Συμφέρον – συμφορά

Τα τελευταία, τα μνημονιακά χρόνια, κυκλοφορούν πολλά “γιατί” στα χείλη των Ελλήνων.
Εμείς θα δούμε μόνο δύο απ’ αυτά.
Γιατί να μην ενεργήσουμε όπως η Ισλανδία; Εκεί, όταν ξέσπασε η κρίση, το Κοινοβούλιο διόρισε (Δεκέμβριος 2008) τριμελή ερευνητική επιτροπή για να ελέγξει την τότε κυβέρνηση και να αποδώσει δικαιοσύνη.
Η Επιτροπή, με τη συνεργασία πολλών διεθνών εμπειρογνωμόνων, εργάστηκε επί πέντε (5) μήνες, με απόλυτη μυστικότητα και εξέδωσε τα πορίσματά της, που σόκαραν όλο τον κόσμο: α) παραπομπή του πρωθυπουργού της πτώχευσης Geir Haarde σε ειδικό δικαστήριο β) φυλάκιση του υπεύθυνου τραπεζίτη, γ) προσαγωγή ενενήντα συνολικά αξιωματούχων στην δικαιοσύνη.
Ακόμη, έκανε κάτι που κι εμείς μπορούμε να κάνουμε, αλλά μας το κρύβουν: Ενεργοποίησε τον μυστικό μηχανισμό «Έκτακτης Παροχής Ρευστότητας» (ELA) και ξεχρέωσε τις τράπεζές της. Εδώ “γιατί” το κρατάνε μυστικό και μη ενεργοποιημένο;
Πόσοι άραγε γνωρίζουν την ύπαρξη του μηχανισμού ELA (Emergency Liquidity Assistance) τον οποίον δημιουργούν οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες της Ευρωζώνης και τον παρέχουν στις εγχώριες τράπεζες; Για την Ελλάδα ο μηχανισμός ELA παρέχει το δικαίωμα στην Τράπεζα της Ελλάδος ν’ αποκτήσει ρευστότητα χρημάτων που θα διοχετεύσει στις υπόλοιπες Ελληνικές τράπεζες. Μιλάμε δηλαδή για δυνατότητα έκτακτης έκδοσης χρήματος!
Θεωρητικά ο ELA είναι ανεξάρτητος από τις εξελίξεις στην Ευρωζώνη αφού τεχνικά δεν αποτελεί μέρος του Ευρωσυντάγματος και έγκειται αποκλειστικά στις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες των κρατών μελών να παρέχουν το παραγόμενο χρήμα κατά το δοκούν, φυσικά υπό κάποιες προϋποθέσεις. Ο ELA πρέπει να συνάδει με την χρηματοδότηση της Ε.Ε. προς χρεοκοπημένα Ιδρύματα (δηλαδή δεν μπορείς να χρηματοδοτήσεις μέσω ELA μια πτωχευμένη τράπεζα).
Γιατί και η Ιρλανδία έκανε χρήση του μηχανισμού και η Κεντρική της Τράπεζα παρείχε το ELA στις Ιρλανδικές τράπεζες με διαφορετικές εγγυήσεις και μεγαλύτερο “κούρεμα”; Μάλιστα το ποσό της διευκόλυνσης μέσω ELA ξεπέρασε το ¼ του ΑΕΠ της χώρας.
Οι Ιρλανδικές ιδιωτικές τράπεζες σώθηκαν με πλάγιο τρόπο από την Κεντρική τους Τράπεζα με εγγυήσεις που πολύ δύσκολα θα δεχόταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Περισσότερες λεπτομέρειες δεν υπάρχουν αφού ο ELA λειτουργεί με μυστικότητα. Το άρθρο 123 της Συνθήκης της Λισσαβόνας αναφέρει ότι οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες είναι σε θέση να αγοράσουν χρέος ή να δημιουργήσουν αποθέματα για ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υπό την προϋπόθεση ότι δεν αγοράζουν χρέος απευθείας από την κυβέρνηση ή από κυβερνητικά όργανα.
Η δεύτερη παράγραφος του ίδιου άρθρου επιβεβαιώνει ότι και τα δημόσια πιστωτικά ιδρύματα οπουδήποτε στην Ευρωζώνη μπορούν να υποστηριχτούν μέσω της λεγόμενης εκτύπωσης χρημάτων. Σ’ εμάς τέτοιο ίδρυμα θα ήταν το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων που χαρακτηρίζεται ως πιστωτικό ίδρυμα που εποπτεύεται από την Τράπεζα Ελλάδος.
Ομως, η Ελληνική κυβέρνηση φρόντισε με τον νόμο 3965/2011 να υποχρεώσει το ΤΠ&Δ να τηρεί «τα ελάχιστα όρια των υποχρεωτικών δεικτών ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας». Απενεργοποίησε έτσι ένα μοχλό ανάπτυξης. Κάποιος σαν να ήθελε να εξαφανίσει την δυνατότητα δημιουργίας χρήματος μέσω ELA.
Στην Κύπρο ενεργοποιήθηκε ο ELA με 9 δισ. που ισοδυναμεί με το 60% της οικονομίας της χώρας. Ενεργοποιήθηκε παρόλο που η Λαϊκή Τράπεζα από τον Ιούλιο του 2012 ήταν χρεοκοπημένη και το δημόσιο χρέος είχε λάβει βαθμολογία ως “σκουπίδι”.
Σε δύο επιστολές του ο Κύπριος Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης κατηγόρησε τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου για την παροχή βοήθειας μέσω ELA στην Λαϊκή, κατηγορώντας έμμεσα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Και αυτό γιατί σκόπιμα διατήρησε εν ζωή τη Λαϊκή για να προστατευτούν οι ξένοι επενδυτές. Ελαβε “το μήνυμα” η ΕΚΤ και απέσυρε εγκαίρως 10 δισ. και η Λαϊκή κατέρρευσε με το βάρος να πέφτει στους καταθέτες, τα συνταξιοδοτικά ταμεία και τους Ρώσους επενδυτές.
Τώρα όλοι τρέχουν να βάλουν φρένο στην Ε.Κ.Τ. και στις εγγυήσεις για δανεισμό από τον ELA. Αργούμε να πάρουμε φωτιά ή έχουμε άλλο στόχο;