Το ξέρετε πως οι Άγγλοι έχουν μια λέξη δικιά μας για να περιγράψουν τον ανόητο, τον ηλίθιο; Την λέξη idiot. Που είναι η Ελληνική λέξη «ιδιώτης» η οποία μέσα στα χρόνια και στις συνάφειες των λαών, πέρασε πρώτα στα λατινικά και μετά σε κάμποσες άλλες γλώσσες του κόσμου καθώς και στα εγγλέζικα. Το ξέρουμε βέβαια ότι δεν είναι η μοναδική λέξη της γλώσσας μας που χρησιμοποιείται κι αλλού. Είναι γνωστό πως η Ελληνική έχει μπολιάσει πάρα πολλές γλώσσες του κόσμου με λέξεις, με εκφράσεις, με ορολογίες τεχνικές, μαθηματικές, επιστημονικές.
Πώς όμως η ελληνική λέξη ιδιώτης που σημαίνει αυτόν που κοιτά τα ίδια, τα του οίκου του και τα του εαυτού του να έχει μια τόσο διαφορετικά ερμηνεία στις άλλες γλώσσες; Πώς έγινε αυτή η μετάλλαξη; Που εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να έχει η μια με την άλλη σημασία, ουδεμία σχέση;
Στην αρχαία Ελλάδα η λέξη «ιδιώτης» είχε έννοια απαξιωτική και υποτιμητική. Γιατί ήταν υποχρέωση των πολιτών να συμμετέχουν στα κοινά. Είναι ενδιαφέρον μάλιστα που το αντίθετο του «ιδιώτης» δεν είναι η λέξη «δημόσιος» αλλά η λέξη «πολίτης». Και η επιδίωξη στην αρχαία Αθήνα ήταν οι ιδιώτες οι άνθρωποι δηλ. που ασχολούνταν με τα δικά τους, να εκπαιδευτούν και να γίνουν πολίτες-μιας και τα χαρακτηριστικά του πολίτη είναι επίκτητα και διαμορφώνονται μέσω της παιδείας. Όπως διάβασα κάπου, το ζητούμενο ήταν αντί της ατομικής ησυχίας οι πολίτες να ενδιαφέρονται για τις κοινές ανησυχίες. Να συμμετέχουν στην ζωή της πόλης με πράξεις με αποφάσεις και να είναι υπεύθυνοι γι αυτές και για το κοινό καλό. Γι αυτό και σύμφωνα με τους νόμους του Σόλωνα αυτοί που έμεναν ουδέτεροι σε περίπτωση εμφύλιας διαμάχης, έχαναν τα πολιτικά τους δικαιώματα
Έτσι με αυτήν την έννοια του αδιάφορου για τα κοινά, αυτού που όλοι τον απαξίωναν και τον λοιδωρούσαν, ο «ιδιώτης» μετακόμισε σε άλλες γλώσσες της Εσπερίας και έφτασε να έχει αυτή την άσχημη σημασία.
Στην χώρα μας όμως η λέξη αυτή εξακολουθεί να έχει την ίδια έννοια δηλ. αυτού που ασχολείται μόνο με τα δικά του συμφέροντα. Και καμία υβριστική ή απαξιωτική έννοια δεν έχει. Ίσα ίσα που είναι ίδιον της εποχής μας, να μην σας πω πως είναι και ζητούμενο, να ασχολείται ο καθείς μόνο με τα του εαυτού του. Να προασπίζει μόνο τα προσωπικά του δικαιώματα-κυρίως εκείνο της ιδιοκτησίας-και να μένει αδιάφορος στην ποιότητα ζωής του συνόλου και κατ επέκταση και της δικιάς του.
Εμείς σήμερα σε έναν αλλιώτικο κόσμο διανύουμε την εποχή της «κοινωνίας του καναπέ» όπου το μεγαλύτερο προσόν είναι η εξασφάλιση της προσωπικής επιτυχίας και της ατομικής προόδου. Θεωρούμε ότι το μεγάλο ζητούμενο είναι η διατήρηση και αύξηση των περιουσιακών μας στοιχείων. Νομίζουμε ότι δημοκρατία είναι να ψηφίζουμε στις βουλευτικές και αυτοδιοικητικές -άντε και στις ευρωβουλευτικές- εκλογές και να αφήνουμε μετά αυτούς που εκλέξαμε ανεξέλεγκτους να πορεύονται. Παρόλο που δεν εμπιστευόμαστε την πολιτική και τους πολιτικούς, παρ όλο που το οικονομικό σύστημα μας έχει απογοητεύσει, παρ όλο που οι κοινωνικές σχέσεις μας προβληματίζουν, επιλέγουμε να παραμείνουμε μακριά από την δράση, αντί να διαπραγματευόμαστε, να διεκδικούμε και να διακινδυνεύουμε αγωνιζόμενοι για όσα πιστεύουμε και θεωρούμε σωστά και δίκαια. Και η αγαπημένη μας φράση έχει γίνει το «α, εγώ δεν μπορώ μόνος μου να κάνω κάτι για να αλλάξω τον κόσμο».
Ωστόσο αν το καλοσκεφτούμε όλη αυτή η σημερινή πρακτική δεν είναι σωστή.
Περιχαρακωνόμαστε στα του εαυτού μας και του οίκου μας και νομίζουμε ότι εξασφαλίζωμε καλύτερη ζωή. Λησμονούμε όμως ότι ζούμε σ αυτήν την πόλη, σε αυτήν την πατρίδα και σ αυτήν την κοινωνία. Στην ουσία είναι ένα ευρύτερο σπίτι ο χώρος τους. Και μας αφορά ό,τι συμβαίνει εκεί το ίδιο σαν να συνέβαινε και στο σαλόνι μας. Όταν καίγεται το σπίτι του γείτονά μας δεν γίνεται να είμαστε αδιάφοροι γιατί σε λίγο θα μεταδοθεί η φωτιά και στο δικό μας. Όταν καταστρέφεται ένα δάσος λιγοστεύει το οξυγόνο που κι εμείς αναπνέουμε. Όταν πετάμε σκουπίδια στους δρόμους είναι σαν να αφήνωμε ασκούπιστο και βρώμικο το καθιστικό μας.
Και βέβαια για όλα φταίνε πάντα οι άλλοι. Εμείς που αραγμένοι στην γωνία του καναπέ κατηγορούμε όλους τους υπόλοιπους για όλα και καμία ευθύνη δεν έχουμε που οι πολιτευτές δρουν ανεξέλεγκτα, που η ζωή μας συρρικνώνεται και υποβαθμίζεται που οι κοινωνικές μας επαφές από σχέσεις αγαπητικές γίνονται σχέσεις υποκρισίας και συμφέροντος.
