Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν

Μετά από τέσσερις μέρες “δύσκολων” διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, οι 6 μεγάλες δυνάμεις και το Ιράν κατέληξαν σε συμφωνία τα ξημερώματα του Σαββάτου προς την Κυριακή στη Γενεύη, δημιουργώντας ελπίδες για έξοδο της παγκόσμιας κοινότητας από μια κρίση που διαρκεί για πάνω από δέκα χρόνια.
Oπως δήλωσε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος η συμφωνία μεταξύ του Ιράν και των έξι μεγάλων δυνάμεων σταματάει την “πρόοδο” του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, συμπεριλαμβανομένου και του αντιδραστήρα στο Αράκ. Η επίσημη αμερικανική πηγή, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε ότι η συμφωνία θα μπορούσε να εξουδετερώσει το απόθεμα του Ιράν από το 20% του εμπλουτισμένου ουρανίου και προβλέπει επίσης συχνές επιθεωρήσεις.
Η συμφωνία, που επετεύχθη στη Γενεύη, δεν προβλέπει επίσης καμία αναγνώριση ιρανικού δικαιώματος να εμπλουτίζει ουράνιο και οι κυρώσεις θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται, είπε ο ίδιος αξιωματούχος. Oπως ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος μετά τη συμφωνία δεν θα επιβληθούν νέες κυρώσεις στο Ιράν για χρονικό διάστημα έξι μηνών. Ουσιαστικά μετά από αρκετές ώρες διαπραγματεύσεων σχετικά με την ιρανική απαίτηση να “κλειδώσει” το “δικαίωμα” στην Τεχεράνη στον εμπλουτισμό ουρανίου, η συμφωνία τελικά έγινε πράξη.
Λίγο μετά την ανακοίνωση η Κάθριν Aστον έχοντας δίπλα της εξ αριστερών και δεξιών, τους υπουργούς Εξωτερικών που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις διάβασε την κοινή δήλωση ανακοινώνοντας μια συμφωνία σχετικά με ένα σχέδιο δράσης. Οι υπουργοί της ομάδας 5 + 1 αμέσως μετά συνεχάρησαν θερμά τον κ. Ζαρίφ ο οποίος απέφυγε τη χειραψία με την κα Aστον για θρησκευτικούς λόγους.
Η ομάδα των 5 + 1, (οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία, η Κίνα, η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία) διαπραγματεύονταν από την περασμένη Τετάρτη με το Ιράν σε αναζήτηση μιας ενδιάμεσης συμφωνίας έξι μηνών, η οποία θα φέρει εγγυήσεις για την ειρηνική φύση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν σε αντάλλαγμα για «περιορισμό των κυρώσεων που θα φέρει ανακούφιση στην ιρανική οικονομία. Παρά ταύτα τις τελευταίες ώρες οι συζητήσεις βρέθηκαν σε αδιέξοδο εξαιτίας του “δικαιώματος” εμπλουτισμού ουρανίου στο Ιράν.
Η Τεχεράνη ήθελε ρητή αναφορά στο κείμενο της συμφωνίας για το δικαίωμά του να εμπλουτίζει ουράνιο, δήλωσε κάποια στιγμή πριν την ανακοίνωση της συμφωνίας ο επικεφαλής των ιρανών διαπραγματευτών Αμπάς Αραγκτσί.
«Επιμένουμε στο δικαίωμά μας για εμπλουτισμό πρέπει να αναγνωρίζεται με σαφήνεια στο κείμενο της συμφωνίας», είπε σε ιρανικά μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου. Το δικαίωμα να εμπλουτίζει ουράνιο όμως δεν αναφέρεται στη συνθήκη της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων (NPT), στην οποία το Ιράν είναι συμβαλλόμενο μέρος.
Αυτό το ερώτημα βρίσκεται στο επίκεντρο των ανησυχιών των δυτικών χωρών και του Ισραήλ, οι οποίοι φοβούνται ότι το εμπλουτισμένο ουράνιο κατά 20% χρησιμοποιείται από το Ιράν για να αποκτήσει στρατιωτική ισχύ παρά τις διαψεύσεις της Τεχεράνης. Το Ιράν υποστηρίζει ότι το ουράνιο είναι σε αντιδραστήρα έρευνας και για ιατρικούς σκοπούς. Ο Αραγκτσί πάντως στα ιρανικά μέσα ενημέρωσης είχε πει ότι οι διαπραγματεύσεις προχωρούν, αλλά σιγά-σιγά. Το 98% της συμφωνίας έχει διευθετηθεί, αλλά το υπόλοιπο 2 % μπορεί να είναι πολύ πιο σημαντικό από ότι τα άλλα σημεία, σημείωνε λίγο πριν την ανακοίνωση της συμφωνίας.
Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων οι διπλωμάτες της ομάδας 5 + 1 τήρησαν σιγή ασυρμάτου. Οι υπουργοί Εξωτερικών συναντήθηκαν πολλές φορές το Σάββατο, με κάποια διαλείμματα. Υπήρξε επίσης το βράδυ μια δεύτερη τριμερής συνάντηση μεταξύ του Τζον Κέρι και των ομολόγων του από την Ευρωπαϊκή Eνωση και το Ιράν, Κάθριν Aστον και Μοχάμεντ Ζαρίφ. Τελικά επήλθε η συμφωνία και ο Μάικλ Μάν εκπρόσωπος – επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Eνωσης, η οποία ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων με εντολή από τον Ο.Η.Ε. έγραψε στο Twitter «έχουμε φτάσει σε μια συμφωνία». Αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Μοχάμεντ Ζαρίφ, φανατικός οπαδός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ανακοίνωσε επίσης τη συμφωνία στο Twitter : «Eχουμε καταλήξει σε μια συμφωνία ». Οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιήθηκαν στο ξενοδοχείο “Intercontinental” της Γενεύης όπου διέμεναν όλες οι αντιπροσωπίες.