Το ημερολόγιο το λέει σαφώς. Τέλειωσε ο χειμώνας. Ήρθε ο καινούργιος μήνας. Ο πρώτος της άνοιξης. Αν και ο κορωνογιός δεν μας αφήνει να χαρούμε και να φτιάξουμε την διάθεσή μας, ωστόσο ο νέος μήνας φέρνει μιαν ανάσα φρεσκάδας, καλοκαιριού και ναι, μιαν ανάσα ελπίδας.
Ο Μάρτης, λέει, η λαϊκή παράδοση έχει δυό γυναίκες. Μια φτωχιά και όμορφη και μια πλούσια και άσκημη. Όταν κοιτάζει την άσκημη αγριεύει και θυμώνει. Κακοκαιρίζει και φέρνει βροχές και χιόνια. Μα όταν κοιτάζει την όμορφη γλυκαίνει, χαμογελά και ο καιρός ημερώνει.
Κάποτε, λένε πάλι οι παραδόσεις, ο Μάρτης ήτανε ο πρώτος μήνας του χρόνου. Μα μιαν ημέρα ήπιε το κρασί που φυλάγανε οι μήνες για ολόκληρη την χρονιά. Άδειασε το βαρέλι και δεν άφησε ούτε ποτηράκι για τους άλλους. Τότε οι υπόλοιποι τον τιμωρήσανε και βάλανε άλλους δυό μήνες μπροστά από αυτόν. Κι αυτός όταν θυμάται το κρασί που ήπιε χαμογελά και ο καιρός είναι καλός, ανοιξιάτικος μα όταν θυμάται την τιμωρία από τα αδέλφια του κλαίει, στεναχωριέται και ο καιρός χειμωνιάζει.
Αυτές οι ιστορίες αναφέρονται στην λαογραφία που φυλάει μνήμες που μας έρχονται από τα παλιά, από το βάθος του χρόνου. Η πραγματικότητα βέβαια είναι κάπως αλλιώς. Οι άνθρωποι ανά τους αιώνες χρησιμοποίησαν διάφορα χρονολογικά συστήματα. Κάθε λαός ανάλογα με τις γνώσεις και τον πολιτισμό του ανέπτυσσε ένα. Ελάχιστα όμως μπόρεσαν να επιβιώσουν. Στην περιοχή μας ως τα μέσα του 1ου πριν τον Χριστό αιώνα επικρατούσε το Ρωμαϊκό ημερολόγιο-μην ξεχνάτε ότι όλος ο τότε γνωστός κόσμος ανήκε στην αυτοκρατορία της Ρώμης. Το ημερολόγιο αυτό ακολουθούσε τις σεληνιακές φάσεις και είχε 355 ημέρες. Εξ αιτίας αυτού του λόγου κάποια στιγμή δημιουργήθηκαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στον πραγματικό και τον ημερολογιακό χρόνο. Τότε λοιπόν ο Ιούλιος Καίσαρας ζήτησε από τον Έλληνα Αλεξανδρινό αστρονόμο Σωσιγένη, να του προτείνει ένα νέο τρόπο χρονολόγησης. Το καινούργιο ημερολόγιο παίρνει προς τιμήν του το όνομα ιουλιανό και έχει 365,25 ημέρες. Κι αυτό χάνει κάτι λεπτά και δευτερόλεπτα από τον πραγματικό χρόνο αλλά είναι σαφώς σωστότερο από τα προηγούμενα. Τότε καθιερώνονται για πρώτη φορά οι δίσεκτες διορθωτικές ημέρες και τότε προστίθενται άλλοι δυό μήνες πριν από τον Μάρτιο που από πρώτος στους δέκα γίνεται τρίτος στους δώδεκα μήνες.
Το ιουλιανό ημερολόγιο το ακολουθούσε όλος ο κόσμος μέχρι τον 16ο μετά τον Χριστόν αιώνα. Τότε αυτά τα λίγα λεπτά και δευτερόλεπτα που σας έγραψα παραπάνω ότι έχανε το ημερολόγιο είχανε γίνει πια 11 ημέρες. Αν συνεχιζόταν το πράγμα έτσι, θα φτάναμε κάποια στιγμή να γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα το καλοκαίρι. Κάπως έτσι ο Πάπας Γρηγόριος ο 13ος ακολουθώντας τις οδηγίες των αστρονόμων της εποχής, αποφασίζει να διορθώσει εκ νέου το σύστημα μέτρησης του χρόνου. Το νέο ημερολόγιο που καθιερώνεται για πρώτη φορά το 1582, έχει πλέον 365,24 ημέρες και φέρει το όνομα του διορθωτή του. Το λένε γρηγοριανό.
Υιοθετείται αμέσως από τις Ρωμαιοκαθολικές χώρες ενώ οι ορθόδοξες και οι προτεσταντικές βλέπουν με μεγάλη επιφύλαξη την αλλαγή αυτή. Ειδικά ή δική μας Εκκλησία βλέπει την καθιέρωση του ημερολογίου ως προσπάθεια προσηλυτισμού, επιβολής και σποράς καινών δαιμονίων εκ μέρους των Παπικών. Μόνο προς το τέλος του 19ου αιώνα γίνεται η πρώτη σκέψη για αλλαγή στην μέτρηση του χρόνου και την εξομοίωση της με τα ημερολόγια των υπολοίπων δυτικών χωρών. Η Εκκλησία της Ελλάδος μετά από πολλές συνεννοήσεις δίνει τελικά την έγκρισή της για την χρήση του γρηγοριανού ημερολογίου για πολιτική μόνο χρήση. Έτσι το 1923 το ημερολόγιό μας πηδάει δέκα τρείς ολόκληρες μέρες. Οι άνθρωποι κοιμούνται το βράδυ 15 Φεβρουαρίου και ξυπνάνε το πρωί την 1η Μαρτίου. Αναρωτιέμαι γιατί δεν έχει μείνει κάποια θύμηση του γεγονότος αυτού στην συλλογική μας μνήμη. Μετά ξανακοιτάζω την χρονιά. 1923 ένα χρόνο μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Τι λέω. Έξι μήνες μετά. Οι άνθρωποι είχαν άλλα θέματα τότε, για να σκεφτούν. Άλλα προβλήματα για να λύσουν. Παρ όλα αυτά η αλλαγή αυτή έφερε πολλά αγκάθια στην καθημερινότητα τους.
Γιατί ενώ η πολιτεία είχε μπει στο καινούργιο ημερολόγιο το γρηγοριανό, η εκκλησία ήταν ακόμα στο παλιό το ιουλιανό. Μετά από είκοσι πέντε μέρες πρέπει να γιορταστεί ένας διπλός εορτασμός. Αλλά ενώ η Επανάσταση θα ήταν στις 25 του Μάρτη, ο Ευαγγελισμός θα γιορταζόταν στις 7 του Απρίλη. Την επόμενη χρονιά το 1924 η Ελληνική Εκκλησία αποδέχεται το γρηγοριανό ημερολόγιο-για όλα εκτός του εορτασμού του Πάσχα, που γιορτάζεται σύμφωνα με το ιουλιανό- και από τότε πορεύονται κράτος και Εκκλησία μαζί στο θέμα αυτό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι η αλλαγή του ημερολογίου, δημιούργησε και κάποιους αρνητές της νέας αυτής παράδοσης. Τους παλαιοημερολογίτες. Αυτούς δηλ. που εμμένουν θρησκευτικά στο ιουλιανό ημερολόγιο και για κάθε γιορτή τους προσθέτουν 13 ημέρες ακόμα.
Ξαναγυρίζω όμως στο νέο μήνα που μπήκε. Ο Μάρτιος αναφέρει το διαδίκτυο είναι ο πιο δημοφιλής μήνας του χρόνου. Γι αυτό και οι τόσες παροιμίες, προσωνύμια, μύθοι και θρύλοι που τον ακολουθούν. Βέβαια σκέφτομαι. Είναι ένας μήνας που δημιουργεί ελπίδες. Ο μήνας του τέλους του χειμώνα που ευαγγελίζεται όμως μιαν άνοιξη και το ακόλουθο καλοκαίρι. Ο μήνας που έχει την σαρακοστή με την εγκράτεια και την νηστεία της. Πού φέρνει όμως το Πάσχα και την Ανάσταση. Ας ελπίσουμε ο φετινός Μάρτης να φέρει μιαν ακόμα Ανάσταση. Για μια αχτίνα φωτός στο βάθος της αβύσσου της αρρώστιας. Για την Υγειά μας, για την ζωή μας, για τους ανθρώπους μας.
