Ήταν πριν τριάντα πέντε περίπου χρόνια, που σε μια από τις πρώτες μου ταξιδιωτικές εμπειρίες επισκέφθηκα την Αίγυπτο.
Χώρα με ατελείωτους αρχαιολογικούς θησαυρούς, πανέμορφες φυσικές ομορφιές-ο Νείλος και η έρημος είναι αξεπέραστες-και ανθρώπους μιας καθημερινότητας αλλιώτικης από την δική μας. Οπότε η εκδρομή μού φάνηκε εξαιρετική και πανέμορφη. Γυρίζοντας, για μήνες μιλούσα και περιέγραφα σκηνές, στιγμές, εντυπώσεις. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν αναμνήσεις άσβηστες από εκείνο το αξέχαστο ταξίδι. Τι να πρωτοπώ. Για τις πυραμίδες, την Σφίγγα, το μουσείο του Καΐρου, το σπίτι του Καβάφη στην Αλεξάνδρεια; Για την καμηλοκαβαλαρία μας στην Σαχάρα, ή για το ταξίδι μας στον Νείλο;
Όμως αυτό που μου έμεινε σαν ένα από τα κορυφαία γεγονότα τότε, ήταν η επίσκεψή μας στο Αμπού Σιμπέλ. Ένα μέρος ιδιαίτερα θαυμαστό. Στην όχθη της τεχνητής λίμνης Νάσερ που δημιουργήθηκε μετά την κατασκευή του φράγματος του Ασουάν, τριακόσια χιλιόμετρα μακριά από την ομώνυμη πόλη, βρίσκονται δυό λόφοι με θαυμαστούς ναούς σκαλισμένους στις πλαγιές τους. Η πρώτη εντύπωση, είναι καταπληκτική. Τα τεράστια αγάλματα του Ραμσή του Β και τα μικρότερα της συζύγου του Νεφερτάρη καθώς και το οίκημα πίσω τους μέσα στον λόφο, σε αφήνουν άφωνο από τον θαυμασμό. Μετά μαθαίνεις ότι οι ναοί αυτοί βρίσκονταν αρχικά πιο χαμηλά και ότι θα τους σκέπαζε το νερό της λίμνης. Και ότι οι υπεύθυνοι με την βοήθεια επιστημόνων από όλο τον κόσμο, αποφάσισαν την διάσωση αυτών των συγκεκριμένων μνημείων-δεκάδες άλλα έχουν ταφεί για πάντα στον βυθό. Έτσι έκοψαν με πριόνια, τις περισσότερες φορές με τα χέρια, ναούς και αγάλματα σε χιλιάδες κομμάτια μέχρι τριάντα τόνους το κάθε ένα και τα μετέφεραν 60 μέτρα ψηλότερα. Εκεί ξαναένωσαν τα κομμένα κομμάτια και δημιούργησαν το μνημείο εκ νέου. Δυό φορές άξιο θαυμασμού αυτό το έργο τέχνης.
Την πρώτη φορά το 1224 π.Χ. που κατασκευάστηκε και την δεύτερη φορά την δεκαετία του 1960 μ. Χ. που μετακινήθηκε. Στην περιήγηση λοιπόν αυτού του εξαιρετικού αρχαιολογικού θησαυρού μάθαμε και κάτι άλλο εντυπωσιακό.
-Οι ναοί μεταφέρθηκαν ακριβώς όπως ήταν, άρχισε ο ξεναγός Μόνο ένα πράγμα δεν πετύχαμε σαν και πρώτα. Ο μεγαλύτερος ναός έχει μέσα στον λόφο, πίσω από την είσοδο, τέσσερεις αίθουσες. Στην τελευταία υπάρχουν τέσσερα αγάλματα. Κάθε ημέρα ο ήλιος μπαίνει από την είσοδο και ακολουθώντας τον διάδρομο φωτίζει το εσωτερικό του ναού. Κάθε όμως Φεβρουάριο και Οκτώβριο στις 22(αν θυμάμαι καλά) του μήνα ο ήλιος προχωρά και φτάνει μέχρι τα αγάλματα στο βάθος του ναού. Αρχίζει να φωτίζει το πρώτο, το δεύτερο, το τρίτο. Το τέταρτο δεν το φωτίζει γιατί αυτό το άγαλμα είναι ο θεός του Κάτω κόσμου και αυτός πρέπει να παραμένει για πάντα στην σκιά. Στον αρχικό ναό όλα αυτά συνέβαιναν, μία ημέρα νωρίτερα από ότι συμβαίνουν σήμερα. Δυστυχώς οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να βρουν τον ακριβή προσανατολισμό του ναού για να γίνεται το φαινόμενο αυτό την ίδια ημέρα, τόνιζε ο οδηγός μας.
Όλα αυτά πέρασαν σαν αστραπή από το μυαλό μου με το που είδα μιαν ανάρτηση στο διαδίκτυο. Για τους δικούς μας προγόνους έγραφε. Τους Μινωΐτες. Φορείς ενός σπουδαίου πολιτισμού που ακόμα δεν έχει πλήρως αποκρυπτογραφηθεί. Μαθαίνουμε συνεχώς νέα πράγματα γι αυτόν. Έλεγε λοιπόν αυτό το άρθρο για το χειμερινό ηλιοστάσιο. Που συμβαίνει κάθε χρόνο όταν ο άξονας της γης είναι στο πιο μακρινό σημείο από τον ήλιο, τότε που έχωμε την μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου και αντίστοιχα την μικρότερη ημέρα. Φέτος η μέρα αυτή είναι η Τρίτη 21η του Δεκέμβρη. Και όπως γράφουν οι ειδικοί στις 17,58 της μέρας αυτής, ξεκινά αστρονομικά ο χειμώνας για το βόρειο ημισφαίριο όπου βρίσκεται και η Ελλάδα.
Ανακάλυψαν λοιπόν οι αρχαιολόγοι ότι κατά την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου οι ακτίνες του ήλιου περνούν μέσα από τις θύρες του ανακτόρου της Κνωσού και καταλήγουν να φωτίζουν τον θρόνο του Μίνωα. Αντίστοιχα κατά το θερινό ηλιοστάσιο μετά από έξι μήνες οι ακτίνες του ήλιου περνούν αντίθετα και καταλήγουν στον υπόγειο λάκκο της «λεκάνης των καθαρμών» που βρίσκεται απέναντι ακριβώς από τον θρόνο.
Δέος μου προκαλούν αυτές οι πληροφορίες. Γιατί δείχνουν ξεκάθαρα ότι και οι Αιγύπτιοι αλλά και οι Κρήτες, κάποιους πολλούς αιώνες πριν την γέννηση του Χριστού κατείχαν γνώσεις αστρονομικές που για μας είναι ασύλληπτο να κατανοήσωμε το πώς.
Δέος και θαυμασμό για το πώς τις χρησιμοποιούσαν και το πώς τις εφάρμοζαν στην καθημερινότητα τους. Επίσης μου προκαλεί μεγάλη αίσθηση το γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί μοιάζει να έχουν αφήσει σημάδια για μας, τους επόμενους.
Μας στέλνουν μηνύματα δια μέσου των αιώνων. Για να αντιληφθούμε τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής τους. Το τι μαθαίνουμε όμως εμείς από αυτούς είναι ένα άλλο θέμα. Δεν τους παραδεχόμαστε νομίζω, γιατί τους θεωρούμε παλιακούς και γραφικούς.
Ωστόσο είναι γεγονός ότι οι Μινωΐτες αποδεδειγμένα είχαν βρει ένα τρόπο από άποψη κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης καθώς και καλλιτεχνικής παραγωγής, αξιοζήλευτο. Και οι εικόνες της καθημερινότητάς τους που φτάνουν ως τις μέρες μας, φανερώνουν μια ζωή χαρούμενη και εναρμονισμένη με την φύση.
Θαρρώ πολλά πράγματα θα μπορούσαν να μας διδάξουν – εάν είχαμε την διάθεση να διδαχθούμε.
