Tη Δευτέρα γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, ένα αγαθό πολύ σημαντικό για όλους μας, ιδιαίτερα αυτήν την εποχή με τα τεράστια προβλήματα στο ασφαλιστικό σύστημα της υγείας. Σύμφωνα με αρκετές αναφορές, όπως αυτή της Αμερικάνικης Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ο πιο οικονομικός και εύκολος τρόπος πρόληψης από χρόνιες ασθένειες, είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Αν κοιτάξουμε αναλυτικά την επιβάρυνση των χρόνιων ασθενειών στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα θα δούμε ότι όσο πιο νωρίς προλάβουμε την ασθένεια, τόσο περισσότερα τα οφέλη για το ίδιο το άτομο και για την κοινωνία.
Ας δούμε ενημερωτικά το κόστος που υπάρχει μέσα από κάποιες χρόνιες ασθένειες όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η καρδιαγγειακή νόσος και ο καρκίνος, έτσι όπως παρουσιάζεται στο άρθρο της Αμερικάνικής Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας.
Παχυσαρκία
Συνεχείς έρευνες συσχετίζουν την παχυσαρκία με τα παρακάτω: Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, Στεφανιαία Νόσο, Υπέρταση, Εγκεφαλικό, διάφορες μορφές καρκίνου, Άσθμα, Οστεοαρθρίτιδα. Τα παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι, έχουν και αυτά αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν χρόνια ασθένεια στην ενήλικη ζωή. Οπότε βλέπουμε έναν πρώτο λόγο για τον οποίο η παχυσαρκία χρειάζεται να προληφθεί σε όλες τις ηλικίες.
Πέρα όμως από τα θέματα υγείας που παρουσιάζονται εξαιτίας της παχυσαρκίας, υπάρχουν και οικονομικοί λόγοι που επιβάλλουν την ανάγκη να προληφθεί. Φαίνεται ότι η ιατρική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες κοστίζει γύρω στα 147 δισ. δολάρια τον χρόνο. Σκεφτείτε όμως ότι η υπόθεση δεν έχει να κάνει μόνο με τα άμεσα έξοδα. Εκτιμήστε τα έμμεσα έξοδα, τα οποία σχετίζονται με την απουσία από την εργασία, τη μειωμένη ικανότητα απόδοσης, τον ρατσισμό που υπάρχει σε κάποιες μορφές εργασίας.
Αν όλους αυτούς τους παράγοντες τους λάβουμε υπόψη συνειδητοποιούμε πόσο σημαντικό είναι να προλάβουμε την παχυσαρκία. Οι σημαντικότερες παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν στο κομμάτι της διατροφής και της άσκησης. Για να συμβεί αυτό όμως δεν πρέπει να ευαισθητοποιηθεί μόνο η οικογένεια. Η κοινωνία έχει σοβαρότατο λόγο να συμβάλει στην προσφορά ποιοτικότερου φαγητού στα σχολεία, στη δημιουργία χώρων άσκησης και αναψυχής, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή όπου τα χρήματα είναι αρκετά περιορισμένα, και στην οργάνωση ενημερωτικών ημερίδων.
Καρδιοπάθειες
Μέχρι αυτήν την στιγμή, στην Αμερική, ένας στους τρεις θανάτους οφείλεται σε καρδιαγγειακή νόσο. Στον πίνακα φαίνονται τα έξοδα που κοστίζει η θεραπεία διαφόρων καρδιαγγειακών νοσημάτων στην Αμερική με δεδομένα του 2010 από το CDC.
Στεφανιαία νόσος $108.9 δισ.
Υπέρταση $93.5 δισ.
Εγκεφαλικό $53.9 δισ.
Καρδιακή Ανεπάρκεια $34.4 δισ.
Η πρόληψή της είναι εφικτή, εάν σκεφτεί κανείς ότι οι βασικότεροι παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με το βάρος, τη διατροφή, τη δραστηριότητα και το κάπνισμα. Η American Heart Association και το Heart Foundation έχουν αναρτήσει συστάσεις για μια υγιή καρδιά. Σε γενικές γραμμές οι συστάσεις προτείνουν:
• Ισορροπημένο Βάρος
• Ασκηση το λιγότερο 30 λεπτά τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας
• Ποικιλία τροφίμων από όλες τις ομάδες τροφίμων με έμφαση στα:
– Φρούτα
– Λαχανικά
– Ολικής αλέσεως δημητριακά
– Οσπρια
– Χαμηλού λίπους γαλακτοκομικά και κρέατα
– Ψάρια και ξηρούς καρπούς
• Περιορισμό των αναψυκτικών και των σακχαρούχων ποτών
• Περιορισμό του αλατιού
• Περιορισμό των φτωχών σε θρεπτικά συστατικά τροφών όπως πατατάκια, γαριδάκια, κέτσαπ κ.ά..
• Κατανάλωση λίπους εστιασμένη στα μονοακόρεστα και στα πολυακόρεστα όπως το ελαιόλαδο, οι ελιές, το αβοκάντο, το ταχίνι, οι ξηροί καρποί, τα ψάρια.
• Ελεγμένη κατανάλωση trans και κορεσμένων λιπαρών οξέων όπως τα πλήρη γαλακτοκομικά (π.χ. γραβιέρα), αρνί, λαρδί, στάκα, πατατάκια κ.α..
Το Heart Foundation εντάσσει 4-6 αυγά την εβδομάδα μέσα στο πλαίσιο των παραπάνω συστάσεων. Στις παθολογικές περιπτώσεις βέβαια, όπου οι έρευνες συνεχώς αντικρούονται, καλό είναι να το δούμε εξατομικευμένα, ανάλογα με την αντίδραση του οργανισμού και τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου. Οσον αφορά το αλκοόλ η AHA προτείνει 1 Unit για τις γυναίκες και 2 units για τους άντρες καθημερινά, ενώ το Heart Foundation προτείνει μέχρι 2 units χωρίς να διαχωρίζει. Μιας και είμαστε στην Κρήτη, το 1 unit κρασί είναι όσο το ποτηράκι. Tο διευκρινίζω για να μην μπερδευτεί κάποιος με τις κούπες.
Σε όλο αυτό δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τον υγιεινό τρόπο μαγειρέματος και τον περιορισμό ή και τη διακοπή του καπνίσματος.
Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2
Ο Διαβήτης είναι άλλη μία χρόνια ασθένεια η οποία διαγιγνώσκεται σε όλο και περισσότερο κόσμο και η οποία σχετίζεται σημαντικά με το βάρος του ατόμου, την άσκηση και τον τρόπο διατροφής του. Συστάσεις όπως αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω ταιριάζουν και στην περίπτωση του Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2.
ΣυμπερασματικA
Το Κέντρο για Ελεγχο Ασθενειών και Πρόληψης της Αμερικής (CDC – Center of Disease Control and Prevention) επισημαίνει ότι η πρόληψη πρέπει να βρίσκεται σε όλους τους τομείς της ζωής, οικογένεια, δουλειά, σχολείο. Υποστηρίζει ότι η καλή υγεία δεν προέρχεται μόνο από την παροχή ενός σωστού συστήματος υγείας αλλά από το σταμάτημα της ασθένειας πριν ξεκινήσει. Οπότε, οτιδήποτε έχει να κάνει με τον καθαρό αέρα, το καθαρό νερό, την συστηματική άσκηση, την ισορροπημένη διατροφή σχετίζεται με την πρόληψη της υγείας.
Σύμφωνα με το CDC, τουλάχιστον στην Αμερική, 7 στους 10 θανάτους σχετίζονται με χρόνιες ασθένειες, ενώ ένας στους δύο ενηλίκους πάσχει από χρόνια ασθένεια, η οποία όμως μπορεί να προληφθεί. Εστιάζοντας στην πρόληψη ασθενειών πριν αυτές συμβούν, θα αυξηθεί ο αριθμός των υγιών και αποδοτικών ατόμων και θα μειωθούν τα ιατρικά έξοδα. Η καλή υγεία συμβάλλει ευεργετικά τόσο στη καλύτερη λειτουργία της κοινωνίας, όσο και στη βελτίωση της οικονομίας.
Τα υγιή παιδιά βρίσκονται περισσότερες μέρες στο σχολείο, διαβάζουν καλύτερα και αποδίδουν περισσότερο. Οι υγιείς ενήλικοι δεν χάνουν μέρες από τη δουλειά τους λόγω ασθενείας και είναι περισσότερο αποδοτικοί.
Η κοινωνία οφείλει και πρέπει να στοχεύσει στην αύξηση του αριθμού των υγιών μελών. Για να πραγματοποιηθεί όμως αυτό, η διαδικασία της πρόληψης πρέπει να εφαρμοστεί τόσο μέσα στην κοινωνία, όσο και στο σπίτι.
Μερικές από τις προτάσεις του CDC που βοηθούν στην πρόληψη των χρόνιων ασθενειών σχετίζονται με:
• Μείωση – Διακοπή του καπνίσματος
• Περιορισμό της αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ
• Ισορροπημένη Διατροφή
• Φυσική Δραστηριότητα
• Διανοητική και Ψυχική υγεία
Βιβλιογραφία:
• Estimated direct and Indirect costs of Major Cardiovascular Diseases US 2010
http://www.cdc.gov/chronicdisease/resources/publications/AAG/dhdsp_text.htm#2
• Healthy Eating and Drinking (Heart Foundation)
Click to access Healthy-Eating-Tips-2009-05.pdf
• National Prevention Strategy: America’s Plan for Better Health and Wellness
http://www.cdc.gov/Features/PreventionStrategy/
• The American Heart Association’s Diet and Lifestyle Recommendations (AHA)
http://www.heart.org/HEARTORG/GettingHealthy/NutritionCenter/HealthyEating/The-American-Heart-Associations-Diet-and-Lifestyle-Recommendations_UCM_305855_Article.jsp
• Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: The role of nutrition in Health Promotion and Chronic Disease Prevention (2013) J Acad Nutr Diet; 113: 972-979
