Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι SISYMBRIUM officinalise (Σισύμβριο το φαρμακευτικό). Ανήκει στην οικογένεια των Κρουτσιφόρων ή Σταυρανθών. Το συναντούμε με τις κοινές ονομασίες Σκυλόβρουβα, Αγριόβρουβα, Μουστάρδα από τις σούδες, μαύρη Βρούβα, Ερύσιμον του Διοσκουρίδη. Φύεται σε όλη την Ευρώπη. Φυτό κοινό σε χέρσους τόπους και κοντά σε κατοικημένες περιοχές.
Ετήσιο φυτό, που μοιάζει με σινάπι. Στέλεχος άκαμπτο ύψους 25 έως 60 εκατοστά. Φύλλα βάσης πτεροειδή – έλλοβα, με λοβούς μεγάλους και οδοντωτούς, ενώ ο ακραίος λοβός είναι μεγαλύτερος από τους πλευρικούς. Ανώτερα φύλλα μικρότερα και λιγότερο έλλοβα. Άνθη κίτρινα πολύ μικρά. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχει τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από μέλισσες και έντομα.
Πριν ανθίσει, τα τρυφερά φύλλα και βλαστάρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σαλάτες για να δώσουν γεύση μουστάρδας και για πικάντικη γεύση σε σάλτσες και σούπες.
Ιστορικά στοιχεία:
Βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Αρχαίοι Έλληνες και Πέρσες το γνώριζαν. Ο Διοσκουρίδης αναφέρεται σε αυτό ως «το ποώδες πολυετές φυτό ενυδροκάρδαμον το φαρμακευτικόν». Κατά την αρχαιότητα το βότανο είχε τη φήμη ότι είχε αντικαρκινικές ιδιότητες.
Στη λαϊκή ιατρική ήταν γνωστό ως «το βότανο των τραγουδιστών» λόγω της χρήσης στην απώλεια της φωνής. Το έγχυμα του βοτάνου ήταν πολύ δημοφιλές στους τραγουδιστές που ξανάβρισκαν την «κλεισμένη» τους φωνή μετά τη χρήση του εγχύματος του βοτάνου. Τους σπόρους του φυτού τους ξέραιναν και έφτιαχναν έναν χυλό με κονιοποιημένους σπόρους και νερό. Τα τρυφερά φύλλα καταναλώνονταν ωμά ή βρασμένα, ενώ τα άνθη τα έτρωγαν ωμά.
Ο F.P. Nodder έγραφε για το βότανο το 1790 ότι ο Σουηδός βοτανολόγος Ληναίος (1707 – 1778) ανέφερε ότι «τα πρόβατα τρώνε το φυτό, αλλά τα κατσίκια και τα άλογα δεν το συμπαθούν» και ότι «καμιά φορά το πρότειναν για θεραπεία της δυσεντερίας γιατί οι σπόροι του σκοτώνουν τα σκουλήκια».
Στο παρελθόν το Σισύμβριο το χρησιμοποιούσαν σαν φαρμακευτικό. Σήμερα στις αγροτικές περιοχές, χρησιμοποιείται σαν «κούρα της ανοίξεως» εναντίον της βραχνάδας και σαν αποχρεμπτικό.
Συστατικά – χαρακτήρας:
Είναι φυτό χωρίς οσμή και όλα τα μέρη του είναι δυνατά και τσουχτερά στη γεύση. Το Σισύμβριο περιέχει θειούχα παράγωγα και στους σπόρους του, καρδενολίδες.
Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Ανθίζει από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται ολόκληρο το φυτό. Συλλέγεται από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο. Οι σπόροι του φυτού ωριμάζουν Ιούλιο και Αύγουστο.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Δρα ως διουρητικό και στομαχικό. Λόγω της παρουσίας των καρδενολιδών, έχει μικρή επίδραση πάνω στην καρδιά.
Χρησιμοποιείται ως στυπτικό και αποχρεμπτικό, όπως επίσης κατά των χρονίων πνευμονικών κατάρρων, τις βρογχίτιδες, βραχνάδες και αφωνία. Δρα ως γενικό τονωτικό για όλο το σώμα και διεγείρει την πέψη. Είναι επίσης ευεργετικό για τις παθήσεις της ουροδόχου κύστης.
Τα σπέρματα του φυτού είναι επισπαστικά σαν το σινάπι. Συνιστούνται ως βραστάρι με νερό και κρασί ως αντισκορβουτικά για γαργάρες κατά των αμυγδαλίτιδων.
Το βότανο το χρησιμοποιούμε αμέσως μετά τη συλλογή του. Η αποξήρανση του φυτού εξουδετερώνει τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
Παρασκευή και δοσολογία:
Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε 30-50 γραμμάρια σε ένα λίτρο νερό και το βράζουμε για 3 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε πρωί και βράδυ. Χρησιμοποιείται και σε μορφή σιροπιού που παρασκευάζεται με ένα μέρος φυτού και δύο μέρη ζάχαρης. Η δοσολογία είναι 40 έως 100 γραμμάρια σκέτο ή σε ποτό.
Προφυλάξεις:
Υπερβολικές δόσεις μπορεί να επηρεάσουν την καρδιά. Τηρούμε τη συνιστώμενη δοσολογία.
