηρό χειμώνα με βροχοπτώσεις μειωμένες κατά 70% περίπου, ήταν φυσικό να προκαλέσουν ζημιές ανάλογα με το στάδιο στο συνέβαιναν είτε στα άνθη με πτώση και αφυδάτωσή τους είτε στους νεαρούς καρπούς με ατελή ανάπτυξη (σχινοκαρπία) και πτώση τους. Η άρδευση των ελαιοδέντρων -όπως με δημοσιεύματα μας είχαμε έγκαιρα συστήσει- (www.sedik.gr ΕΛΑΙΟΝΕΑ 13-4-16) αποδείχθηκε ωφέλιμη. Αυτό επαληθεύτηκε αφού, όπως βεβαιώνουν ΔΑΟΚ της Κρήτης, οι παραγωγοί που πότιζαν τους ελαιώνες τους κατάφεραν να διατηρήσουν την καρποφορία.
Αρμόδιος για τις αποζημιώσεις είναι ο ΕΛΓΑ με άμεση διόρθωση του κανονισμού του
• Οι αποζημιώσεις των ΠΣΕΑ είναι πενιχρές και καθυστερούν επί χρόνια ή διαγράφονται!
Αρκετοί πολιτικοί και φορείς θέλοντας να τονίσουν το ασύνηθες και το μέγεθος των ζημιών της άνοιξης τις αναφέρουν με χαρακτηρισμούς όπως «αφορία», «ακαρπία», «ολιγοκαρπία» κ.λπ. άλλες ορολογίες που μπορεί να μη σχετίζονται με καιρικές καταστροφές. Ετσι, προσφέρουν άλλοθι στον ΕΛΓΑ για να τις χαρακτηρίσει ως μη αποζημιώσιμες και να τις παραπέμπει στα ΠΣΕΑ των όποιων οι πενιχρές αποζημιώσεις είτε γίνονται μετά από 3 – 4 χρόνια είτε παραπέμπονται τελείως στις καλένδες! Αποξεχνώ. Υπενθυμίζεται η περίπτωση της καταστροφής κατά 60 – 70% της ελαιοπαραγωγής της Κρήτης το 2013 από υψηλές θερμοκρασίες της άνοιξης, την οποία όμως ο ΕΛΓΑ απέφυγε να αποζημιώσει αποφαινόμενος με έγγραφό του ότι «η σχινοκαρπία» δεν αποζημιώνεται (απάντηση 8-7-13 υπουργού Χαρακόπουλου στον βουλευτή κ. Αυγενάκη). Η περίπτωση έτσι παρεπέμφθη στα ΠΣΕΑ, που αρχικά ανακοινώθηκε ότι εγκρίθηκε συνολική αποζημίωση 60 εκατ. ευρώ, η οποία όμως στη συνέχεια έγινε μόνο 20 για να καταλήξει τελικά σε μόνο 6 εκατ.! Ομως ούτε αυτά τα 6 εκ. δόθηκαν μέχρι σήμερα χωρίς κάποια εξήγηση ούτε απο την τότε κυβέρνηση (υπουργοί Τσαυτάρης και Χαρακόπουλος) ούτε βέβαια απο τη σημερινή. Είναι φανερό ότι οι ζημιές από υψηλές θερμοκρασίες πρέπει να αποζημιώνονται από τον ΕΛΓΑ όπως αποζημιώνονται και εκείνες από χαμηλές. Ωστόσο, ο ισχύων κανονισμός του και ιδίως το άρθρο 6 προκλητικά αποξενώνουν απο αποζημιώσεις τους ελαιοπαραγωγούς της Νότιας Ελλάδας και ειδικά της Κρήτης για ζημιές από υψηλές θερμοκρασίες με ακατανόητους επιστημονικά και αγρονομικά περιορισμούς. Επομένως, απαιτείται άμεση διόρθωση των μεροληπτικών για τους ελαιοπαραγωγούς άρθρων. Και στο θέμα αυτό τον λόγο έχουν οι βουλευτές και οι πολιτικοί του νησιού. Γιατί δεν είναι δυνατόν να αποζημιώνονται π.χ. οι ζημιές στην άνθηση και καρπόδεση, όταν προκαλούνται από παγετό (πράγμα που αφορά κυρίως τη Βόρεια Ελλάδα), ενώ όταν γίνονται από υψηλές θερμοκρασίες (και επομένως αφορούν τη Ν. Ελλάδα και την Κρήτη) να μην αποζημιώνονται.
Αντικείμενο “παιγνίων” η παγκόσμια παραγωγή!
• Το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιoλάδου αναθεωρεί προς τα άνω την παγκόσμια παραγωγή, ενώ οι Η.Π.Α. δίδουν τις δικές τους προβλέψεις
Μέσο επιδίωξης διαφόρων σκοπιμοτήτων στην παγκόσμια αγορά ελαιολάδου φαίνεται να αποτελούν οι προβλέψεις για το ύψος της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου. Αυτό φαίνεται απ’ το ότι εκτός απ’ το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου με στατιστικά στοιχεία της παγκόσμιας παραγωγής, κατανάλωσης, εισαγωγών εξαγωγών κ.λπ. ελαιολάδου ασχολούνται και διάφορες μεγάλες χώρες, αλλά και ιδιωτικοί φορεις. Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά -που αποτελούν συνήθως εκτιμήσεις- λίγο συμπίπτουν μεταξύ τους πράγμα που δείχνει πως δεν είναι ανεπηρέαστα απο ιδιαίτερες σκοπιμότητες . Στο πλαίσιο αυτό το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου πρόσφατα (16-5-16) στην 47η Σύνοδό του αναθεώρησε προς τα άνω κατά 236 χ.τ. την παγκόσμια παραγωγή της χρονιάς που πέρασε, την οποία ανεβάζει σε 3.225 χ.τ. έναντι 2.988 χ.τ. της αρχικής εκτίμησης. Η αύξηση προήλθε κυρίως από τις ευρωπαϊκές χώρες Ισπανία (1.400 χ.τ.), Ιταλία (470χ.τ.), Ελλάδα (310χ.τ.), Πορτογαλία (100 χ.τ.) Απ’ την άλλη πλευρά και ενώ το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου δεν έχει δώσει ακόμα τις προβλέψεις του για την ερχόμενη χρονιά, οι Η.Π.Α., χώρα με ασήμαντη ελαιοπαραγωγή, αλλά με σημαντική κατανάλωση και συμμετοχή στην εμπορία, ήδη έδωσε τις δικές της προβλέψεις. Σύμφωνα με τις προβλέψεις αυτές που δίδονται απ’ το Υπουργείο Γεωργίας των Η.Π.Α., η παγκόσμια παραγωγή το 2016-17 θα ανέλθει σε 2.980 χιλιάδες τόνους (χ.τ.) και θα είναι αυξημένη κατά 2,7% έναντι της προηγούμενης που ήταν (κατά τις Η.Π.Α.) 2.900 χ.τ. Η παραγωγή των χωρών της Ε.Ε. εκτιμάται σε 2.120 χ.τ. Η παγκόσμια κατανάλωση εκτιμάται σε 2,77 εκατ. τόνους και θα πραγματοποιηθεί κατά 1,57 εκ. τ.(+3,2%) απο την Ε.Ε. και κατά 317 χ.τ.(+2,2%) απο τις Η.Π.Α. Οι εισαγωγές ελαιολάδου παγκοσμίως σύμφωνα με τις Η.Π.Α. εκτιμώνται σε 880 χ.τ. (+1,2%) και οι εξαγωγές σε 940 χ.τ. (4,4%).
Ενισχυμένος φέτος ο δάκος, απειλεί σοβαρά τον ανυπεράσπιστο και πάλι ελαιόκαρπο! Η καρπόδεση της ελιάς ήδη ολοκληρώθηκε και ο ελαιόκαρπος, όσος διασώθηκε από τις ανώμαλες καιρικές συνθήκες της άνοιξης, αρχίζει να μεγαλώνει και να γίνεται ορατός στα δέντρα. Ομως, ορατός αρχίζει να γίνεται για μία ακόμη χρονιά ο κίνδυνος για σοβαρές προσβολές του δάκου και συνακόλουθη υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου. Και ο κίνδυνος αυτός, όπως όλα δείχνουν, φαίνεται να είναι σοβαρότερος φέτος απ’ ότι άλλες χρονιές. Κι αυτό γιατί, ενώ οι συνθήκες για δακοπροσβολές φαίνεται να είναι ευνοϊκότερες, οι συνθήκες για προστασία του ελαιοκάρπου θα είναι και πάλι δραματικά ανεπαρκείς και… κατόπιν εορτής! Η χαμηλότερη και προτιμότερη φετινή παραγωγή, οι υψηλότερες θερμοκρασίες της άνοιξης και η τελείως ανεπαρκής περυσινή δακοκτονία, ευνοούν πρωιμότερη και πολυπληθέστερη παρουσία και επιθετικότητα του εντόμου. Αυτό φαίνεται και από τις παρατηρήσεις σε παγίδες ιδιωτών, αφού το σύστημα δακοκτονίας του Υπουργείου δεν κατάφερε να τις αναρτήσει. Η αδυναμία κατακύρωσης των εργολαβιών για τη Δακοκτονία στα Χανιά, σύμφωνα με ανακοίνωση της Αντιπεριφέρειας, φαινόμενο που παρατηρείται για πολλοστή φορά στην Κρήτη, αποδεικνύει την αδυναμία του αναχρονιστικού συστήματος του Υπουργείου να ανταποκριθεί στις περιστάσεις. Παράλληλα, η πενιχρή αύξηση των πιστώσεων κατά 152.000€ φέτος σε επίπεδο Κρήτης και η μικρή ανακατανομή των ποσών μεταξύ των Νομών (Πιν. 1) δεν φαίνεται να προσφέρει καμιά ουσιαστική λύση στο πρόβλημα. Απ’ την άλλη πλευρά ο αριθμός του προσωπικού υποστήριξης, όπως διαπιστώνεται απ’ τις σχετικές αποφάσεις του ΥπΑΑΤ, είναι το ίδιο ανεπαρκής όπως και πέρυσι. Μόλις 40 τομεάρχες (Γεωπόνοι, Τεχνολόγοι) και 35 εργατοτεχνίτες καλούνται να υποστηρίξουν τη Δακοκτονία σε 40 περίπου εκατ. ελαιόδεντρα! Δηλαδή ένας γεωπόνος και ένα τεχνικός για κάθε 1 εκατομμύριο ελαιόδεντρα. Ελεος! Ετσι, η έναρξη της Δακοκτονίας, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των ΔΑΟΚ Κρήτης θα είναι για μία ακόμη χρονιά και πάλι αργοπορημένη αλλά και η υποστήριξή της από πιστώσεις και προσωπικό τελείως ανεπαρκής. Αρα η αποτελεσματικότητά της θα αφεθεί και πάλι στο έλεος του Θεού και του καιρού!
Υπουργείο και Περιφέρεια πρέπει να πάρουν ριζικές αποφάσεις για τη Δακοκτονία Τα αποτελέσματα της περυσινής χρονιάς με την αύξηση του μέσου επιπέδου οξύτητας κατά 0,3%, η οποία στο σύνολο της παραγωγής των 90.000 τόνων προκάλεσε μείωση της αξίας κατά 8 εκατ. ευρω περίπου, έδειξαν ότι οι απώλειες της παραγωγής μπορεί να είναι μεγαλύτερες απ’ τα έξοδα, ενώ σημαντικού ύψους είναι και οι δαπάνες των ίδιων των παραγώγων για ιδιωτικούς ψεκασμούς κάλυψης! Και αφού η πολιτεία δεν φαίνεται να έχει συγκινηθεί ούτε να έχει αντιληφθεί ότι η Δακοκτονία δεν αποτελεί κοινωνική παροχή προς κάποιους πενομένους, αλλά αναγκαιότητα για την προάσπιση σημαντικού εθνικού πόρου και αφού οι τεχνοκράτες του ΥπΑΑΤ δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι οφείλουν να εξεύρουν αποτελεσματική λύση, τίθεται επί τάπητος για άλλη μία φορά το θέμα της ριζικής αντιμετώπισης του προβλήματος από την Περιφέρεια. Προτάσεις όπως εκείνες που διατυπώθηκαν κατά την περυσινή Επιστημονική Ημερίδα Δακοκτονίας, οι οποίες κατατέθηκαν με υπόμνημα του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. (αρ.πρ. 33/27-5-15) στο Υπουργείο και την Περιφέρεια, υπάρχουν και πρέπει να εξεταστούν σοβαρά. Η ανάθεση της πλήρους αρμοδιότητας οργάνωσης και εφαρμογής της Δακοκτονίας στις Περιφέρειες με παράλληλη μεταφορά της ευθύνης δαπανών και εισπράξεων, αποτελεί μία λύση που πρέπει με πρωτοβουλία της Περιφέρειας να εξεταστεί και ζητηθεί επίσημα. Οι δαπάνες της Δακοκτονίας της Κρήτης φαίνεται ότι μπορούν να καλυφθούν σχεδόν πλήρως από τις εισφορές Δακοκτονίας των παραγωγών εφόσον εισπραχθούν κανονικά. Αλλά και αν απαιτηθεί κάποια μικρή αύξηση, αυτή θα είναι μικρότερη απ’ όσα ήδη πληρώνονται για ιδιωτικούς ψεκασμούς!
Τιμές: Συνεχίζουν σχετικά σταθερές
• Παρά τους αστάθμητους παράγοντες που τις επηρεάζουν!
Σε σχετικά σταθερή πορεία, με κάποια ελαφρά κάμψη εξακολουθούν να κινούνται οι τιμές παραγωγού σε Ελλάδα, Ισπανία και Ιταλία, παρά το ότι πολλοί περίπλοκοι και αστάθμητοι παράγοντες επηρεάζουν την προσφορά και τη ζήτηση αυτή την περίοδο. Μεταξύ αυτών βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διαμόρφωση των τιμών είναι οι αδασμολόγητες εισαγωγές από Τυνησία, η αναθεωρημένη προς τα άνω παραγωγή των ευρωπαϊκών χωρών, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου και η ελπίδα για μεγάλη παραγωγή της Ισπανίας τη χρονιά που έρχεται. Ωστόσο, οι εισαγωγές από Τυνησία ήδη επετράπησαν, αλλά η φετινή παραγωγή της χώρας δεν ήταν καθόλου μεγάλη και οι τιμές διάθεσής της είναι ίδιες ή και υψηλότερες από της Ελλάδας. Η ευρωπαϊκή παραγωγή για το 2015/16 σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου είναι τελικά μεγαλύτερη κατά 236 χ.τ. απ’ ότι αρχικά αναφέρθηκε, αλλά η εκτίμηση αυτή φαίνεται να είναι μαλλον θεωρητική και δεν δείχνει να επηρεάζει την αγορά. Τέλος, η παραγωγή της Ισπανίας για την ερχόμενη χρονιά, δεν μπορεί αυτή την περίοδο να εκτιμηθεί βάσιμα, αφού, όπως αναφέρεται σε δημοσιεύματα, η ανθοφορία φαίνεται μεν πλούσια, αλλά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την καρπόδεση και την εξέλιξή της. Στο πλαίσιο αυτό, τα γενικά επίπεδα των τιμών παραγωγού μεταξύ κρατών έχουν συγκλίνει αρκετά για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Στην Ελλάδα σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. της 14-6-16 το μέσο επίπεδο φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί στα 2,95 – 3,0 € /κιλό για τις συνήθεις πωλήσεις με «κόψιμο» και πάνω 3 ευρώ για τις πωλήσεις με δημοπρασίες . Στην σπανία η μέση τιμή για το έξτρα παρθένο είναι στα 3,02 ευρώ και η μέγιστη στα 3,74, ενώ στην Ιταλία η μέση στα 3,62 και η μέγιστη 3,85 €/κιλό.
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι δρ Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και διευκρινίζει ότι τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά απο άδεια του ιδίου. (nmixel@otenet.gr
