Σκέψεις… από μιαν εθελόντρια

Πάει λοιπόν και το 2021. Έφυγε τούτη η χρονιά, σημαδεμένη από τον κορωνογιό και τα παιδάκια του, τις μεταλλάξεις. Καθώς και καραντίνες σε διάφορες εκδοχές από εκείνη την πλήρη με τα μηνύματα, ως την πιο ελαφριά αλλά επώδυνη, της μουσικής. Προσπαθούμε παρ όλα αυτά να κρατήσωμε, όσο γίνεται, μιαν επίφαση της προηγούμενης κανονικότητας και να συμπεριφερθούμε όπως παλιά. Ωστόσο είναι ένας πόλεμος με θύματα, δύσκολος και επώδυνος, ανάμεσα σε άλλους πιο ιδιότυπους και ανώδυνους που διεξάγονται παραδοσιακά τέτοιες μέρες. Αυτός με τις περισσότερες συζητήσεις και διαφωνίες είναι εκείνος που διεξάγεται πάνω στο ερώτημα. «Να πούμε στα παιδιά την αλήθεια για τον Άγιο Βασίλη ή να αφήσωμε το παραμύθι να πλανιέται για λίγο ακόμα;» Υποστηρικτές και για τις δύο πλευρές, υπάρχουν πολλοί. Κάποιοι υπερασπίζονται την ψυχρή αλήθεια με σθένος και υποστηρίζουν ότι πρέπει να λέγεται, ακόμα και στους πιο μικρούς. Στον αντίποδα άλλοι, υποστηρίζουν ότι ένα καλό παραμύθι ποτέ δεν έβλαψε κανένα, ότι τα παιδιά έχουν δικαίωμα να πιστεύουν σε όνειρα και ότι η ενήλικη ζωή τα περιμένει σε μερικά χρόνια, σκληρή και ανελέητη για να αντιμετωπίσουν τις αλήθειες της. Βεβαίως, δεν διεκδικώ το αλάθητο. Ούτε έχω διαβάσει τι υποστηρίζουν οι, επί του παιδικού μεγαλώματος, επιστήμονες. Μόνο την προσωπική μου άποψη μπορώ να συνεισφέρω. Στο θέμα αυτό είμαι πεισμένη ότι κάτι γλυκό κι αγαπησιάρικο δεν μπορεί να κάνει κακό. Όλο αυτό το ζήτημα με απασχόλησε τις ημέρες των διακοπών, όταν άκουσα ένα φίλο να προσπαθεί να πείσει τον τετράχρονο γιό του για την ανυπαρξία του Άγιου των γιορτών. Το παιδί, παρ όλη την ισχυρή αντίσταση της παρέας του που ήταν απόλυτα βέβαιη ότι ο Άγιος Βασίλης μας επισκέπτεται, τελικά πείστηκε από τον επίμονο γονιό ότι όλο αυτό, είναι ένα ωραίο παραμύθι. Κλείνοντας όμως την συζήτηση, ρωτά πάλι: «Εντάξει, Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει. Αλλά τί βάζουν στα πόδια τους οι τάρανδοι για να μπορούν να πετάνε;» Άλλος ένας πόλεμος των ημερών, είναι αυτός των βεγγαλικών και βαρελότων. Βέβαια η αλήθεια είναι πως στην πορεία των χρόνων εξασκηθήκαμε κι αν δεν δούμε τον ουρανό να καταυγάζει φωτεινός και χρωματιστός, αν δεν ακούσωμε για ώρα τον κρότο τους δεν καταλαβαίνωμε την γιορτή. Ακόμα και όταν διαμαρτυρόμαστε ότι τόσα πυροτεχνήματα δημιουργούν προβλήματα στην φύση, ακόμα και τότε τα καρτερούμε με ανυπομονησία. Ένας τρίτος πόλεμος είναι αυτός των καλικαντζάρων. Παλιότερα, όλα αυτά τα παράξενα όντα, ήταν πιο πολύ μέσα στην ζωή των ανθρώπων. Οι αγροτικές και κτηνοτροφικές κοινωνίες είχαν τόπο για παραδόσεις και θρύλους ανεξήγητους και παραμυθένιους. Που τους πίστευαν έτσι, χωρίς εξήγηση, μόνο και μόνο γιατί το έλεγε η παράδοση. Στις μέρες μας, όλα πρέπει να επεξηγηθούν. Η επιστήμη δεν αφήνει περιθώρια για αοριστίες και ότι δεν αιτιολογείται με τους κανόνες της, δεν υπάρχει. Έτσι χάνουν την σημασία τους κι αυτά τα πονηρά πλάσματα που εμφανίζονται στον πάνω κόσμο το 12ήμερο των Χριστουγέννων και χαλούν το σύμπαν από τις σκανταλιές τους. Βέβαια στην τωρινή μας καθημερινότητα, την ορθολογιστική, δεν ξέρωμε πώς ακριβώς να τα μεταχειριστούμε. Άλλωστε η ζωή που τα περιείχε και τα χωρούσε με μύλους, μυλωνάδες κι αλέσματα του σιταριού, έχει δια παντός παρέλθει. Σήμερα όταν θες να αφηγηθείς ένα τέτοιο παραμύθι, έχεις μεγαλύτερο πρόβλημα να εξηγήσεις στους νεώτερους τα πραγματολογικά στοιχεία (τον κύκλο δηλ. της αγροτικής ζωής) από το να τους δώσεις να καταλάβουν τι ήταν ακριβώς τα καλικαντζάρια. Επειδή όμως οι ζαβολιές είναι πάντοτε αναγνωρίσιμες, οι μικροί κατανοούν εύκολα την παιχνιώδη διάθεση των απίθανων πειραχτηριών και ταυτίζονται γρήγορα με τα ανακατώματα και τις σκανταλιές τους. Ευτυχώς πάντως που οι καλικάντζαροι, δεν μένουν για πολύ εδώ. Γυρίζουν γρήγορα μετά τον Αγιασμό, στο κέντρο της γης όπου είναι ολοχρονίς τα λημέρια τους κι όπου προσπαθούν να κόψουν το δένδρο που βαστά τον κόσμο μας σε ισορροπία. Αλήθεια, όλη τούτη η εξιστόρηση των Χριστουγεννιάτικων πολέμων με έκανε να αιστανθώ παιδί. Άλλωστε, οι γιορτινές μέρες είναι κυρίως, για τους μικρούς. Ειδικά στις μέρες μας που η πανδημία, κάνει την διάθεση όλων μας τόσο ευμετάβλητη. Επηρεάζει δε, ως και τους νεαρότερους, που έρχονται αντιμέτωποι όλη μέρα και κάθε μέρα με τους φόβους των μεγαλύτερων. Ας τους αφήσωμε να χαρούν την παιδικότητά τους. Θα έχουν καιρό αργότερα για βάσανα. Καλή χρονιά, φίλοι συμπολίτες. Ας ελπίσωμε για ένα 2022 με περισσότερη υγεία και λιγότερους πολέμους αληθινούς ή φανταστικούς.