Σειρά πολιτιστικών και άλλων εκδηλώσεων διοργανώνεται στα Χανιά, για τα 14 χρόνια παρουσίας της κατάληψης “Rosa Nera”.
Αναλυτικά το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε έχει ως εξής:
Πέμπτη 14 Ιουνίου
20:00 Συζήτηση: “Η όξυνση του ελληνικού εθνικισμού και η κατασκευή εντάσεων”
Εισήγηση από μέλη της Κατάληψης, γύρω από τις προσπάθειες των ιδεολογικών και κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους να δημιουργήσουν κοινωνική συναίνεση για τις στρατιωτικές δαπάνες και για τη διεύρυνση της στρατιωτικοποίησης της πολιτικής στη Μεσόγειο. Η πρόκληση για τα αντιπολεμικά και αντιμιλιταριστικά δίκτυα, ενάντια στην κατασκευή, από ομάδες συμφερόντων, επιθυμιών πολέμου, διακρατικών εντάσεων και εθνικιστικής, μιλιταριστικής προπαγάνδας.
Παρασκευή 15 Ιουνίου
20:00 “Μάης ‘68”.
Μια συζήτηση με ανθρώπους που συμμετείχαν
στα γεγονότα.
Παράλληλη Παρουσίαση Έκθεσης Πρωτότυπων Αφισών Αρχείου
από το Μάη του 1968 στη Γαλλία
Εισηγήσεις: Claire Auzias, Jean-Pierre Duteuil και Tomás Ibáñez.
Μια συζήτηση για το Μάη του 1968 στη Γαλλία και τις προβολές του στο σήμερα, μέσα από τρεις διαφορετικές οπτικές, που θα παρουσιαστούν σε ισάριθμες εισηγήσεις των 15 λεπτών, ώστε να ανοίξει η συζήτηση:
α) Ο Τομάς Ιμπάνιεθ, θα αναφερθεί στην ιδιαιτερότητα του γαλλικού Μάη ως μια ιστορική διαδικασία ελευθεριακών πολιτικών καινοτομιών με οικουμενικές διαστάσεις που η προ – ιστορία του, η διαρκής κληρονομιά του διευρύνεται και πέρα από τα γεγονότα του Μαϊου – Ιουνίου στη Γαλλία. «Expressions peut être un peu plus difficiles à traduire: “un air de fronde”, “un sentiment de raz le bol” “ruer dans les brancards”»
– Ο Τομάς Ιμπάνιεθ είναι γιος Ισπανής εξόριστης στη Γαλλία. Συμμετέχει ενεργά στο ελευθεριακό κίνημα τόσο στη Γαλλία από το 1960 όσο και στην Ισπανία μετά την πτώση της δικτατορίας του Φράνκο. Στο Παρίσι, φοιτητής στη Σορβόννη, παίρνει μέρος στις δραστηριότητες διάφορων αναρχικών ομάδων και το 1963 συμμετέχει στη δημιουργία του Συνδέσμου Αναρχικών Φοιτητών (LEA) όπου στη συνέχεια θα ενσωματωθούν και οι αναρχικοί φοιτητές της Ναντέρ μεταξύ των οποίων ο Ζαν-Πιερ Ντιτέιγ και ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ. Το 1968 παίρνει μέρος στα γεγονότα του Μάη, στο Παρίσι, μέσα από τη δράση του κινήματος «22 Μάρτη» μαζί με τους ΚονΜπεντίτ και Ντιτέιγ. Το 1973 επιστρέφει στην Ισπανία και αγωνίζεται για την επανίδρυση της αναρχικής Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργασίας (CNT). Αργότερα γίνεται καθηγητής στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης (UAB), στην έδρα της κοινωνικής ψυχολογίας. Είναι ένας από τους εμπνευστές του πασίγνωστου αναρχικού συμβόλου «Α μέσα σε κύκλο», τον Απρίλιο του 1964. Έχει γράψει πλήθος άρθρων και βιβλίων, μεταξύ των οποίων τα μεταφρασμένα και στα ελληνικά: «Ο αναρχισμός σε κίνηση» (Ευτοπία, 2016) και «Ο λαβύρινθος μιας ελευθεριακής πολιτικής εξουσίας» (Ελευθεριακή Κουλτούρα, 2014).
β) Ο Ζαν-Πιέρ Ντιτέιγ θα αναφερθεί κυρίως στη σημασία της Γενικής Απεργίας στα γεγονότα του Μάη, με τη συμμετοχή 8 εκατομμυρίων εργαζομένων. Στην αφήγηση του θα προσπαθήσει να αναδείξει το πώς αυτή η γενική απεργία, που στο εσωτερικό της κυοφορήθηκαν συλλογικά αιτήματα εργατικής αυτοδιεύθυνσης, απελευθέρωσε ένα νέο λεξιλόγιο και ένα νέο ρεπερτόριο δράσης ενάντια σε μορφές καταπίεσης στη σφαίρα της παραγωγής και στην καθημερινή ζωή, που είχαν υποτιμηθεί από προηγούμενα επαναστατικά κινήματα.
Και είναι αυτή η πλευρά του Μάη του 1968, η γενική απεργία, που η μπουρζουαζία επιθυμεί να διαγράψει από κάθε αναφορά στο Μάη, καθώς η μνήμη και η επίγνωση του περιεχομένου της δράσης και των νοημάτων της είναι που συνεχίζει να αποτελεί τον διαρκή κίνδυνο για την αστική τάξη.
Σύμφωνα με τον Ζαν-Πιέρ Ντιτέιγ, αυτή η γενική απεργία δεν εμφανίστηκε σαν “ξαφνική καταιγίδα σε ένα γαλήνιο ουρανό” όπως ισχυρίζονται κάποιοι. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 εμφανίζεται ένα επιθετικό εργατικό κίνημα επανασυνδεόμενο με τις παλιές παραδόσεις της εργατικής πάλης: άγρια απεργία, αποδοχή βίας, άμεση δράση, αμφισβήτηση της γραφειοκρατίας των συνδικάτων. Παράλληλα, εμφανίζεται ένας νέος τύπος προλεταριάτου, που ασφυκτιά από την έντονη εξειδίκευση, τον ασφυκτικό έλεγχο της κάθετης οργάνωσης της εργασίας, την απώλεια νοήματος στην εργασία και την καθημερινή ζωή.
Οι απεργίες του Μαΐου – Ιουνίου του 1968, αναδεικνύουν μια διαδικασία αντίθετη από την θεσμική αφήγηση και την προσπάθεια ενσωμάτωσης των νέων πολιτικών πεδίων στις αναδιαρθρώσεις του κεφαλαίου. Στο Μάη τα νέα κινήματα, για την οικολογία, τη σεξουαλικότητα, το φεμινισμό τους αγώνες των ΛΟΑΤ κοινοτήτων (που τότε είχαν το όνομα του ομοφυλοφυλικού κινήματος), γεννιούνται μέσα στην άμεση διασύνδεση τους με την ταξική πάλη και τη ριζική κριτική της αστικής ιδεολογίας.
– Ο Ζαν-Πιέρ Ντιτέιγ από τα μαθητικά του χρόνια, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, συμμετέχει στο αναρχικό αντιμιλιταριστικό κίνημα και το 1964, φοιτητής πια, σχηματίζει μαζί με άλλους την αναρχική ομάδα του Πανεπιστημίου της Ναντέρ. Η ομάδα δεν θα περιοριστεί μόνο στους φοιτητικούς κύκλους, στη συνέχεια θα ενταχθεί στο Σύνδεσμο Αναρχικών Φοιτητών, κατόπιν δε στη γαλλική Αναρχική Ομοσπονδία (FA), απ’ όπου θα αποχωρήσει το 1967. Το 1968, μετά από την κατάληψη του κτιρίου διοίκησης της Ναντέρ στις 22 Μάρτη, συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία του ομώνυμου κινήματος που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στα γεγονότα του Μάη και Ιούνη του ’68. Στη συνέχεια ασχολείται με τη διδασκαλία στον τομέα της κοινωνικής ψυχολογίας, συνεργάζεται με άλλους αναρχικούς όπως ο Εντουάρντο Κολόμπο στην έκδοση περιοδικών, συνεταιρίζεται σε αγροτικές και τυπογραφικές δραστηριότητες, έχει πολύχρονη συμβολή στην οργάνωση ελευθεριακών camps, και στη δεκαετία του ’80 θα δημιουργήσει τις ελευθεριακές εκδόσεις Acratie. Έχει γράψει μεταξύ άλλων τα βιβλία «Ναντέρ, προς το κίνημα 22 Μάρτη» (Acratie, 1988) και «Μάης ’68 , Ένα πολιτικό κίνημα» (Acratie, 2008).
γ) Η Κλαιρ Οζιάς, θα αναφερθεί στην δράση των μαθητών και την έκρηξη των μαθητικών καταλήψεων το Μάη του 1968, όπως και στο ρόλο του λούμπεν προλεταριάτου και των μαυροντυμένων αλητών και των χαμινιών των πόλεων. Η προσέγγιση της Κλαίρ, επιθυμεί να φωτίσει κάποια στοιχεία του οριακού, του αυθόρμητου και του απροσδόκητου των εξεγέρσεων που θα συνεχίζουν να εμφανίζονται και στο μέλλον.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο, θα γίνει αναφορά στα γεγονότα των επαρχιακών πόλεων και της υπαίθρου, γεγονότα που η κατανόηση τους μπορούν να επαναπροσδιορίσουν το Μάη του 1968 στη Γαλλία, καθώς προσφέρουν ένα πανόραμα αρκετά διαφορετικό από αυτά που συνέβησαν στο Παρίσι. Εδώ, έχουμε μία διοαφορετική ερμηνεία από αυτό που πάντα λέγεται (χωρίς απόδειξη) για την Κομμούνα των Παρισίων του 1871: το Μάιο του 1968, η επαρχία ενίσχυσε τον αγώνα που ξεκίνησε στο Παρίσι και διεύρυνε τα νοήματα και τη δράση του.
Η θέση της Κλαιρ Οζιάς, γύρω από την κληρονομιά του Μάη του 1968 είναι διαφορετική από αυτή των συντρόφων της, καθώς θεωρεί πως σημαντικά στοιχεία της κοινωνικής κίνησης που ενεργοποιήθηκαν το Μάη, δείχνουν τα όρια τους μέχρι τον Ιούνιο του 1968. Οι δεκαετίες του ΄70 και του ΄80, στις οποίες η Κλαιρ συμμετέχει ενεργά, ανάμεσα σε άλλα, στο φεμινιστικό κίνημα, αντανακλούν και διαφοροποιούνται από τη δεκαετία του ΄60, στα γεγονότα της ίδρυσης σοσιαλιστικών φεμινιστικών ομάδων και νέων πεδίων γνώσης.
– Η Κλαιρ Οζιάς, το Μάη του ’68, συμμετέχει ως μαθήτρια στην ίδρυση της Επιτροπής Δράσης Μαθητών (CAL) στη Λυόν όπου και παίρνει μέρος στα γεγονότα εμπνεόμενη από τις θέσεις και τις πρακτικές του «Κινήματος 22 Μάρτη». Αγωνίστρια του φεμινιστικού κινήματος, αργότερα ως ιστορικός θα καταπιαστεί με θέματα που αφορούν κυρίως τον αναρχισμό (τις γυναίκες εκπροσώπους του) και τους Ρομά. Το 2004, στη Μασσαλία, συμμετέχει στην ίδρυση των εκδόσεων Egregores. Συγγραφέας πολλών βιβλίων, όπως «Έμμα Γκόλντμαν, μία τραγωδία της γυναικείας χειραφέτησης» (Syros, 1978), «Οι τσιγγάνοι. Η σκληρή μοίρα των Ρομ της Ανατολής» (Michalon, 1995), «Λουίζ Μισέλ, μία ετερογενής αναρχική» (Monde Libertaire και Alternative Libertaire, 1999), ενώ πέρσι κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Αλητόβιοι –“Υπόκοσμος” και κακά παιδιά στο Μάη του ’68» (Atelier de création libertaire, 2017), που αναφέρεται στη δράση των περιθωριακών στοιχείων (με άλλη ονομασία κάθε φορά ανάλογα την πόλη) κατά τη διάρκεια της εξέγερσης.
Σάββατο 16 Ιουνίου
20:00 “Ο Καταλανικός Λαβύρινθος”.
– Προβληματισμοί πάνω στις
διάφορες πτυχές του Καταλανικού ζητήματος.
Εισήγηση: Tomás Ibáñez.
Στο «λαβύρινθο της Καταλωνίας» τα επιχειρήματα υπέρ ή κατά της συμμετοχής των ελευθεριακών ξεδιαλύνονται , μεταξύ άλλων, μέσα από τη συζήτηση για το ζήτημα του δικαιώματος αυτοδιάθεσης και το ζήτημα της σύγκρουσης των εθνικισμών, αυτών των εθνικισμών των συγκαλυμμένων (ή μη) με την έννοια της “ανεξαρτησίας”.
Γράφει ο Τόμας Ιμπάνιεζ, για την κατεύθυνση της εισήγησης:
«…ο Καταλανικός Λαβύρινθος είναι τα διλήμματα των αναρχικών απέναντι στο ζήτημα της εθνικής αυτονομίας . Μετά από μια παρουσίαση της τρέχουσας κατάστασης στην Καταλονία, πρόκειται να συζητήσουμε τα διακυβεύματα που έχουμε μπροστά μας, τα οποία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ζητήματα τόσο σημαντικά όσο το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση, το πρόβλημα του εθνικισμού και την αναγκαιότητα για δημιουργία ρηγμάτων μέσα στο σύστημα.\Το γεγονός ότι είμαστε ελευθεριακοί, επομένως απάτριδες, αντιεθνικιστές, αντικαπιταλιστές και αντικρατιστές ταυτόχρονα, κάνει δύσκολη την απόφαση σχετικά με το «τι να κάνουμε» μέσα σ’ ένα πλαίσιο όπου θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε την ένταση μεταξύ δύο αντικρουόμενων θέσεων, χωρίς να καταφεύγουμε στα ήρεμα νερά των θεωρητικών βεβαιοτήτων.
«Να μείνουμε σπίτια μας την 1η Οκτώβρη;» ή μήπως «να υπερασπιστούμε τις κάλπες;» Αυτό ήταν το δίλημμα τη στιγμή του δημοψηφίσματος. Από τότε, το δίλημμα μετατοπίστηκε στο αν θα έπρεπε να συμμετέχουμε στις CDR (Επιτροπές Υπεράσπισης της Δημοκρατίας). Πραγματικό δίλημμα.
Από τη μία, ξέρουμε πολύ καλά ότι όταν ξεσπάει ένας λαϊκός αγώνας, οφείλουμε να είμαστε παρόντες κι ότι απέναντι στην καταστολή του είναι αδύνατο να παραμείνουμε αδιάφοροι. Γνωρίζουμε επίσης ότι «μόνοι-ες δεν μπορούμε» κι ότι η αξίωση να αγωνιζόμαστε μόνο στο πλευρό όσων έχουν τις ίδιες με μας πεποιθήσεις, οδηγεί στην αναποτελεσματικότητα και στην εξασθένιση των προοπτικών μας. Από την άλλη, πολλά στοιχεία ξυπνούν την υπόνοια ότι οι ελευθεριακοί που συμμετέχουν στον συγκεκριμένο αγώνα, μετατρέπονται σε απλούς κομπάρσους μιας περιπέτειας που τους είναι παντελώς ξένη και που στρέφεται, ενδεχομένως, σε κατεύθυνση αντίθετη προς τους στόχους τους…. Expressions peut être un peu plus difficiles à traduire: “un air de fronde”, “un sentiment de raz le bol” “ruer dans les brancards”»
(από το γράμμα του Τόμας Ιμπάνιεζ στους έλληνες συντρόφους)
Κυριακή 17 Ιουνίου
– 18:00 Οι παραλειπόμενοι της ιστορίας: μια περιήγηση στις
γειτονιές των ξεχασμένων της πόλης.
Ένας ιστορικός περίπατος, οργανωμένος από μέλη της Κατάληψης και την υποστήριξη συντρόφων και συντροφισσών, με στόχο την ανάδυση δύσκολων πτυχών της συλλογικής μνήμης της πόλης: μέσα από μία περιήγηση στην πολεοδομία των μειονοτήτων, στις ιστορίες διαπολιτισμικής συνύπαρξης και συγκρούσεων, εκτοπισμών, αγώνων και αγωνιών των «παραλειπόμενων» αυτής της πόλης που η επίσημη, θεσμική εξουσία επιθυμεί να σβήσει ή να τουριστικοποιήσει τα τελευταία τους ίχνη. Θραύσματα της μνήμης κρυμμένα σε αρχιτεκτονικά επιβιώματα που ακόμα επιθυμούν να αφηγηθούν την κρυμμένη ιστορία τους.
Σκοπός, η συζήτηση για το δημόσιο χώρο, για το τι σημαίνει «ιστορικό κέντρο» ως τουριστικό προϊόν και τι σημαίνει ιστορία και πολιτισμός ως αναφορά και πρότυπο.
Στο δίπολο θέαμα – κατανάλωση των θεματικών πάρκων μορφωτικού τουρισμού, η ιδεολογική κατασκευή μιας ιστορίας που απευθύνεται σε μια εύπεπτη πρόσληψη των κτιριακών μνημείων παίζει το σημαντικότερο ρόλο. Η «ιστορία» ωστόσο, που προβάλλεται και χτίζει την εικόνα μιας «ιστορικής πόλης», είναι αποτέλεσμα ταξικών επιλογών και ιδεολογικών επινοήσεων και παραλείψεων.
Τα Χανιά είναι μια περιοχή όπου συνυπήρχαν άλλοτε ειρηνικά κι άλλοτε όχι, διαφορετικοί πολιτισμοί και θρησκείες. Με αντικαταστάσεις, εκτοπισμούς και με αναμείξεις πληθυσμών. Η προβολή του ιστορικού κέντρου ως «ενετική πόλη» είναι τουλάχιστον υπερβολή. Στα καθεαυτό αρχιτεκτονικά της πόλης, η γραφική εικόνα της πόλης με τον «ενετικό Φάρο» αποσιωπά για παράδειγμα τη σημαντική για την ιστορία του Φάρου «αιγυπτιακή» κατοχή της πόλης. Σβήνεται επίσης από την ιστορία η εργατική τάξη και η μνήμη της, όπως για παράδειγμα οι εργάτες της που δημιούργησαν τα Ταμπακαριά (βυρσοδεψεία) και στο Κουμ-Καπί (Χαλικούτιδες). Αντίστοιχα, από τη γνωστή «φτωχική τούρκικη γειτονιά» της Σπλάντζιας λησμονούνται οι παράλληλες ζωές των φτωχών Χριστιανών. Παράλληλα, η μνήμη του εκτοπισμού της εβραϊκής κοινότητας «εξαφανίζεται» βολικά από τον Τοπανά, μετά το Ολοκαύτωμα κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η μετάβαση της παλιάς πόλης από ζώνη κατοικίας και παραγωγικής εργασίας (όπως των λεγόμενων παραδοσιακών επαγγελμάτων) στη σημερινή ζώνη θεάματος και παροχής τουριστικών υπηρεσιών ενισχύθηκε σημαντικά από τα δημόσια έργα. Ως απάντηση στο μαζικό τουρισμό των παραθαλάσσιων εγκαταστάσεων και των all inclusive διακανονισμών τους, ανακαλύφτηκαν τα οφέλη (για λίγους) του «ποιοτικού τουρισμού» που έχει ως προϊόν κάποιο είδος «πολιτιστικού τουρισμού», απαραίτητου συμπληρώματος στην αντικατάσταση του προηγούμενου κοινωνικού ιστού και τον μετασχηματισμό της (πρώην) πόλης σε θεματικό καταναλωτικό πάρκο. Ένας «πολιτισμός» που πάει πακέτο με τα τουριστικά μενού, τις ξαπλώστρες στις παραλίες, την επιθυμία έλεγχου των δημόσιων χώρων από security και μπράβους των αφεντικών του τουρισμού.
Ο ιστορικός αυτός περίπατος επικοινωνεί με εμπειρία μας, της συλλογικής και συμμετοχικής αυτοδιαχείρισης της Rosa Nera εδώ και δεκατέσσερα χρόνια, ενός χώρου στο Λόφο Καστέλι – στην κατεξοχήν περιοχή άσκησης της εκάστης κεντρικής εξουσίας στο νομό Χανίων. Στην τοποθεσία που διαχρονικά επέβαλε το πρότυπο της ιεραρχίας και της εξουσίας, στο χώρο που κατασκεύασε και διαιώνισε κοινωνικές νόρμες αποκλεισμού και εκμετάλλευσης, θα ξεκινήσει και θα καταλήξει η περιήγηση: στο Λόφο και στις γύρω συνοικίες της παλιάς πόλης όπου αποκλείστηκαν και εντέλει ξεχάστηκαν (;) οι παραλειπόμενοι της ιστορίας.
*Ακολουθεί γλέντι, φαγοπότι και χοροί μέχρι το πρωί..!
Παρασκευή 22 Ιουνίου
– 20:00 Η ομάδα Φύρδην Μίγδην και η Αμάντα Γεραρχάκη,
παρουσιάζουν την αφηγηματική θεατρική παράσταση
αντικειμένων: “Αλήθεια;” *της Ζωής Βλάσση
Σάββατο 23 Ιουνίου
– 22:00 Live με: I.S.S. Nomad (dub, roots, hip hop, funk)
Κάτω από το γείσο (hip hop)
Jackets green (irish punk)
https://rosanera.squat.gr/
