Ξάφνου από την περασμένη Παρασκευή μια είδηση μονοπώλησε τα παντός είδους τοπικά μέσα ενημέρωσης. Μέχρι και στα Αθηναϊκά έντυπα έφτασε η χάρη μας. Το δελτίο τύπου από την αρμόδια υπηρεσία, την εφορία αρχαιοτήτων, έδωσε και πήρε. «Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων στον Άγιο Φραγκίσκο, έλεγε, κλείνει οριστικά τις πύλες του για το κοινό την Κυριακή, 13 Σεπτεμβρίου 2020» .
Δεν ήταν κάτι που αγνοούσαμε. Το νέο αρχαιολογικό μουσείο είναι αποπερατωμένο ήδη από το 2015. Τότε τι γινόταν όλα αυτά τα χρόνια; Γιατί δεν είχαν μεταφερθεί τα αρχαία ; Αναρωτιόμαστε όλοι. Τι περιμέναμε; Περιμέναμε, γιατί όπως λένε οι ειδικοί ενώ είχαν τελειώσει τα κτιριακά-δομικές και ηλεκτροτεχνικές εργασίες- υπολείπονταν ακόμα πολλά άλλα πράγματα. Υπολείπονταν οι μουσειολογικές μελέτες, οι προμήθειες εξοπλισμού και προθηκών, η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου κι ένα σωρό άλλες δουλειές που δεν ήταν συνδεδεμένες με την πρώτη φάση του έργου. Σήμερα μετά από τόσα χρόνια η ανακοίνωση της αρχαιολογίας το δηλώνει. Έφτασε η η πολυπόθητη ώρα της μεταφοράς και της ανταλλαγής του παλιού με το καινούργιο.
Δεν ξέρω πως θα είναι στην πράξη αυτή η ώρα.
Να φύγει το μουσείο από το κέντρο της πόλης και να πάει περιφερειακά; Καλά δεν είναι ότι εμείς οι ντόπιοι τρελαινόμαστε να το επισκεπτόμαστε. Δεν ξέρω καν αν όλοι οι Χανιώτες είχαν μπει έστω και για μια φορά μέσα. Έστω μόνο για να το χαζέψουν. Αλλά το ξέραμε, το αναγνωρίζαμε, το συστήναμε στους επισκέπτες. Κρυφοκοιτάζαμε τον κήπο του από τα διπλανά μαγαζιά και τον ζηλεύαμε. Ήταν ένα οίκημα σημείο αναφοράς της πόλης.
Να φύγει το μουσείο από το παλιό βενετσιάνικο κτήριο με το ζεστό επίχρισμα της ώχρας και την τοξωτή στέγη και να πάει σε ένα νέο, μοντέρνο, αεροδυναμικό;
Καλά, θα μου πείτε, έτσι είναι τα πράγματα. Εξελισσόμαστε. Εγώ εξ άλλου θυμάμαι πολύ καλά ότι στα μικράτα μου το αρχαιολογικό μουσείο στεγαζόταν αλλού και το συναντούσα στην καθιερωμένη κυριακάτικη οικογενειακή βόλτα στο λιμάνι, μετά την λειτουργία στην Τριμάρτυρη.
Το αρχαιολογικό μουσείο ιδρύθηκε, λένε τα κιτάπια, το 1899 από το Ηγεμονικό Συμβούλιο της Αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας. Στεγάστηκε πρώτα σε δυό δωμάτιο στα Δικαστήρια. Μετά από μια πυρκαγιά το 1934, μετακόμισε στα υπόγεια του Α΄ γυμνασίου Χανίων. Το σχολείο όμως κατά την διάρκεια του πολέμου επιτάχθηκε από τους Γερμανούς και η αρχαιολογική συλλογή μεταφέρθηκε στο λιμάνι, στο τέμενος του Κιουτσούκ Χασάν, στο Γυαλί Τζαμί, όπου το θυμάμαι. Θυμάμαι μάλιστα, την εντύπωση που μου είχαν κάνει τα αγάλματα μια φορά που το είχαμε επισκεφτεί. Θεόρατα και τρομαχτικά μου είχαν φανεί με αυτά τα πέτρινα μάτια και τα σπασμένα μέλη. Ήταν φυσικό βέβαια γιατί εγώ τότε ήμουν παιδάκι. Στο τέμενος αυτό όμως τα αρχαία ασφυκτιούσαν. Ο χώρος μικρός και τα εκθέματα πολλά. Έτσι πάρθηκε η απόφαση να γίνει μουσείο η παλιά μονή των Φραγκισκανών, στη μέση της παλιάς πόλης.
Πρώτα Βενετσιάνικο μοναστήρι των καθολικών του 16ο αιώνα αφιερωμένο στον Άγιο Φραγκίσκο, μεγάλο και ξακουστό. Σαν έπεσε η Κρήτη και τα Χανιά στην Τουρκιά, οι Οθωμανοί το κάνανε τζαμί και μάλιστα χτίσανε σε μια γωνιά του ένα μιναρέ. Με τον καιρό ο μιναρές γίνηκε ερείπια, τα κελιά του παλιού μοναστηριού γινήκανε σπίτια και μαγαζιά κι απόμεινε μόνο το καθολικό. Εκεί το 1962 στεγάστηκε η συλλογή του αρχαιολογικού μας μουσείου.
Διαβάζω στο διαδίκτυο παρατηρήσεις των επισκεπτών του Μουσείου και μου κάνει εντύπωση πόσοι σχολιάζουν μαζί με τα εκθέματα και το κτήριο που στεγάζονται. Περισσότερο μιλάνε για το οίκημα παρά για τα αρχαία. Το θεωρούν πανέμορφο κτίσμα και σπουδαία κληρονομιά της πόλης. Κι έτσι είναι.
Τώρα όμως όλα αυτά τελειώσανε. Δεν ξέρω αν στο μέλλον στην φιλόξενη στέγη του, στεγαστεί ένα άλλο μουσείο. Θέλω να ελπίζω ότι δεν θα το εγκαταλείψουμε όπως τόσα άλλα οικοδομήματα μέσα στην πόλη-η μνήμη του κτηρίου της 5ης μεραρχίας που καταλήφθηκε γιατί παρέμενε αναξιοποίητο και ρήμαζε είναι νωπή.
Τώρα όμως ήρθε η ώρα του καινούργιου. Μοντέρνο, αεροδιαστημικό, μοιάζει έτοιμο να απογειωθεί. Ή να αποπλεύσει. Το επισκέφθηκα σε μια εκδήλωση που γινόταν προ καιρού. Το βρήκα μεγάλο, αχανές. Βέβαια έτσι πρέπει να είναι. Όταν θα μπουν τα εκθέματα θα φαίνεται διαφορετικό από ότι τώρα που είναι άδειο. Διαβάζω ότι είναι γύρω στα 5,500 τετραγωνικά μέτρα. Εκεί θα στεγαστούν και οι υπηρεσίες συντήρησης των αρχαιοτήτων που είναι εξοπλισμένες, όπως λέγεται, με ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στον τομέα αυτό.
Περιμένω με αγωνία να το δω τελειωμένο γεμάτο με τα αρχαία αντικείμενα που έχουν βρεθεί στην περιοχή μας.
Περιμένω να δω, αν η απόσταση που το χωρίζει από το κέντρο της πόλης θα κάνει τις επισκέψεις σε αυτό απαγορευτικές.
Περιμένω να δω, αν όλη αυτή η γειτονιά , όπου βρίσκονται σε ακτίνα λίγων εκατοντάδων μέτρων από το νέο μουσείο, το μουσείο Βενιζέλου κι η Αγία Μαγδαληνή αναδειχθεί. Αν τα παλιά αρχοντόσπιτα της περιοχής που ρημάζουν αυτή την στιγμή εγκαταλελειμμένα, μπορέσουν να αξιοποιηθούν και να δεθούν με το καινούργιο περιβάλλον έτσι ώστε να γίνει η Χαλέπα εστία πολιτισμού και να αποτελέσει πόλο έλξης ντόπιων και ξένων.
Περιμένω να δω, πως θα αλλάξει η ζωή στο μέρος αυτό. Σήμερα είναι μια όμορφη, ήσυχη γωνιά. Θέλω να πιστεύω πως το μουσείο θα κάνει την διαβίωση σ αυτήν πιο ενδιαφέρουσα και όχι πιο δύσκολη.
Περιμένω να δω, το καινούργιο μουσείο τελειωμένο με τα παλιά αγαπημένα εκθέματα, αλλά και αυτά που μέχρι σήμερα δεν έχουν δει ακόμα το φως, κλεισμένα στις αποθήκες. Τοποθετημένα με νέο τρόπο σε νέες θέσεις όπου θα αναδεικνύονται και τα ίδια αλλά και η ιστορία του τόπου. Η ιστορία των ανθρώπων του. Για το πως εργάζονταν, πως γιόρταζαν, πως έπαιζαν, πως πολεμούσαν. Πώς ζούσαν και πως πέθαιναν.
Περιμένω να μας ανοίξει νέους συναρπαστικούς δρόμους με την γνώση που θα αναδείξει μέσα στις αίθουσες και τις βιτρίνες του.
Καλώς να το δεχτούμε λοιπόν το νέο απόχτημα της πόλης μας. Εύχομαι να μπορέσουμε να το επισκεφτούμε και να το χαρούμε όσο γίνεται πιο σύντομα.
