Καιρός να συμπληρώσουμε ή να διορθώσουμε προηγούμενα δημοσιεύματα της σελίδας μας, αναγκαίο για τη “ζωντανή” και κατά το δυνατόν έγκυρη παρουσία της μέχρι την προσεχή ολοκλήρωσή της. Λιγότερο ή περισσότερο σημαντικές αυτές οι συμπληρώσεις, προσφέρουν πληρέστερη εικόνα στους εκλεκτούς αναγνώστες μας, πάντα στo πλαίσιo τής αυστηρά ερασιτεχνικής προσπάθειάς μας…
Στο δημοσίευμα 482 για τα υστερογοτθικά θυρώματα στην ύπαιθρο του νομού Χανίων αναφέρω ότι στον Αποκόρωνα δεν έχει διασωθεί παρόμοιο θύρωμα. Αγνοούσα όμως ότι υπάρχει ένα στο Πάτημα, παρόμοιας μορφής με τα υπόλοιπα του πρώτου τύπου.
Στο δημοσίευμα 484, στην αναφορά μου για το βιβλίο της Νέας Χώρας αναφέρω συγκεκριμένο πρόσωπο που λέγεται ότι είχε την αρχική ιδέα της έκδοσης, όπως όμως μου επισημάνθηκε υπήρξαν συγκεκριμένοι Νεοχωρίτες (και όχι μόνο) που είχαν συλλάβει την ιδέα αυτή ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και είχαν αρχίσει από τότε να μαζεύουν υλικό. Τα ονόματά τους αναφέρονται σε δημοσίευμα των “Χανιώτικων Νέων” την επομένη της παρουσίασης του βιβλίου.
Ο φίλος κ. Μανώλης Ψιλάκης μου έχει δώσει κάποιες φωτογραφίες που έχει τραβήξει ο ίδιος από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και συμπληρώνουν κάποια παλιότερα δημοσιεύματά μου. Μία δείχνει την κάποτε βίλα Κρούγερ στα Περιβόλια όπως διατηρούνταν εκείνα τα χρόνια. Εχω γράψει γι’ αυτή τη βίλα πριν 5 χρόνια, στις “Φωτοαναδρομές” με αριθμό 221 και 222, όπου μεταξύ άλλων είχα σχεδιάσει από μνήμης και την εντυπωσιακή εξωτερική αυλόπορτα σχεδόν 20 χρόνια μετά την κατεδάφισή της. Είχα βρει και στο Ιστορικό Αρχείο φωτογραφία που ταύτισα με τη βίλα την εποχή που ανήκε στους Κρούγερ στις αρχές του 20ού αιώνα, αφού τα ερείπια που σώζονταν την εποχή του δημοσιεύματος ήταν μια άμορφη μάζα κατάφρακτη από κισσό. Η φωτογραφία του κ. Ψιλάκη επιβεβαιώνει την ταύτισή μου και ξυπνά μνήμες σ’ αυτούς που αναζητούν τη (χαμένη ή διατηρούμενη) πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας.
Αλλη φωτογραφία της ίδιας εποχής, τραβηγμένη επίσης από τον ίδιο, δείχνει τη θυρίδα του πυροβόλου από το παρόδιο γερμανικό οχυρό στο Μακρύ Τοίχο, που επίσης έχει κατεδαφιστεί σήμερα. Από το οχυρό σώζεται μόνο η κεντρική είσοδος, ψηλότερα από το δρόμο κι εκτεθειμένη σήμερα, ενώ την εποχή της κατασκευής της ήταν αθέατη. Είχα γράψει γι’ αυτά στις “Φωτοαναδρομές” με αριθμό 241 και 254.
Στην πρώτη φωτογραφία, η βίλα στις αρχές του 20ού αιώνα από φωτογραφία του Ριχάρδου Κρούγερ που υπάρχει στο άλμπουμ του στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης.
Στη δεύτερη και την τρίτη, το ίδιο κτήριο τραβηγμένο από τον κ. Ψιλάκη κάπου το 1990.
Στην τέταρτη, το ίδιο κτήριο στην κατάσταση που το τράβηξα το 2008. Δε γνωρίζω πώς είναι σήμερα αφού δεν το επισκέφθηκα τελευταία.
Στην πέμπτη, η αυλόπορτα του μετοχιού όπως τη θυμούμαι και τη σχεδίασα πολλά χρόνια μετά τη βανδαλική καταστροφή της. Μαζί καθαιρέθηκε και ο μαντρότοιχος του κτήματος που έφερε ακόμα τα σημάδια από τις σφαίρες της εκτέλεσης των 33 Περιβολιανών το 1941.
Στην έκτη, η θυρίδα του πυροβόλου του παρόδιου γερμανικού οχυρού που κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του ’90 στον Μακρύ Τοίχο.
Στην έβδομη, η σωζόμενη και σήμερα κεντρική είσοδος του οχυρού.
Στην όγδοη τέλος, μαθητές του 1ου Γυμνασίου παρελαύνουν στην αυλή του τη δεκαετία του ’60, με φόντο τα μεγάλα δέντρα που υπήρχαν τότε και το υπό ανέγερση κτήριο του Εμπορικού Επιμελητηρίου. Από το αρχείο του ίδιου συλλέκτη.
