Σκέψεις… από μιαν εθελόντρια

Σας έχει συμβεί κάποτε να αρνηθείτε κάτι και μετά να το κάνετε και να σας βγει σε καλό; Έτσι συνέβη και σε μένα 14 χρόνια πριν, όταν μια καλή φίλη μού πρότεινε να πάμε μαζί μια ολιγοήμερη εκδρομή για να δούμε την έκλειψη ηλίου στην Καππαδοκία. Η πρώτη μου απάντηση ήταν αρνητική (η παρατήρηση φυσικών φαινομένων δεν είναι το δυνατό μου σημείο).
Μετά το ξανασκέφτηκα-εκδρομή και να πω όχι; δεν είχε ξαναγίνει- οπότε το αποφάσισα. Βρισκόμαστε στο τέλος του Μάρτη του 2006 και η περιοχή αυτή της γειτονικής χώρας ήταν ένας τόπος όπου η έκλειψη θα ήταν πλήρως ορατή. Έτσι ξεκινήσαμε μια μικρή ομάδα για να επισκεφτούμε αυτό το μέρος. Έξι άνθρωποι, άγνωστοι μεταξύ μας μέχρι εκείνη την στιγμή, με διαφορετικούς χαρακτήρες και ενδιαφέροντα που η τύχη έφερε να συνυπάρξουμε για λίγες ημέρες. Όμως η εκδρομή μας αποδείχτηκε εξαιρετική. Ένα μπιζουδάκι όπως την αποκαλώ εγώ. Και είχε καλούδια μπόλικα.
Πρώτη γνωριμία με την πιο αλμυρή λίμνη του κόσμου. Την λίμνη Τάτα. Φανταστείτε μια τεράστια έκταση νερού, ακύμαντη και άψυχη. Γιατί βλέπετε το αλάτι αποτρέπει την ζωή από κοντά της. Σιγά σιγά με το πουλμανάκι μας χωθήκαμε στα ενδότερα της περιοχής και ήρθαμε σε επαφή με το αλλόκοτο, αλλοπαρμένο τοπίο της Καππαδοκίας. Οροπέδιο είναι ο τόπος αυτός, που στο διάστημα πολλών γεωλογικών περιόδων, καλύφθηκε από την λάβα δέκα εννέα ηφαιστείων. Οι εκρήξεις τους, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι ισχυροί άνεμοι δημιούργησαν αυτό τον ιδιαίτερο κόσμο. Γεμάτο απολήξεις πετρωμάτων που οι ντόπιοι τις ονοματίζουν «νεραϊδοκαμινάδες» . Κι επειδή όλα αυτά τα πετρώματα ήταν μαλακά, λαξεύονταν εύκολα και είχαν θερμομονωτικές ιδιότητες οι κάτοικοι δημιούργησαν σκάβοντάς τα σπίτια, ναούς, μοναστήρια μέχρι και υπόγειες πόλεις. Θαυμάσαμε το ιδιαίτερο αυτό τοπίο κι από ένα αερόστατο. Τρομερή εμπειρία. Η θέαση του τόπου, με τις «καμινάδες» του, όπως έχουν χρησιμοποιηθεί από παλιά μέχρι τα σήμερα αλλά και η αίσθηση αυτή του πλεούμενου όχι στο νερό αλλά στον αέρα, ήταν εντυπωσιακές. Τελειώνοντας η ουράνια αυτή βόλτα, είθισται οι εκδρομικές εταιρείες να προσφέρουν στους ταξιδευτές τους πλούσιο πρωϊνό-γιατί λησμόνησα να σας πω ότι αυτό το εναέριο ταξίδι λαβαίνει χώρα ξημερώματα την ώρα που ανατέλλει ο ήλιος και αυτό κάνει το όλο γεγονός πολύ πιο όμορφο και πολύ πιο παγωμένο.
Επόμενη γνωριμία με τις εκκλησιές και τα μοναστήρια της περιοχής. Δεκάδες, λαξευμένα πάνω στην μαλακή πέτρα, γεμάτα τοιχογραφίες του Χριστού των Αγίων, της ζωής και των θαυμάτων τους. Παντού επιγραφές ελληνικές-πολλές ανορθόγραφες-να παρακαλούν για την Θεία βοήθεια και Χάρη. Τραπεζαρίες μοναστηριών δείχνουν το πλήθος των ανθρώπων που έζησαν και ασκήτεψαν εδώ. Μαζί με τα εκκλησιαστικά μέρη επισκεπτόμαστε και χωριά της γύρω περιοχής. Νεάπολη (Νεβσεχηρ), Προκόπι (Οργκιούπ), Σινασσό (Μουσταφά πασά), Ικόνιο(Κόνυα), Καισάρεια (ναι η ίδια Καισάρεια που λέμε στα κάλαντά μας. Αυτή απ΄όπου έρχεται ο Άη Βασίλης κάθε Χριστούγεννα. Αυτή που τώρα την ονομάζουν Καϊσερλί και είναι διάσημη για τον νόστιμο παστουρμά από κρέας καμήλας που θα βρείτε στα μαγαζιά της). Η Ελληνική παρουσία είναι έντονη σε όλα. Σε εκκλησιές που έγιναν τζαμιά και πολιτιστικά κέντρα, σε αρχοντόσπιτα που έγιναν ξενοδοχεία. Σε έρημα καμπαναριά που στέκουν ξεχασμένα.
Επισκεφθήκαμε και τις υπόγειες πολιτείες. Φανταστείτε ότι λάξευαν την γη από κάτω κι έχτιζαν ολόκληρες πόλεις. Στην μεγαλύτερη την Μαλακοπή είχαν βρει μέχρι τότε οκτώ ορόφους που έφταναν μέχρι ογδόντα πέντε μέτρα βάθος και φιλοξενούσαν πολλές χιλιάδες ανθρώπων με τα ζώα τους. Οι πόλεις αυτές ήταν απολύτως λειτουργικές αφού διέθεταν αεραγωγούς, πηγάδια νερού, μαγαζιά, σχολεία και εκκλησίες. Στα μέρη αυτά οι κάτοικοι έμπαιναν για να προφυλαχθούν από επιθέσεις και διωγμούς μιας και η πρόσβαση στην πόλη έκλεινε με τεράστιες μυλόπετρες που άνοιγαν μόνο από μέσα και που άφηναν απέξω κάθε επίδοξο επιδρομέα.
Άλλη μια πολύ δυνατή στιγμή της όλης εκδρομής ήταν η επίδειξη του χορού των περιστρεφόμενων δερβίσηδων Σούφι. Ο σουφισμός είναι μια – αμφισβητούμενη- μορφή ισλαμικού μυστικισμού, που έχει να κάνει με την ενδοσκόπηση και την πνευματική εγγύτητα με τον Θεό. Αυτό που ζήσαμε εμείς εκείνο το βράδυ ήταν εντυπωσιακό και υποβλητικό . Και έγινε με πολύ σεβασμό για την τελετή και τους ανθρώπους της. Τόσο πολύ που δεν επιτρέπονταν το ποτό το κάπνισμα και η φωτογράφηση στον χώρο..
Την προτελευταία ημέρα της εκδρομής είχαμε την τύχη να ζήσωμε το γεγονός που υπήρξε η αφορμή γι αυτό το ταξίδι. Την ολική έκλειψη ηλίου. Η οποία θα ήταν ορατή, περίπου στις δύο η ώρα το μεσημέρι και για 2,30 λεπτά. Η μέρα ήταν φωτεινή κι ένας λαμπρός ήλιος κυριαρχούσε στο στερέωμα. Γύρω στις 12,00 η ολοστρόγγυλη σφαίρα του άρχισε να μικραίνει . στην κυριολεξία άρχισε να χάνει μια φέτα που λεπτό με το λεπτό μεγάλωνε. Ολική έκλειψη ηλίου έχωμε όταν η Σελήνη μπαίνει μπροστά στον ήλιο και για κάποια λεπτά τον κρύβει ολωσδιόλου από την Γή. Το ζήσαμε όλο αυτό το γεγονός μαζί με ένα σωρό άλλο κόσμο. Τους ντόπιους, που μικροί, μεγάλοι μαθητές και παππούδες, βρίσκονταν στους δρόμους μα και ξένους ερευνητές και τουρίστες σαν και μας. Το περιμέναμε με αγωνία και όταν συνέβη ήταν κάτι παράξενο και θαυμαστό. Καθόμαστε σε ένα καφενείο έξω στην αυλή. Με ειδικά γυαλιά και παλιές ακτινογραφίες προσπαθούσαμε να προστατέψουμε τα μάτια και τις μηχανές μας από την υπεριώδη ακτινοβολία. Το δάγκωμα της Σελήνης μεγάλωνε έφτανε πια να καλύψει όλο τον ηλιακό δίσκο. Η ζεστή μέρα κρύωσε- η θερμοκρασία έπεσε κάποιους βαθμούς. Ένας δεμένος σκύλος δίπλα μας άρχισε να κλαίει τρελαμένος από αυτήν την παράξενη κατάσταση που δεν την καταλάβαινε αλλά την αισθανόταν. Όταν πια ο ήλιος έσβησε, έπεσε σκοτάδι. Σκοτάδι σαν να ήταν νύχτα βαθιά. Μα ήταν μια νύχτα αλλόκοτη, παράξενη. Ο δημοτικός φωτισμός της πόλης άναψε και η νύχτα παραμέρισε. Σύντομα μια γραμμή φωτός διαπέρασε τον σκοτεινό ουρανό και μια λαμπρή φέτα άρχισε να διακρίνεται. Η ίδια διαδικασία ξανάέγινε, αλλά από την ανάποδη αυτήν την φορά. Οι πρώτες αχτίνες του ήλιου μας παρηγόρησαν-παράξενο αλήθεια αυτό το αίσθημα της απώλειας που βιώσαμε για τα λίγα εκείνα λεπτά της έκλειψης.
Πολλά αισθήματα γέννησε αυτή η μικρή μας εκδρομή.
Αναπολώ τις χαμένες πατρίδες του Ελληνισμού και αναλογίζομαι την μοίρα των ανθρώπων. Ένας από τους συνταξιδιώτες έψαχνε το σπίτι της οικογένειάς του που διώχθηκε το 1922 από την Νεάπολη. Όταν περάσαμε από το μέρος που σύμφωνα με τις διηγήσεις των παππούδων ήταν το σπίτι τους, ο εγγονός έσκυψε και πήρε λίγο χώμα μαζί του.
Αναλογίζομαι και για τους σημερινούς καιρούς. Για την συναδέλφωση και την αντιπαλότητα των λαών μας. Τότε, σε εκείνη την εκδρομή, ο ιδιοκτήτης ενός μαγαζιού χαλιών, όταν έμαθε ότι ένα μέλος του γκρουπ είχε συμμετάσχει εθελοντικά σε ομάδα βοήθειας στους σεισμούς της Κωνσταντινούπολης το 1999, του έπιασε το χέρι και του το φίλησε.
Αναλογίζομαι για την φύση και τα θαυμαστά φαινόμενά της. Νομίζουμε ότι την έχωμε δαμάσει, μα αυτή αποδεικνύεται συνεχώς θαυμαστή και αξεπέραστη.
Σκέφτομαι κι αυτήν την μικρή παρέα ανθρώπων που κατάφεραν μέσα σε πέντε μέρες από άγνωστοι και αν-όμοιοι μεταξύ τους, σεβόμενοι ο ένας τον χαρακτήρα και τις ιδιαιτερότητες του άλλου, να χτίσουν μια σχέση φιλική και όμορφη.
Σκέφτομαι τα γυρίσματα των καιρών που έκαναν ανθρώπους να παίρνουν την απόφαση για να προφυλαχτούν, να κλειστούν για άγνωστο διάστημα στις υπόγειες πολιτείες-δεν σας μοιάζει πολύ κοντινό αυτό;
Πόσο φαντάζουν ίδια, όλα παλιά και καινούργια. Ανακατεύονται, μπερδεύονται και δεν μπορείς να ξεχωρίσεις πια το ένα από το άλλο.