Σκέψεις… από μιαν εθελόντρια

– Υπάρχει γιατρέ μου κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε το αλτσχάϊμερ; Έχει βρεθεί κανένα φάρμακο;
Έκανα την αγωνιώδη ερώτηση σε ένα καθ’ ύλην αρμόδιο γιατρό. Βλέπετε την έχω ζήσει από κοντά αυτήν την παλιοαρώστια και η έγνοια της  με κατατρύχει από τότε. Την είπα την κουβέντα παρ όλο που στο βάθος δεν περίμενα απάντηση. Ξέρω πως τα θέματα του μυαλού δεν σηκώνουν και πολλές επεμβάσεις.
Όμως η απόκριση ήρθε με ταχύτητα και με μια βεβαιότητα που με εξέπληξε.
-Να πίνεις κάθε μέρα μαλοτήρα μου είπε.
-Ποια μαλοτήρα; Την γνωστή; Αντιγύρισα.
-Ναι την γνωστή. Αυτήν που την ξέρουμε όλοι. Που φυτρώνει ή μάλλον φύτρωνε στα ψηλά βουνά μας και όλοι την χρησιμοποιούσαμε τουλάχιστον  μέχρι πριν πενήντα χρόνια εκτός από αφέψημα και για φάρμακο. Γερμανοί επιστήμονες έχουν κάνει έρευνες και ισχυρίζονται ότι: «Πίνοντας καθημερινά τσάι μαλοτήρας για έξι μήνες, η ασθένεια υπαναχωρεί στο επίπεδο που ήταν εννέα μήνες νωρίτερα και μετά από αυτό σταθεροποιείται σημαντικά».
Εντυπωσιάστηκα. Το μυαλό μου γύρισε στα παιδικά  χρόνια τότε που διάφορα «βραστάρια» με την πρωτοκαθεδρία της μαλοτήρας έκαναν την εμφάνισή τους στο σπίτι μας κατά τις ημέρες της σαρακοστής, αντικαθιστώντας το υποχρεωτικό γάλα. Και τα κρυολογήματα,  πονόλαιμους και κακουχίες που πάντα τα ανακούφιζε η μητέρα με  ζεστά ροφήματα από το βουνό και μέλια.
-Μάλιστα, συνέχισε ο γιατρός, οι Γερμανοί έχουν αγοράσει εκτάσεις στα βουνά της Βουλγαρίας προκειμένου να την καλλιεργήσουν συστηματικά, μιας και για να έχει ευεργετικά αποτελέσματα πρέπει να φύεται σε μεγάλο υψόμετρο. Πάνω  από 800 μέτρα.
Η ερώτηση γιατί στην Βουλγαρία και όχι εδώ έμεινε αναπάντητη μέχρι που γύρισα σπίτι και έψαξα το θέμα στο διαδίκτυο. Εδώ στην Κρήτη,  παλιότερα όλα τα βουνά μας ήταν κατάφυτα από αυτήν. Υπάρχουν μάλιστα περιγραφές για τις βαμμένες κίτρινες πλαγιές των ορέων, την άνοιξη που άνθιζε η μαλοτήρα. Σήμερα όμως πρώτα η υπερβόσκηση και μετά η μεγάλη ζήτηση που έκανε τον καθένα σχετικό ή άσχετο να την μαζεύει άναρχα, την έχουν περιορίσει σε μερικό σημεία μόνο, στα Λευκά Όρη. Κάποιες προσπάθειες που έγιναν παλιότερα την δεκαετία του 90 για την συστηματική καλλιέργειάς της από ντόπιους, δυστυχώς δεν τελεσφόρησαν.
Οι ευεργετικές της δράσεις άπειρες. Εξ ου και το όνομά της κατά μία εκδοχή: maletira ισχυρίζονται κάποιοι ότι προέρχεται από τις ιταλικές λέξεις male (αρρώστια) και tirare (σύρω, διώχνω). Κάποιοι  άλλοι θεωρούν ότι η ονομασία μαλοτήρα προέρχεται από τη λέξη μαλλωτός = μαλλιαρός, λόγω των χνουδωτών φύλλων της. Οι ντόπιοι όμως που την ζούσαν από κοντά τής έδωσαν και το όνομα «καλοκοιμηθιά» γιατί σύμφωνα με την παράδοση εξαιτίας των χνουδωτών, απαλών και μαλλιαρών φύλλων οι βοσκοί που ξάπλωναν πάνω της έκαναν καλό ύπνο.
Η μαλοτήρα έχει δράση  αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, βακτηριοστατική,  αντιοξειδωτική. Είναι  εφιδρωτική, τονωτική, αντιερεθιστική,  αντιαναιμική, θερμαντική, διουρητική και αποτοξινωτική. Βοηθά  στο στομάχι και στο αναπνευστικό. Επίσης καταπολεμά τα βακτήρια και βοηθά στα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς.  Τώρα δε αποδεδειγμένα ξέρουμε ότι έχει αποτελέσματα και στην νόσο του αλτσχάϊμερ. Το  μεγαλύτερό μάλιστα προσόν της, σε σχέση με άλλα αρωματικά φυτά και βότανα είναι  πως δεν έχει παρενέργειες σε περίπτωση υπερκατανάλωσης. Όση και να πιεί κανείς δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα.
Θαυματουργό φαντάζει τούτο δω το ταπεινό βοτάνι της πατρίδας μας. Μοιάζει όλοι οι άλλοι να το ξέρουν και να το εκτιμούν. Και μόνο εμείς οι δικοί του, οι ντόπιοι, να το απαξιούμε και να το υποβαθμίζουμε. Πόσοι άραγε από εμάς, διαλέγουν να πιουν αυτό αντί από ένα κοσμοπολίτικο τσάι; Πόσοι εκτιμούν τις θεραπευτικές του ιδιότητες απέναντι στα παντός είδους φάρμακα της χημικής βιομηχανίας; Ακόμη πόσοι προτιμούν αυτό το ταπεινό φυτό που το γνωρίζουμε από τα γεννοφάσκια μας-και γι αυτό ίσως δεν του δίνουμε περίσσια σημασία- απέναντι στα διάφορα ξενικά  βότανα από παράξενα και εξωτικά μέρη;
Θα τα καταφέρουμε να διαφυλάξουμε αυτόν το τόσο πολύτιμο θησαυρό των βουνών μας; Να τον  συντηρήσουμε, να τον πολλαπλασιάσουμε και να τον χρησιμοποιήσουμε επωφελεία  τόσο των ασθενών αλλά και όσων από εμάς θα θελήσουν να τον εμπορευτούν; Ή  θα φθάσουμε στην στιγμή που η μαλοτήρα θα έχει εξαφανιστεί από τα βουνά και την ζωή μας; Τότε θα αναγκαζόμαστε να την προμηθευόμαστε από τους πιο έξυπνους και καπάτσους που στην κατάλληλη στιγμή συνέλαβαν μια χρήσιμη ιδέα, επένδυσαν πάνω σε αυτήν και είχαν αποτέλεσμα. Ενώ  εμείς  όλον αυτόν τον καιρό που οι άλλοι ενεργούσαν  περιμέναμε να πέσει η πίτα  της ευμάρειας από μόνη της πάνω μας, για να  φάμε;