«Πέρα στην γέφυρα του Αδάμ,…..» γράφει ο Νίκος Καββαδίας σε ένα ποίημά του, που έγινε γνωστό μέσα από την μουσική του Θάνου Μικρούτσικου. Δεν ήξερα που ήταν αυτή η γέφυρα – κάπου εξωτικά σκεφτόμουν- αφού τα περισσότερα τοπωνύμια των ποιημάτων του αφορούν τόπους που ταξίδεψε ο ποιητής, σαν ασυρματιστής στα καράβια. Ώσπου αυτές τις μέρες που έχωμε περισσότερο χρόνο, έπεσα σε μια ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα στο διαδίκτυο. Πάνω σε ένα παγκόσμιο χάρτη είχαν σημειώσει τα μέρη που αναφέρονται στα έργα του. Μετακινώντας λοιπόν το βελάκι τυχαία, πέφτω στον πιο πάνω στίχο και συνειδητοποιώ ότι αυτή η γέφυρα του Αδάμ είναι κάπου που έχω πάει.
Η αλήθεια να λέγεται, το ταξίδι μας ήταν ενδιαφέρον και όμορφο. Αν και ξεκίνησε για μένα και άλλη μια συνταξιδιώτισσα δύσκολα αφού οι βαλίτσες μας αποφάσισαν να αυτονομηθούν και να ταξιδέψουν σε άλλο προορισμό από τον δικό μας. Κι έτσι βρεθήκαμε με το που κατεβήκαμε στο Κολόμπο αντί να χαζεύουμε αξιοθέατα, να ψάχνουμε για ρούχα και είδη πρώτης ανάγκης.
«Αύτη έστιν η νήσος η μεγάλη εν τω Ωκεανώ, εν τω Ινδικώ πελάγει κειμένη…… καλουμένη παρά τοις Έλλησι Ταπροβάνη….» γράφει ο έμπορος, γεωγράφος και μοναχός Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης τον 6 μ.Χ. αιώνα, για το μεγάλο νησί του Ινδικού ωκεανού. Είναι το ίδιο μέρος που αργότερα οι αποικιοκράτες Πορτογάλοι, Ολλανδοί και Βρετανοί το ονοματίζουν αλλιώς. Το όνομα άλλαξε για άλλη μια φορά όταν η χώρα έγινε ανεξάρτητη το 1972 και αποφασίστηκε να λέγεται Σρι Λάνκα. Αλλά παρά την αλλαγή του ονόματος της τα διασημότερα προϊόντα του νησιού αυτού εξακολουθούν να είναι η κανέλλα και το τσάϊ Κεϋλάνης.
Το ταξίδι μας είχε πολλά αξιοθέατα: ναούς, μνημεία, φύση αλλά και εργαστήρια παραγωγής τσαγιού, μπαχαρικών και κανέλλας όπου Ευρωπαίοι και Σιναλέζοι διαφημίζουν προωθούν και πωλούν τα καλούδια του νησιού, καθώς και εικόνες από μια καθημερινότητα και μια κουλτούρα κάπως διαφορετικές από αυτές που γνωρίζουμε εμείς. Δεν ξεχνώ τα πάμπολλα αγάλματα του Βούδα, τις ζωγραφιές των γυναικών ενός βασιλιά, τα πανέμορφα βοτανικά πάρκα. Δεν ξεχνώ επίσης τα τεράστια αποικιακά φρούρια, τα γκρεμισμένα από όπλα σπίτια στο βόρειο μέρος του νησιού, κατάλοιπα ενός αιματηρού πρόσφατου εμφυλίου, αλλά και τις κατεστραμμένες, από το τσουνάμι, παραλίες στα νότια. Πήγαμε και στο ορφανοτροφείο ελεφάντων όπου μια από τις συνηθισμένες ατραξιόν είναι να ταΐζουν οι τουρίστες -επί πληρωμή-τα μωρά με υπερμεγέθη μπιμπερό. Θυμάμαι επίσης δεκάδες σκανταλιάρες μαϊμούδες που παραμονεύουν παντού να βουτήξουν ότι γυαλίζει και λαμπυρίζει.
Μα πιο πολύ στο μυαλό μου έχουν μείνει εικόνες ανθρώπων. Των άπειρων λευκοντυμένων μαθητών σχολείου που συναντούσαμε παντού-η χώρα έχει το μικρότερο ποσοστό αναλφαβητισμού στην περιοχή της. Των νεόνυμφων ζευγαριών που φωτογραφίζονταν στους βοτανικούς κήπους με τα χιλιάδες είδη ανθέων και φυτών-οι αποικιοκράτες εκχέρσωναν συστηματικά τα δάση του νησιού για να αυξήσουν την καλλιεργήσιμη γη. Τους μοναχούς τόσο τους βουδιστές όσο και τους ινδουϊστές. Ιδιαίτερα έναν που στεκόταν ακίνητος –σαν να βρισκόταν κάπου αλλού- κάθε ημέρα όλη την ημέρα στον περίβολο ενός ναού με μια πινακίδα μπροστά του ότι δεν θέλει χρήματα μόνο να μην τον ενοχλούμε. Αλλά και τους πιστούς που με περισσή ευλάβεια έφερναν τις λουλουδένιες προσφορές τους στους ναούς. Τους νεαρούς, γυναίκες κι άνδρες που εργάζονταν σκαλίζοντας ξυλόγλυπτα και μάσκες, υφαίνοντας και ζωγραφίζοντας μπατίκ, ράβοντας ρούχα. Αλλά και αυτούς που μας παρουσίασαν τοπικούς χορούς και μια τελετή πυροβασίας, κάτι που έμοιαζε πολύ με τα δικά μας αναστενάρια. Τους ψαράδες τους καθισμένους στην μέση της θάλασσας, πάνω σε ξύλινα τρίγωνα, που έχουν αναγάγει μια παραδοσιακή τέχνη σε μεγάλο τουριστικό αξιοθέατο που μπορείς να το απαθανατίσεις μόνο αν καταβάλεις την καθορισμένη τιμή.
Σ αυτό λοιπόν το μέρος μας παραπέμπει ο στίχος που ανέφερα πιο πάνω. Στην γέφυρα του Αδάμ. Που δεν είναι μια πραγματική γέφυρα αλλά μια γραμμή περίπου 30 χιλιομέτρων, από βραχονησίδες αμμώδη αβαθή νερά και ξέρες που ενώνει δυό νησιά το ένα στην Ινδία και το άλλο στην απεναντινή Σρι Λάνκα. Από κοντά δεν το καταλαβαίνεις, μα στην εποχή μας που μπορούμε να πάρουμε δορυφορικές φωτογραφίες αυτή η οιονεί ζεύξη, από ψηλά γίνεται πολύ φανερή. Λέγεται μάλιστα ότι παλιότερα ήταν βατή αλλά κατά τον 15ο αιώνα διασπάστηκε από την άνοδο της θάλασσας.
Υπάρχει ένας μύθος για την περιοχή αυτή που αναφέρεται στο ινδικό έπος Ραμαγιάνα. Σύμφωνα με αυτόν λοιπόν ο βασιλιάς των δαιμόνων έκλεψε την πριγκίπισσα Σέτι και την έκρυψε στις σπηλιές της Λάνκα. Ο άνδρας της ο πρίγκηπας Ράμα που βρισκόταν στην Ινδία προκειμένου να περάσει απέναντι επιστράτευσε ένα μεγάλο αριθμό πιθηκοειδών που έχτισαν την γέφυρα και τον βοήθησαν να βρει την αγαπημένη του. Σε μια άλλη παράδοση θρυλείται πως ο Αδάμ μετά την έξωσή του από τον παράδεισο την διέσχισε και έφτασε μέχρι το δεύτερο ψηλότερο βουνό του νησιού όπου άφησε το αποτύπωμα του ποδιού του μήκους 1,8 μέτρων. Από τότε το βουνό ονομάστηκε Σρι Πάντα (ιερό αποτύπωμα) και είναι ενδιαφέρον πως το σημείο αυτό θεωρείται ιερό προσκύνημα και για τις τέσσερεις θρησκείες που λατρεύονται στο νησί (βουδισμό, ινδουϊσμό, μουσουλμανισμό και χριστιανισμό) αν και για διαφορετικούς λόγους στην κάθε μια. Το γεγονός είναι πως εκατοντάδες άνθρωποι από όλον τον κόσμο ανεβαίνουν καθημερινά τα 5,200 σκαλοπάτια του βουνού για να προσκυνήσουν και να προσευχηθούν .
Ωραίος τρόπος να μαθαίνεις σκέφτομαι. Μέσα από τραγούδια, μύθους και ταξίδια. Μόνο που με την σημερινή κατάσταση τα ταξίδια μοιάζουν μακρυνά. Κανείς μας δεν ξέρει πότε θα μπορέσωμε άφοβα πια να διασχίσωμε «την θολή γραμμή των οριζόντων» και να πλεύσουμε σε «γαλάζιους πόντους». Βέβαια μπορούμε πάντα να ταξιδεύωμε με την φαντασία μας. Αυτό δεν μπορεί, ούτε ο κορωνογιός, να μας το στερήσει.
