Σκέψεις… από μιαν εθελόντρια

Κι εκεί που ησυχάζαμε μέσα στον γλυκό και λίγο μελαγχολικό Σεπτέμβρη και προσπαθούσαμε να ανασυνταχθούμε και να μπούμε σε ρυθμούς φθινοπωρινούς, το περασμένο Σάββατο το πρωί, μια είδηση απλώθηκε στην πόλη, αστραπιαία. Η αστυνομία μπήκε, λέει, στα κτήρια του Πολυτεχνείου στον λόφο Καστέλι της πόλης μας και εκκένωσε την κατάληψη της Rosa Nera. Η ιστορία είναι λίγο πολύ γνωστή στους περισσότερους Χανιώτες. Στο κέντρο των Χανιών, στην καρδιά του λιμανιού βρίσκεται ο εμβληματικός λόφος Καστέλι. Είναι εκεί όπου αποδεδειγμένα ξεκίνησε η ζωή της αρχαίας Κυδωνίας πριν πεντέμισι περίπου χιλιάδες χρόνια. Είναι εκεί η ανασκαφή όπου βρέθηκαν τα πρώτα  Μινωϊκά και Μυκηναϊκά  ευρήματα  τα οποία επιβεβαιώνουν την συνεχή κατοίκηση της πόλης μας μέχρι σήμερα. Είναι εκεί που βρέθηκε το πήλινο σφράγισμα του ηγεμόνα του 1450 π.Χ. στο οποίο απεικονίζεται ο ίδιος λόφος με το ανάκτορο πάνω του. Στο μέρος που ήταν το παλάτσο του Βενετσιάνου ρέκτορα μα και το Τούρκικο διοικητήριο. Εκεί όπου σε ένα κτήριο καμωμένο από τους τότε κυρίαρχους του νησιού τους Τούρκους στα τέλη του 19ου αιώνα, στέγασε η αυτόνομη Κρητική Πολιτεία το διοικητήριο της. Αργότερα  στην κατοχή στο ίδιο μέρος, στεγάστηκαν τα γραφεία της Γκεστάπο μα και τα κελιά βασανισμού των φυλακισμένων. Μεταγενέστερα  έγιναν εκεί  τα γραφεία  της στρατιωτικής  διοίκησης, η ΕΣΑ και τέλος η  5η μεραρχία Στρατού. Όλα στο ίδιο μέρος, εκεί πού διαχρονικά είναι η ακρόπολη μα και το μπαλκόνι με την ωραιότερη θέα της πόλης. Στο κτήριο που αποτελεί-μαζί με πολλά άλλα ακίνητα των Χανιών- περιουσία του Πολυτεχνείου Κρήτης. Το Ίδρυμα χρησιμοποίησε το οικοδόμημα αυτό στα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ως έδρα και στέγασε εκεί τις διοικητικές του Υπηρεσίες. Με την πάροδο του χρόνου όλα τα γραφεία  και οι σχολές μεταφέρθηκαν στο Ακρωτήρι και το ιστορικό κτήριο έμεινε πάνω στο φρύδι του λόφου εκτεθειμένο στον αέρα και την θάλασσα, να ερημώνει. Σ’ αυτό το οίκημα εδώ και 16 χρόνια κάποιοι που πιστεύουν  στο «δικαίωμα κοινωνικής χρήσης αχρησιμοποίητων και εγκαταλελειμμένων επί χρόνια κτηρίων με σκοπό την κάλυψη αναγκών», κατέλαβαν το εμβληματικό αυτό κτίριο το επισκεύασαν -γιατί είχε στο μεταξύ μισογκρεμιστεί- το καθάρισαν το ονομάτισαν    Rosa Nera, μαύρο τριαντάφυλλο δηλ., και το έκαναν καταφύγιο  παντός είδους κατατρεγμένων καθώς και στέκι κάθε είδους πολιτιστικών εκδηλώσεων. Εκεί οι Χανιώτες είδαν και άκουσαν κινηματογραφικές και    θεατρικές παραστάσεις, παρουσιάσεις συγγραφέων, δανείστηκαν  βιβλία,  απόλαυσαν την υπέροχη θέα πίνοντας καφέ στο αντιεμπορευματικό του καφενείο ή τρώγοντας στη συλλογική του κουζίνα. Πάνω στα  δέκα τρία χρόνια λειτουργίας της κατάληψης και στα πλαίσια  αξιοποίησης της περιουσίας του το ίδρυμα ενοικίασε το  κτήριο σε  εταιρεία η οποία θα κατασκευάσει εκεί ένα πολυτελές ξενοδοχείο.  Παρά την ανακοίνωση τότε, αυτής της συμφωνίας, οι καταληψίες    παρέμειναν μέσα και η ζωή τους συνεχίστηκε μέχρι το περασμένο Σαββάτο που η αστυνομία μπήκε μέσα πουρνό πουρνό, τους συνέλαβε και άδειασε το οίκημα. Αμέσως μετά περιέφραξε τον τόπο  με σιδερένιες λαμαρίνες. Το περασμένο Σάββατο πάρα πολλοί συμπολίτες μας –ασυνήθιστα πολλοί- διαδήλωσαν και μάλιστα δυό φορές την ίδια μέρα,  κάνοντας γνωστή την απαίτηση του κόσμου να μην ξεπουληθεί ο χώρος. Σημειώνω  ότι ακόμα και αυτοί που λένε «επιτέλους εφαρμόστηκε ο Νόμος», «έτσι έπρεπε, είμαστε πολιτεία και όχι ξέφραγο αμπέλι» ακόμα κι αυτοί συμφωνούν ότι το μέρος    πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και ότι πρέπει το σύνολο των πολιτών να έχει πρόσβαση σε αυτό. Όπως λέει κάποιος φίλος το θέμα είναι ένας δημόσιος χώρος να μην  γίνει ιδιωτικός. Το θέμα είναι, θα προσέθετα, να μην χάσει η πόλις ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της για χάρη οικονομικών συμφερόντων. Ωστόσο αναρωτιέμαι: σήμερα  το μόνο που λείπει από την παλιά μας πόλη είναι άλλο ένα πολυτελές ξενοδοχείο; Άραγε  το φετινό φιάσκο της χαμένης τουριστικής χρονιάς δεν μας δίδαξε να μην βάζουμε όλα τα καρπούζια στην ίδια μασχάλη; Επίσης ένα πνευματικό Ίδρυμα που ως εκ του ρόλου του πρέπει να πρωτοπορεί, να πρωτοστατεί  και να καθοδηγεί σε ιδεώδη και ιδανικά, είναι θεμιτό  και ηθικό να συμπεριφέρεται ως έμπορος  και μεταπράτης    μαργαριταριών –που αν και του ανήκουν νομικά-, είναι όμως κληρονομιά όλης της πόλης; Όσο για την αντίρρηση ότι δεν φτάνουν τα ιδανικά για να μπορέσει να επιβιώσει ένα Πανεπιστήμιο έχω να πω ότι πάντα υπάρχουν και άλλες λύσεις, αρκεί να τις ψάξει κανείς. Εξάλλου το συγκεκριμένο ίδρυμα έχει  αμαρτωλό παρελθόν με κτήρια που του ανήκουν στην πόλη μας (κτίριο Παπαδόπετρου κ.α.). Επίσης  δεν μπορώ να μην σχολιάσω το οξύμωρο γεγονός ότι  όλα αυτά τα αχρησιμοποίητα  και εγκαταλελειμμένα οικοδομήματα που έχουν αφεθεί να ρημάζουν σε όλη την πόλη, ανήκουν σε ένα πανεπιστήμιο που η δουλειά του είναι ακριβώς η κατασκευή, επισκευή και συντήρηση τέτοιων κτηρίων. Δύσκολοι καιροί για πρίγκηπες. Σκέφτομαι. Χαίρομαι που οι συμπολίτες κατανοώντας  την κρισιμότητα του θέματος,  άφησαν τον καναπέ και μαζικά διεκδίκησαν τα θέλω και τις απόψεις τους. Ελπίζω μόνο να μην εξαντληθούν οι διεκδικήσεις στα λόγια και στις διαδηλώσεις. Ελπίζω μόνο να έχουμε την υπομονή και την επιμονή  που χρειάζεται για να καταφέρουμε να κάνουμε τις δίκαιες διεκδικήσεις μας πραγματικότητα.
Καλούς αγώνες συμπολίτες.