Σκέψεις… από μιαν εθελόντρια

Γιορτινές μέρες. Παράξενες, γιορτινές μέρες. Προσπάθησα, νομίζω όλοι μας, να κρατήσω μιαν επίφαση κανονικότητας αλλά συνεχώς κάτι αλλιώτικο, κάτι διαφορετικό- θες το καθημερινό δελτίο του κορωνογιού και τα νέα του εμβολίου, θες τα παλιά ήθη που προσαρμόζονται στην νέα εποχή-την επηρεάζει και την αλλάζει. Μοιραία ο νους ξεστρατίζει, αναθυμάται, συγκρίνει. Του χρόνου λεύτεροι είναι μια ευχή που ολοένα και περισσότερο ακούγεται και αναπαράγεται στις μέρες μας. Θα μπορέσουμε να είμαστε ποτέ ξανά λεύτεροι; αναρωτιέμαι. Έτσι όπως ήμασταν μέχρι τώρα; Ελπίζωμε βέβαια πάντα για το καλύτερο. Για άλλη μια φορά ανάμεσα στους περιορισμένους φετινούς εορτασμούς μας το μυαλό ξεφεύγει σε προηγούμενους πιο χαρούμενους.
Συνήθιζα μέρες γιορτών να βρίσκομαι σπίτι. Τέτοιες μέρες πρέπει να είναι κανείς με την οικογένεια, έλεγα. Τούτη δω την χρονιά έσπασα τον λόγο μου. Βέβαια είχα αιτία. Έναν γάμο που θα γινόταν παραμονή Χριστουγέννων στο Μαρόκο. Ο γαμπρός που τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σπίτι του την πόλη μας, γύρισε στην πατρίδα του για να παντρευτεί και καλούσε Έλληνες φίλους στην χαρά του. Και μείς, άλλο που δεν θέλαμε, αποφασίσαμε μαζί με το επίσημο γεγονός να κάνουμε και μια γύρα τουριστική στην χώρα, που διαφημίζεται σαν ένας πολύ ωραίος και εξωτικός προορισμός.
Το Μαρόκο που είδαμε, είχε, πολλά πρόσωπα. Σήμερα μέρες που είναι, διαλέγω να σας μεταφέρω από τα καλούδια του που με εντυπωσίασαν τα πιο παράξενα και γραφικά. Ο τόπος που επισκεφθήκαμε βρίσκεται στην άκρη της Αφρικής , μα σε καμιά περίπτωση δεν μοιάζει με Αφρικανική χώρα. Έχει πόλεις με πολυόροφα κτίρια, πολυτελή σπίτια, πλουμιστά τζαμιά και φαρδείς ίσιους δρόμους που τους διασχίζουν μεγάλου κυβισμού πολυτελή αυτοκίνητα, μα Δύση δεν είναι. Οι μεγαλουπόλεις στον Βορά μοιάζουν σαν κάθε μια όμοια σε ευνομούμενο κράτος, μα οικονομικούς μετανάστες από την χώρα αυτή θα βρεις σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου.
Στις πλατείες θα δεις ακόμα νερουλάδες με παραδοσιακές στολές και πολύχρωμα φανταχτερά καπέλα. Πουλούν ένα τάσι με νερό στους ντόπιους για λίγες δεκάρες και το δικαίωμα να τους φωτογραφήσεις έναντι αδρού αντιτίμου στους πάντα πρόθυμους για τέτοιες συναλλαγές, τουρίστες.
Μπορεί κανείς να επιλέξει να μείνει –όπως έκανε η παρέα μου- σε ριάντ αντί για ξενοδοχείο. Ριάντ είναι μεγάλα σπίτια μέσα στις παλιές πόλεις που τα έχουν μετατρέψει σε τουριστικά καταλύματα. Για να καταλάβετε τι ακριβώς συμβαίνει; Κάθε πόλη διαθέτει και το παλιό της κομμάτι. Το αντίστοιχο με την παλιά μας πόλη εδώ στα Χανιά. Εκεί τις λένε Μεδίνα είναι πολύ μεγαλύτερες και διαθέτουν ένα πυκνό σφιχτοαγκαλιασμένο δίκτυο μαγαζιών ,σπιτιών και στενών δρόμων. Τα ταξιδιωτικά γραφεία συνιστούν στους επισκέπτες να χρησιμοποιούν GPS για να μην χάνονται μέσα στα πολυδαίδαλα και λαβυρινθώδη σοκάκια. Η περιπλάνηση στα μέρη αυτά είναι μαγική. Μαγαζιά σαν την σπηλιά του Αλαντίν με πανέμορφα, πολύχρωμα, εξωτικά αντικείμενα. Κοσμήματα με ημιπολύτιμες πέτρες, διακοσμητικά, υφάσματα, ξύλινα αντικείμενα από το ντόπιο δέντρο που ευωδιάζει, δέρματα, χαλιά. Κάθε τόσο μια ταμπέλα θα σου υποδείξει ένα ξενοδοχείο και κάτω από το όνομα ένα υποτυπώδες σκαρίφημα για να ξέρεις προς τα πού θα κατευθυνθείς. Το δικό μας ριαντ ήταν τριόρωφο. Μπαίνοντας είχε μια μικρή πισίνα και χώρο για μερικά τραπεζάκια. Ένα μικροσκοπικό αίθριο δηλ. Κάθε όροφος διέθετε τρία δωμάτια και μια στενή σκάλα που μας έβγαζε στην ταράτσα. Εκεί παίρναμε το πρωϊνό μας και είχαμε θέα και των υπόλοιπων κτισμάτων της Μεδίνα. Στις παρυφές της παλιάς πόλης, εκεί που άρχιζαν να πλαταίνουν οι δρόμοι συναντούσαμε πάγκους με μικροπωλητές να εμπορεύονται ό,τι ήθελες. Από ζεστά ψωμάκια, φρούτα, ξηρούς καρπούς μέχρι ρούχα και παπούτσια.
Στην μεγάλη πλατεία του Μαρακές – πλατεία των θαυμάτων την ονοματίζουν κάποιοι – συναντήσαμε πράμματα και θάματα. Γητευτές φιδιών και μαϊμούδων, ταχυδακτυλουργούς, χαρτορίχτρες, παραμυθάδες, ανθρώπους που κάνουν τατουάζ και χένα, μουσικούς και τραγουδιστές, χορευτές και παλαιστές, υπαίθριους οδοντιάτρους, ό,τι μπορεί να φανταστείς. Εκεί, είναι όλα ανάκατα. Κάπου μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, τίποτα δεν σου φαίνεται αφύσικο. Το βράδυ ένα κομμάτι της πλατείας μεταμορφώνεται, η τσίκνα γίνεται το άρωμα της και ο καπνός από τα υπαίθρια μεζεδοπωλεία και εστιατόρια κρύβει τα άστρα.
Και πάνω που νομίζαμε ότι είχαμε εμπεδώσει τις παλιές πόλεις του Μαρόκου, φθάσαμε στην αυτοκρατορική Φεζ και επισκεφθήκαμε την δική της Μεδίνα. Τίποτα δεν μας είχε προετοιμάσει γι αυτό που συναντήσαμε. Εννιάμισι χιλιάδες σουκ (μαγαζιά) και τετρακόσια τζαμιά σε ένα πολύ μικρό για το πλήθος αυτό χώρο. Άνθρωποι να διαλαλούν πραμάτειες, να δουλεύουν στην μέση του σοκακιού, υποζύγια να κουβαλούν προμήθειες, παιδιά να προσπαθούν να σου πουλήσουν αναμνηστικά. Βιοτεχνίες υφαντών, δερματίνων, κοσμημάτων. Ένα γοητευτικό χάος. Μην αναρωτηθείτε για το άρωμα που κυριαρχεί στα διάσημα βυρσοδεψία της Μεδίνα. Μια γνήσια μυρωδιά αποφοράς μιας και η επεξεργασία γίνεται με τους παλιούς παραδοσιακούς τρόπους. Όταν πλησιάζουν τουρίστες, οι ντόπιοι τους δίνουν να κρατούν και να μυρίζουν δυόσμο μπας και περιοριστεί η δυσοσμία (μεταξύ μας όμως, θα χρειαζόταν τόνοι δυόσμου για να εξαλειφθεί η χαρακτηριστική αυτή ευωδιά).
Ίσως να έχετε ακουστά για το διάσημο προϊόν κοσμετολογίας του Μαρόκου. Το λάδι αργκάν. Λάδι που όπως λένε οι κάτοικοι έχει πολλές χρήσεις. Από φάρμακο μέχρι καλλυντικό είναι κάτι περιζήτητο και πολυδιαφημισμένο για τις ευεργετικές του, ειδικά τις αντιγηραντικές, ιδιότητες. Το λάδι παράγεται από το δέντρο αργκάν που δίνει καρπούς που μοιάζουν λίγο σαν αμύγδαλο. Το προϊόν αυτό αποτελεί μεγάλο έδεσμα για τα κατσίκια της περιοχής που σκαρφαλώνουν πάνω στα δέντρα για να το βοσκήσουν. Αργότερα οι άνθρωποι τον διαχωρίζουν από τα περιττώματα των κατσικιών και το επεξεργάζονται. Το ήξερα πως οι γίδες, είναι ζώα παμφάγα και ότι τρώνε από τα δέντρα ότι μπορούν και φτάνουν, αλλά σαν τα γίδια του Μαρόκου που τα συλλάβαμε σκασφαλωμένα στις αργκανιές να τις βοσκούν, δεν είχα ξαναδεί.
Το μεγάλο όμως γεγονός της εκδρομής μας αυτής ήταν ο γάμος που είμαστε προσκαλεσμένοι. Από την πρώτη στιγμή που εμφανιστήκαμε στο σπίτι του γαμπρού μέχρι την τελευταία που αποχαιρετηθήκαμε με αγκαλιές, φιλιά και υποσχέσεις ξανανταμώματος ζήσαμε στιγμές αξέχαστες.
Μια φιλοξενία που μοιάζει πολύ με την δική μας. Αντιληφθήκαμε ότι παρέκαμψαν κάποιες συνήθειές τους για το χατήρι μας. Όμως με την πρώτη ευκαιρία γίναμε μια παρέα που χόρευε, τραγουδούσε και γιόρταζε την χαρά ενός μέλους της. Βιώσαμε στιγμές μιας κουλτούρας αλλιώτικης, μα πολύ ενδιαφέρουσας. Και βέβαια η κορυφαία στιγμή του γάμου, αυτό που περιμέναμε όλοι, ήταν η εμφάνιση της νύφης. Γιατί εκεί συνηθίζεται η νύφη κατά την διάρκεια της τελετής να αλλάζει επτά φορέματα. Μάλιστα η εμφάνισή της γίνεται ολόκληρη υπερπαραγωγή.
Υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο τυπικό που περιλαμβάνει την είσοδο της νύφης πάνω σε θρόνο που τον κρατάνε στα χέρια τους τέσσερεις άνδρες. Οι άνδρες εκτελούν ολόκληρη χορογραφία εν μέσω μουσικών και χαρμόσυνων κραυγών από το πλήθος. Οι νεόνυμφοι οδηγούνται σε έναν καναπέ όπου κάθονται, φωτογραφίζονται, δέχονται ευχές. Σε λίγο η νύφη αποχωρεί με τον ίδιο τρόπο ένθρονη και υποβασταζόμενη. Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται άλλες έξι φορές, με άλλη χορογραφία, άλλο φόρεμα, άλλα κοσμήματα και άλλο μακιγιάζ.
Ο γαμπρός πιο συντηρητικός άλλαξε μόνο τρείς φορές. Κάπου στη μέση της όλης τελετής, που κράτησε μέχρι το ξημέρωμα, ήρθαν και τα φαγητά. Κάτι νοστιμότατα κρέατα που τρώγονταν, κατά την συνήθεια της χώρας, χωρίς μαχαιροπήρουνα, με τα δάχτυλα.
Ζήσαμε κι άλλα σ αυτό το ταξίδι. Πήραμε μια γεύση από έρημο, τραγουδήσαμε και χορέψαμε με ντόπιους, είδαμε κινηματογραφικά στούντιο, μια ρωμαϊκή αρχαία πόλη, γιορτάσαμε τα Χριστούγεννα με θαλασσινά στην παραθαλάσσια Εσσαουίρα και κάναμε πρωτοχρονιά στην μπλέ πόλη της Σεφσαουέν. Αλλά ακόμα και σήμερα όταν με ρωτάνε τι είδα και πως ήταν η χώρα αυτή, εγώ απαντάω.
-Στο Μαρόκο πήγα σε ένα γάμο.
Γιατί τελικά ο γάμος, η τελετή, μα πιο πολύ οι άνθρωποι, τα συνήθεια και η συμπεριφορά τους ήταν αυτό που σημάδεψε όλο αυτό το ονειρικό ταξίδι.
Καλή νέα χρονιά συμπολίτες. Ας έχωμε υγεία τον καινούργιο χρόνο. Και την δυνατότητα να κάνουμε τις επιλογές που μας στέρησε ο τωρινός.