Σκέψεις… από μιαν εθελόντρια

Ανάμεσα στα πολλά θέματα σοβαρά ή ελαφρά, ενδιαφέροντα ή όχι, που κυκλοφορούν στον ωκεανό του διαδικτύου  βρήκα προ ημερών μια δημοσίευση που μου κίνησε την περιέργεια. Στα νησιά Σέτλαντ έλεγε, ένα ίδρυμα αποφάσισε μέσω ενός επιδοτούμενου προγράμματος να προωθήσει και να επιδοτήσει την εκμάθηση στα σχολεία, μιας ντόπιας τεχνικής πλεξίματος.
Τα νησιά Σέτλαντ ανήκουν στην Σκωτία και βρίσκονται βόρεια από αυτήν (κοιτάζοντας τον χάρτη έχεις την αίσθηση πως βρίσκονται πιο κοντά στην Νορβηγία). Είναι ένα σύμπλεγμα αποτελούμενο από 100 νησιά, νησάκια,  βραχονησίδες. Οι περίπου 23,000 κάτοικοί τους ζουν στα δέκα έξι από αυτά. Τα υπόλοιπα είναι ακατοίκητα. Στα νησιά εκτρέφεται μια ράτσα προβάτων που δίνει το ομώνυμο με τον τόπο νήμα. Το μαλλί Σέτλαντ. Οι  κάτοικοι από παλιά είχαν αναπτύξει μια ιδιαίτερη τεχνική πλεξίματος του. Χρησιμοποιώντας το νήμα αυτό έπλεκαν τα ονομαστά ζακάρ. Ρούχα δηλ. με πλέξη που επιτρέπει την δημιουργία σχεδίου με το ίδιο ή  διαφορετικό χρώμα.
Το Ίδρυμα αποφάσισε  ότι η τεχνική αυτή είναι μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς των νησιών και ότι έπρεπε να καλλιεργηθεί για να μπορέσει να παραμείνει ζωντανή στο μέλλον. Ξεκίνησε λοιπόν πριν τρία χρόνια ένα πρόγραμμα που το ονόμασε μικροί πλέκτες (Peerie Makkers) . Εθελοντές του Ιδρύματος ανέλαβαν να διδάξουν εκατό παιδιά και των δύο φύλλων πώς να πλέκουν  τα παραδοσιακά σχέδια. Τον επόμενο χρόνο κατάφεραν να διδάξουν την τεχνική αυτή σε διακόσια δημοτικά σχολεία.
Ο πρόεδρος του Ιδρύματος αναφέρει ότι το πρόγραμμα έκανε όχι μόνο τα παιδιά να αγαπήσουν το πλέξιμο, αλλά ενεργοποίησε και τους γονείς και τους συγγενείς των  να αρχίσουν πάλι να πλέκουν, πράγμα που είχε ατονήσει με τον καιρό.
Τελικός στόχος του Ιδρύματος: Να διατηρήσουν τα νησιά Σέτλαντ , ως το μοναδικό μέρος όπου το αυθεντικό παραδοσιακό πλέξιμο αυτής της τεχνικής θα μπορεί να διδάσκεται από ντόπιους δασκάλους στις επόμενες γενιές , χρησιμοποιώντας αποκλειστικά τα εκεί παραγόμενα μάλλινα νήματα.
Οι μικροί μαθητές συμπληρώνει το άρθρο εκτός του πλεξίματος, μέσω του προγράμματος,  μαθαίνουν και βασικές δεξιότητες της ζωής.
Και σίγουρα, συμπληρώνω  εγώ, μαθαίνουν να εκτιμούν τον τόπο τους και την κληρονομιά τους.  Μαθαίνουν με διαφορετικό τρόπο πως μπορούν να είναι χρήσιμοι και αποδοτικοί στην σημερινή κοινωνία με πράγματα που έρχονται από το παρελθόν. Συγχρόνως  αποκτούν αυτοσεβασμό αφού μπορούν να είναι ένα παραγωγικό κομμάτι της οικονομικής ζωής του τόπου.
Όταν  διάβασα το άρθρο αυτό επανήλθα σε μια παλιά μου σκέψη που πολλές φορές με βασανίζει και με προβληματίζει. Ότι δηλ. η ζωή μας σε τούτον δω τον τόπο για πάρα πολλές χιλιάδες χρόνια μέχρι σήμερα, μας έχει διδάξει τρόπους και τεχνικές να επιβιώνουμε να βελτιώνουμε και να κάνουμε την διαβίωσή μας πιο εύκολη και πιο όμορφη. Δεν  θα μπορούσαμε αυτήν την γνώση αιώνων, την παράδοσή μας δηλ., να την εξελίξουμε και να την χρησιμοποιήσουμε επ ωφελεία μας σήμερα; Υπάρχουν παραδείγματα επιτυχημένων επιχειρήσεων που στηρίχτηκαν σε παραδόσεις. Όπως η αναβίωση υφαντικών τεχνικών και σχεδίων σε  υφάσματα για το σπίτι. Όπως η κατασκευή παραδοσιακών εδεσμάτων και γλυκών(τα καλλιτσούνια μας, τα αυγοκαλάμαρα και τα ξεροτήγανα  κάνουν θραύση). Ακόμα και η μόλις προχθές χαμένη συντοπίτισσά μας σχεδιάστρια μόδας Σοφία Κοκοσαλάκη  έγινε διάσημη από την ικανότητά της να εμπνέεται και να προσαρμόζει στην σύγχρονη εποχή  ρούχα από την Ελληνική αρχαιότητα .
Δεν θα μπορούσαν νέοι άνθρωποι να ψάξουν να βρουν και να μάθουν για παλιούς τρόπους, για παλιές δεξιότητες και να τους προσαρμόσουν στον καιρό μας; Νομίζω αυτό σήμερα, στις δύσκολες καταστάσεις είναι πιο χρειαζούμενο από ποτέ.
Μοιραία  γίνεται η σύγκριση με  τους μικρούς πλέκτες των νησιών Σέτλαντ. Γιατί εδώ η πολιτεία μας και οι οργανισμοί της μοιάζουν σαν να θέλουν να σβήσουν όλο το παρελθόν του λαού μας. Μοιάζουν σαν να προσπαθούν να μας πείσουν ότι όλα όσα ξέραμε και κάναμε μέχρι τώρα, ο τρόπος που πορευτήκαμε και επιβιώσαμε ανά τους αιώνες,  είναι λάθος. Και θα  πρέπει να μάθουμε σε καινούργια, ξενικά  ζάλα. Μόνο που οι καινούργιοι τρόποι είναι αδοκίμαστοι. Δεν είναι σίγουρο πως θα μας ταιριάζουν. Είναι σαν να θέλουν να μας φορέσουν καινούργια παπούτσια χωρίς όμως να έχουν ελέγξει προηγουμένως αν αυτά είναι στο νούμερό μας.
Εμείς καλαπόδια για να κάνουμε καινούργια πατούμενα, έχουμε. Φτάνει μόνο να τα βγάλουμε από τα ντουλάπια που τα έχουμε χώσει, να τα ξεσκονίσουμε, να επιδιορθώσουμε τις ζημιές και να τα χρησιμοποιήσουμε.
Θαρρώ, πως αυτά θα είναι πολύ πιο χρήσιμα και αποτελεσματικά από οποιαδήποτε άλλα..