Λίγες ημέρες μετά το τέλος των Πανελλαδικών εξετάσεων στα μαθήματα κατευθύνσεων για τους μαθητές των ΓΕ.Λ. και στα μαθήματα των τομέων για τους μαθητές των ΕΠΑ.Λ., και ενώ ακόμα βρίσκεται σε εξέλιξη η εξέταση των ειδικών μαθημάτων, άνοιξε από την Παρασκευή 21 Ιουνίου η ηλεκτρονική πλατφόρμα συμπλήρωσης του Μηχανογραφικού Δελτίου (Μ.Δ.) 2019.
Οι υποψήφιοι φοιτητές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με τον προσωπικό κωδικό ασφαλείας (password) που δίνεται από το Λύκειό τους και τον 8ψήφιο κωδικό εξετάσεων μπορούν να επισκέπτονται την ηλεκτρονική διεύθυνση https://exams.it.minedu.gov.gr/ όπου θα βλέπουν προσυμπληρωμένα τα στοιχεία τους και θα συμπληρώνουν/τροποποιούν το Μ.Δ. αρχικά προσωρινά (Προσωρινή Αποθήκευση) ενώ μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών – που αναμένεται στα τέλη της τρέχουσας με αρχές της επόμενης εβδομάδας- θα μπορούν να προχωρούν και στην οριστική υποβολή (Οριστικοποίηση). Ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής/οριστικοποίησης του Μ.Δ. έχει ορισθεί η Δευτέρα 15 Ιουλίου 2019. Επομένως, βρισκόμαστε σε μια περίοδο διερεύνησης/συμπλήρωσης του Μ.Δ. που αποτελεί το εργαλείο μέσω του οποίου ο υποψήφιος δηλώνει τις προτιμήσεις και τις επιλογές του στα τμήματα σχολών της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, για την απόκτηση πτυχίου.
Το πτυχίο αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την επαγγελματική σταδιοδρομία του ανθρώπου , χωρίς βέβαια να παραγνωρίζουμε και τη συμβολή κάποιων άλλων παραγόντων όπως οι δεξιότητες , η μεταπτυχιακή εξειδίκευση , ο τόπος απασχόλησης κ.α.. Βέβαια, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ο πτυχιούχος δε θα ασκήσει ποτέ επάγγελμα σχετικό με το πτυχίο του. Οι σπουδές όμως από μόνες τους έχουν αξία ακόμα και αν δεν αξιοποιηθούν άμεσα στην επαγγελματική σταδιοδρομία αφού προσφέρουν στο νέο γνώσεις και δεξιότητες που θα εφαρμοστούν στο μέλλον, στη ζωή του αλλά και σε οποιαδήποτε δουλειά βρεθεί να κάνει. Ο υποψήφιος, στην ηλικία των 18 χρονών, θα πρέπει να συνδυάσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις επιδόσεις του (μόρια), με τις κλίσεις και τις προτιμήσεις του, καθώς και μια σειρά άλλων παραμέτρων, όπως η δυνατότητα μετεγγραφής , η «πανεπιστημιοποίηση» των ΤΕΙ κ.ά. , πριν πάρει μια μεγάλη απόφαση η οποία πιθανόν να καθορίσει και την επαγγελματική του σταδιοδρομία.
Η συμπλήρωση του φετινού Μ.Δ. αποτελεί το δυσκολότερο γρίφο των τελευταίων χρόνων αφού η κατάργηση/πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ (ν.4610/2019-ΦΕΚ Α70/07.05.2019) αλλά και η δυνατότητα που δόθηκε σε τμήματα πενταετούς φοίτησης να παρέχουν πτυχία Integrated Masters (ενιαίος και αδιάσπαστος τίτλος σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου) έχει αλλάξει ριζικά το Χάρτη της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη χώρα μας. Τα καταργηθέντα ΤΕΙ είτε συγχωνεύθηκαν με υφιστάμενα Πανεπιστήμια είτε έγιναν αυτόνομα Πανεπιστημιακά ιδρύματα (περίπτωση Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου) με αποτέλεσμα στο σύνολο των 459 τμημάτων του μηχανογραφικού, σχεδόν το 1/3 να είναι νέα τμήματα τα περισσότερα εκ των οποίων δεν έχουν ακόμα «ανεβάσει» στους ιστότοπούς τους πληροφορίες για τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών τους.
Σε μια προσπάθεια να βοηθήσουμε τον υποψήφιο στην επίλυση του «γρίφου» της συμπλήρωσης του Μ.Δ. ακολουθεί μια σειρά οδηγιών/συμβουλών που αποσκοπούν στην απάντηση δύο βασικών του ερωτημάτων που είναι :
• «πώς θα επιλέξω σχολή;» και,
• «πως θα δηλώσω τις προτιμήσεις μου στο Μ.Δ.;».
«Πώς θα επιλέξω σχολή;»
Το συνηθέστερο λάθος που κάνει ο υποψήφιος κατά τη συμπλήρωση του Μ.Δ. είναι ότι, το βασικό του κριτήριο είναι οι βάσεις των σχολών του προηγούμενου σχολικού έτους με αποτέλεσμα να δηλώνει τα τμήματα σχολών κατά φθίνουσα σειρά των μορίων τους. Αυτό, αρκετές φορές, οδηγεί στην εισαγωγή του υποψηφίου σε τμήμα «δεύτερης προτεραιότητας» και όχι σε τμήμα που πιθανόν να το «ήθελε» περισσότερο. Π.χ. έστω υποψήφιος που ενδιαφέρεται κυρίως για τμήματα Πληροφορικής (ΤΠ) και δευτερευόντως για τμήματα Οικονομίας (ΤΟ). Μελετώντας τις βάσεις του προηγούμενου σχ. έτους παρατηρεί ότι η βάση ενός ΤΟ είναι υψηλότερη από τις βάσεις όλων των ΤΠ και για να μη «χαραμίσει» τα μόριά του δηλώνει ως 1η επιλογή το ΤΟ και αμέσως μετά κάποιο ΤΠ. Μετά την ανακοίνωση των βάσεων εισάγεται στο ΤΟ που ήταν και η 1η επιλογή του – αλλά όχι και πρώτης προτεραιότητάς του – ενώ «χάνει» το ΤΠ που το «ήθελε» περισσότερο αλλά το είχε 2η επιλογή και θα μπορούσε να εισαχθεί αφού αρκούσαν τα μόριά του. Η λανθασμένη αυτή τεχνική συμπλήρωσης του Μ.Δ. στερείται ακόμα περισσότερο αξιοπιστίας και ορθότητας κατά την τρέχουσα χρονιά, αφού τα πανεπιστημιοποιημένα ΤΕΙ αναμένεται να προσελκύσουν μεγαλύτερο όγκο προτιμήσεων ασκώντας μια πίεση «προς τα πάνω» στη διαμόρφωση των βάσεών τους. Στα τμήματα αυτά θα διαμορφωθούν βάσεις, για πρώτη φορά, που κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει με ασφάλεια. Αυτό φάνηκε και στο προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος με το ΤΕΙ Αθήνας, το οποίο και μετατράπηκε σε Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Για να αποφύγει λάθη όπως το παραπάνω ο υποψήφιος θα πρέπει:
• Να ξεκινήσει καθορίζοντας τις ομάδες σχολών (ΟΣ) που τον ενδιαφέρουν , ανάλογα με το αντικείμενο σπουδών και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα (π.χ. ΟΣ Οικονομίας, ΟΣ Πληροφορικής)
• Να ιεραρχήσουν τις ΟΣ σε φθίνουσα σειρά προτίμησης (π.χ. ενδιαφέρον κυρίως για την ΟΣ Πληροφορικής και δευτερευόντως για την ΟΣ Οικονομίας).
• Σε κάθε ΟΣ να τοποθετήσει, επίσης σε φθίνουσα σειρά ενδιαφέροντος, τα τμήματα που ικανοποιούν τα κριτήρια της ομάδας.
Κατά τη διάρκεια αναζήτησης/ομαδοποίησης σχολών και την ιεράρχηση τους ο υποψήφιος θα πρέπει :
1. Να διερευνήσει κυρίως τμήματα σχολών που οδηγούν σε επαγγέλματα που συνδυάζουν τις ικανότητες και τις δεξιότητές του και εκφράζουν την πραγματική επιθυμία του. Ο συνδυασμός αυτός είναι και ο κυριότερος παράγοντας για έναν επιτυχημένο επαγγελματία.
2. Να μελετήσει με προσοχή την αποστολή, το πρόγραμμα σπουδών και τα επαγγελματικά δικαιώματα/συνδεόμενα επαγγέλματα κάθε τμήματος, αφού ενδέχεται κάποιο από τα τμήματα που αγνοεί – κυρίως λόγω του τίτλου του-να ταιριάζει στην ομάδα σχολών που επιθυμεί . Υπάρχουν, μάλιστα, περιπτώσεις σχολών οι οποίες δεν δίνουν τα επαγγελματικά δικαιώματα, στα οποία παραπέμπει ο τίτλος τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε την περίπτωση του τμήματος «Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας» στο Πανεπιστήμιο Αθηνών , το οποίο δε δίνει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου και οι απόφοιτοι του μπορούν να απασχοληθούν ως φιλόλογοι. Η μελέτη αυτή κρίνεται αναγκαία κυρίως για τα νέα τμήματα (έχουν ήδη ξεκινήσει να αναρτώνται πληροφορίες στους αντίστοιχους ιστότοπούς τους) που προέκυψαν από την κατάργηση των ΤΕΙ τα οποία και δεν πρέπει να επιλέγονται από τους υποψηφίους μόνο λόγω του γεγονότος ότι ανήκουν σε κάποιο ΑΕΙ
3. Να ενημερωθεί για τη διάρκεια σπουδών των τμημάτων που τον ενδιαφέρουν αφού μετά από τις πρόσφατες αλλαγές αρκετά τμήματα έχουν μετατραπεί σε πενταετούς φοίτησης. Ειδικά , δε, στην περίπτωση που επιθυμεί να δηλώσει τμήματα μηχανικών να λάβει υπόψη ότι θα συναντήσει τμήματα τετραετούς και πενταετούς φοίτησης με ίδια ονόματα αλλά με διαφορετικά επαγγελματικά δικαιώματα.
4. Στην ΟΣ που ενδιαφέρεται να ελέγξει για πιθανή ύπαρξη τμημάτων πενταετούς φοίτησης τα οποία απονέμουν πτυχία Integrated Masters που τοποθετούνται στην ίδια βαθμίδα (επίπεδο 7) του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (ΕΠΠ) και του αντίστοιχου Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων (EQF) με τους κατόχους μεταπτυχιακού τίτλου (MSc). Οι κάτοχοι Integrated Masters δεν απαιτείται πλέον να λάβουν πρόσθετο μεταπτυχιακό τίτλο για να εκπονήσουν διδακτορική διατριβή και να μεταβούν στην ανώτερη βαθμίδα 8 του ΕΠΠ & EQF που τοποθετούνται οι κάτοχοι Διδακτορικού τίτλου, ενώ και στην προκήρυξη Εκπαιδευτικών 3Α / 2019 Ειδικής Αγωγής μοριοδοτούνται με τα 20 μόρια που λαμβάνουν και όλοι οι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών. Μέχρι σήμερα 66 τμήματα πενταετούς φοίτησης παρέχουν πτυχία Integrated Masters βάσει του νόμου 4485/2017 (άρθρο 46).
5. Αν δικαιούται μετεγγραφή είτε ως αδελφός/-ή φοιτητή/-τριας (ν. 4521/2018 άρθρο 17) είτε ως μέλος οικονομικά αδύναμης οικογένειας (ν. 4332/2015 άρθρο 21), να λάβει υπόψιν του τις αντιστοιχίες τμημάτων που αναμένεται να ανακοινωθούν πριν την καταληκτική ημερομηνία οριστικοποίησης του Μ.Δ. και οι οποίες λόγω των νέων τμημάτων θα είναι διαφοροποιημένες σε σχέση με του προηγούμενου έτους Για να έχει όμως μια εικόνα των αντιστοιχιών θα μπορούσε να ρίξει μια ματιά και στις παλιές αντιστοιχίες (Υ.Α. 89006/Ζ1 ΦΕΚ τ. Β’ 1915/01.06.2017).
6. Να μην παρασυρθεί από τα μόρια ενός τμήματος αφού, αυτά δεν αντικατοπτρίζουν πάντα και τις προοπτικές απορρόφησης στην αγορά εργασίας. Όλοι γνωρίζουμε ότι αρκετά υψηλόβαθμα τμήματα είναι κορεσμένα στην αγορά εργασίας, όπως για παράδειγμα οι υψηλόβαθμες Ιατρικές και Νομικές Σχολές όπου οι πτυχιούχοι τους, είτε υποαπασχολούνται, είτε αποκαθίστανται επαγγελματικά αρκετά χρόνια μετά τη λήψη του πτυχίου.
7. Να προτιμήσει σχολές γενικής φύσης και όχι εξειδίκευσης την οποία καλό είναι να την αναζητήσει σε επίπεδο μεταπτυχιακών σπουδών τις οποίες πλέον ακολουθεί, πριν βγει στην αγορά εργασίας, μεγάλο ποσοστό των αποφοίτων σχολών σε Ελλάδα και εξωτερικό. Επιλέγοντας ο υποψήφιος τις πρώτες σπουδές του σε σχολές γενικής φύσης :
• έχει όλη τη χρονική άνεση να δει ποιος κλάδος εξειδίκευσης των βασικών του σπουδών ταιριάζει καλύτερα στα ενδιαφέροντά του,
• μπορεί να δει τι «ζητάει» περισσότερο η αγορά εργασίας λίγο πριν αποφοιτήσει και σε σαφώς μικρότερο πλέον χρονικό ορίζοντα σε σχέση με τις έρευνες που μελέτησε όταν συμπλήρωνε το Μ.Δ., και
• έχει μεγαλύτερη γκάμα επιλογών στα διαθέσιμα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών.
8. Να λάβει υπόψη ότι μετά τις πρόσφατες αλλαγές στον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας υπάρχουν πλέον αρκετά τμήματα με ίδια επαγγελματικά δικαιώματα οπότε στην ΟΣ που θα επιλέξει θα πρέπει να δώσει υψηλότερη προτεραιότητα σε τμήματα με «αξία» στην αγορά εργασίας. Ένα από τα μέσα «μέτρησης της αξίας» ενός πτυχίου είναι και οι αξιολογήσεις/κατατάξεις των καλύτερων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων από διεθνείς οργανισμούς. Η αξιολόγηση βασίζεται σε ένα ευρύ φάσμα κριτηρίων που εστιάζουν κυρίως στην απήχηση και φήμη της έρευνας του τμήματος σε διεθνές και εθνικό επίπεδο , στον αριθμό των δημοσιεύσεων και του δείκτη απήχησης τους, στα συνέδρια που έχουν διοργανωθεί, και στις διεθνείς συνεργασίες. Ένας από τους κορυφαίους και γνωστότερους οργανισμούς αξιολόγησης είναι ο Shanghai Ranking Consultancy που δημοσιεύει κάθε χρόνο λίστες κατάταξης Πανεπιστημίων ανά επιστημονικό κλάδο (Global Ranking of Academic Subjects).
9. Να ενημερωθεί για μελέτες και έρευνες σχετικές με τα τμήματα και τα επαγγέλματα με θετικές προοπτικές στην αγορά εργασίας . Θα πρέπει όμως, να τις λάβει υπόψιν του ως επικουρικό και όχι ως πρώτιστο κριτήριο για τις επιλογές του , αφού η σύγχρονη αγορά εργασίας διαφοροποιείται ταχύτατα με συνέπεια, κανείς να μην μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τις μελλοντικές εξελίξεις.
«Πώς θα συμπληρώσω το Μ.Δ.;»
Αφού πλέον , σύμφωνα με τα παραπάνω , ο υποψήφιος θα έχει καταλήξει στις ΟΣ που τον ενδιαφέρουν καθώς και τα τμήματα κάθε ομάδας τα οποία και έχει καταγράψει πρόχειρα σε χαρτί, σειρά παίρνει η συμπλήρωση του Μ.Δ.. Έστω ότι κατά τη διαδικασία αναζήτησης/ομαδοποίησης σχολών, που περιγράψαμε , ο υποψήφιος έχει καταλήξει στην ΟΣ πληροφορικής και στην ΟΣ οικονομίας με προτεραιότητα στην ΟΣ Πληροφορικής. Αν η ΟΣ Πληροφορικής περιέχει σε φθίνουσα σειρά ενδιαφέροντος τα τμήματα: ΤΠ1, ΤΠ2, ΤΠ3 και η ΟΣ Οικονομίας τα τμήματα: ΤΟ1,ΤΟ2, ΤΟ3, ΤΟ4 τότε καταγράφοντας τις ΟΣ και τα περιεχόμενα σε αυτές τμήματα σχολών σε φθίνουσα σειρά ενδιαφέροντος θα έχει συνολικά καταλήξει σε:
ΟΣ Πληροφορικής.
ΤΠ1 (1)
ΤΠ2 (2)
ΤΠ3 (3)
ΟΣ Οικονομίας
ΤΟ1 (4)
ΤΟ2 (5)
ΤΟ3 (6)
ΤΟ4 (7)
όπου και ο αριθμός στην παρένθεση θα είναι και η τελική σειρά προτίμησης στο Μ.Δ.
Καλή επιτυχία.
*Ο Νεκτάριος Ζουριδάκης είναι Διευθυντής στο ΕΠΑΛ Κισσάμου.
Από Οκτώβριο 1999 έως 31-8-2011 (ημερομηνία κατάργησης από το υπουργείο Παιδείας) υπεύθυνος Γραφείου Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΓΡΑΣΕΠ) στο ΕΠΑΛ/ΓΕΛ Κισάμου.
