Μεγάλη Δευτέρα μεγάλη μαχαίρα
Μεγάλη Τρίτη μεγάλη κρίση
Μεγάλη Τετάρτη ο Χριστός εχάθη
Μεγάλη Πέμπτη ο Χριστός ευρέθη
Μεγάλη Παρασκευή ο Χριστός εις το καρφί
Μεγάλο Σάββατο ο Χριστός εις τον τάφο
Και την Κυριακή ο Χριστός αναστημένος κι ο Ιούδας κρεμασμένος.
Έφτασε και φέτος η μεγάλη γιορτή. Βέβαια κάπως αλλιώς την περιμέναμε. Πέρυσι τέτοιες μέρες λέγαμε: άντε μια χρονιά είναι θα περάσει. Φέτος, λιγώτερο αθώοι πια και πιο υποψιασμένοι καταλαβαίνουμε ότι τα πράγματα δεν είναι απλά. Ωστόσο θα αφήσω τα προγνωστικά ευοίωνα ή δυσοίωνα για άλλους, πιο ειδικούς κι εγώ θα σας πω μόνο για το Πάσχα που έρχεται.
Η εορταστική εβδομάδα των Παθών ξεκινά από το Σάββατο του Λαζάρου. Ο Λάζαρος λένε οι παραδόσεις ήταν τριάντα χρονών σαν τον ανάστησε ο Κύριος κι έζησε άλλα τόσα χρόνια. Αλλά ποτέ δεν ξαναγέλασε από τότε. Αιτία όπως λέγεται αυτά που είδε στον Κάτω κόσμο τις ημέρες που ήταν νεκρός. Το λαϊκό τετράστιχο τα περιγράφει πολύ καλά:
Πες μου Λάζαρε, πες μου τι είδες
εις τον Άδη κάτω που επήγες.
Είδα φόβους, είδα τρόμους
είδα βάσανα και πόνους.
Μόνο μια φορά, μνημονεύεται, πως χαμογέλασε. Τότε που είδε έναν άνθρωπο να κλέβει ένα πήλινο κανάτι και σχολίασε. «Το ένα χώμα κλέβει το άλλο».
Δεκάδες οι παραδόσεις του λαού μας για τις ημέρες τούτες. Ορισμένες είναι κοινές σε όλη την Ελλάδα όπως π. χ. το κάψιμο του Ιούδα. Είναι όμως και άλλες τοπικές. Στο νησί της αποκάλυψης, την Πάτμο, την Μ. Πέμπτη στην κεντρική πλατεία της Χώρας γίνεται αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου και της τελετής του Νιπτήρος όπου ο Ιησούς πλένει το πόδια των μαθητών του. Στην Ύδρα ο Επιτάφιος την Μ. Παρασκευή καταλήγει μέσα στην θάλασσα όπου και διαβάζεται η ακολουθία. Το ίδιο πρωί οι νέοι του νησιού καίνε τον Ιούδα που τον έχουν κρεμάσει σε μια βάρκα πάνω από τα κύματα. Αλλού το Μ. Σάββατο σπάνε πήλινα κανάτια κι αλλού αναπαριστούνε τον σεισμό που έγινε, με χτυπήματα χεριών, ποδιών και στασιδιών.
Εδώ στην Κρήτη στο Ηράκλειο, κοντά στην αρχαία πόλη Ίνατος βρίσκεται, λένε, ένας μακρόστενος δασωμένος λόφος, ο λόφος της Κεφάλας. Εκεί στα έγκατα του είναι κρυμμένη μια χρυσή κλώσσα με τα δώδεκα κλωσσόπουλα της. Κάθε Μ. Πέμπτη την ώρα που ο παπάς διαβάζει τα δώδεκα Ευαγγέλια, ο λόφος ανοίγει και στο βάθος του φαίνεται η λάμψη που βγάζουνε τα χρυσά πουλιά. Αν είναι κανείς γρήγορος στα πόδια μπορεί να το αποτολμήσει να κατεβεί και να πάει να πάρει τον θησαυρό. Γιατί με το που θα τελειώσουν τα Ευαγγέλια ο λόφος θα γίνει σαν και πρώτα και αν δεν έχεις προλάβει να γυρίσεις στην επιφάνεια θα κλειστείς μέσα για πάντα. Μέχρι τώρα, λένε οι παραδόσεις, κανείς δεν τα κατάφερε γιατί οι Χριστιανοί την Μ. Πέμπτη το βράδυ, είναι όλοι στην εκκλησιά και παρακολουθούν την λειτουργία (μήπως φέτος που οι εκκλησίες έχουν γίνει σχεδόν απαγορευτικές είναι η ευκαιρία για να πάνε κάποιοι καλοθελητές και να ανεβάσουν τον θησαυρό των χρυσών πουλιών στο φως;).
Παραδόσεις και συνήθειες που φέρνουν το άρωμα και το χρώμα παλιότερων εποχών.
Φέτος, χρονιά πανδημίας, μαθαίνω πως όλα τα μικρά παιδιά βασανίζονται από μιαν έγνοια. Ανησυχούν μήπως οι νονοί δεν τους κάνουν την πατροπαράδοτη επίσκεψη με την καθιερωμένη λαμπάδα. (Μην χαμογελάτε. Για ένα μικρό παιδί αυτό είναι θέμα μεγάάάάλης σημασίας. Δεν περνάει απαρατήρητο.)
Μια γιορτή βαθιάς θρησκευτικότητας και μεγάλου συμβολισμού. Άλλη μια χρονιά όμως που καλούμαστε να ξεχάσουμε όλα όσα ξέραμε και να προτάξουμε, όπως μας λένε, την ασφάλεια και την υγεία του συνόλου. Ωστόσο η γιορτή , το νόημά της το πνευματικό και η σημασία της είναι, ανάμεσα στα άλλα, ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε τους πιο αδύναμους. Άνθρωποι, σταυρώνονται καθημερινά σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης πεινασμένοι κυνηγημένοι, ξεσπιτωμένοι, μόνοι, άρρωστοι…
Ας ελπίσωμε ότι μετά από τους μήνες των παθών που περάσαμε και περνούμε πάνω στον Σταυρό της πανδημίας, θα μπορέσουμε σύντομα να αξιωθούμε μια λαμπρή Ανάσταση.
Χρόνια πολλά με υγεία σε όλους
