Μηλίτσα που ‘σαι στο γκρεμό, τα μήλα φορτωμένη
τα μήλα σου λιμπίζομαι, μα το γκρεμό σ’ φοβούμαι.
Η Ξανθούλα Ντακοβάνου από το Κεράσοβο Κόνιτσας όχι μόνο δεν τον φοβάται τον γκρεμό, αλλά δημιούργησε εμπρός στα έκπληκτα μάτια και αυτιά μας ένα μικρό θαύμα χθες βράδυ στο θέατρο Κυδωνία! Κατάφερε μέσα σε μιάμιση ώρα μουσικό πρόγραμμα, απαράμιλλης έντασης και ηδύτητας, να περάσει από μπροστά μας όλες τις θαυμαστές εικόνες της δημοτικής και της δημώδους παράδοσης των Βαλκανίων, όπως αυτές εγγράφονται στα τραγούδια των λαών και των εθνοτήτων, πέρα από τη γη του Ορφέα, όπως ή ίδια αποκάλεσε χαρακτηριστικά το εγχείρημά της. Σεφαραδίτικα τραγούδια σε γλώσσα lardino, τσιγγάνικα τραγούδια σε γλώσσα Ρομά, συγκαθιστός σκοπός Θράκης, Βουλγάρικα ερωτικά τραγούδια σε ρυθμό 11/8, Αλβανικά τραγούδια της αγάπης, Ηπειρώτικος σκοπός από τη Μουργκάνα Θεσπρωτίας και άλλος από το Ζαγόρι, Τουρκόφωνα ερωτικά τραγούδια από την Ανατολική Ρωμυλία, σε επτάσημο ρυθμό, για να αναφερθώ μόνον σε όσα συγκράτησα! Με μια εξαιρετικά εκφραστική και μελίρρυτη φωνή που κάλυπτε με άνεση όλη την εκφραστική γκάμα των απαιτήσεων ενός τέτοιου ρεπερτορίου, ερμηνεύοντας το κάθε τραγούδι στην αυθεντική του μορφή και γλώσσα, η προικισμένη μουσικός, μας παρέσυρε σε ένα ταξίδι ήχων και ρυθμών που διασκέλιζε τους αιώνες και απεικόνιζε μπροστά μας όλη τη ζωντάνια και τη χρωματική πανδαισία λαϊκών παραδόσεων άλλων εποχών. Την συγκινησιακή μέθεξη της βραδιάς μόνο με ταινίες του Σεργκέι Παρατζάνωφ στον κινηματογράφο θα μπορούσα να την παραβάλω. Άλλωστε ο τίτλος της γνωστότερης ταινίας του Στη σκιά των χαμένων προγόνων, θα ταίριαζε αναμφίβολα και ως περιγραφή στη δουλειά που παρακολουθήσαμε χθες βράδυ.
Συγκλονιστικές οι ερμηνείες όλων των τραγουδιών, όμως εκείνη που προσωπικά με καθήλωσε ήταν η ερμηνεία του Τσιγγάνικο φλαμένκο και Ρομά βαλκανίων, Αις Μπαλαμό στην πρωτότυπη μορφή του και γλώσσα.
(μετάφραση)
Δεν έχω τόπο, δεν έχω ελπίδα,
Δεν θα με κλάψει καμιά πατρίδα
Τα δάχτυλά μου ανάβουνε φλόγες
Με την καρδιά μου τραγουδάω
Κλαίει στην ψυχή μου μια χορδή
Γεννήθηκα στο Αλαμό, γεννήθηκα στο Αλαμό.
Δεν έχω τόπο, δεν έχω ελπίδα
Δεν θα με κλάψει καμιά πατρίδα
Δίπλα στην Ξανθούλα Ντακοβάνου οι εξαιρετικοί μουσικοί καλλιτέχνες Δήμος Βουγιούκας, ακορντεόν, και Στέφανος Φίλος, βιολί, συνετέλεσαν στην επιτυχία της βραδιάς. Μια βραδιά στο θέατρο Κυδωνία που θα τη θυμόμαστε για καιρό!
