ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΑ
Η δεύτερη προσωπική έκθεση της χανιώτισσας ζωγράφου Χριστίνης Κανιτσάκη πραγματοποιήθηκε το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου στο παλιό χαμάμ της οδού Κατρέ στην Παλιά πόλη των Χανίων με τίτλο “Παιχνιδιών Μνήμη”. Η έκθεση είχε μεγάλη επισκεψιμότητα και ανάλογα μεγάλος ήταν και ο αριθμός των φιλότεχνων που θέλησε να εκφράσει τις εντυπώσεις του στον τοπικό τύπο και το διαδίκτυο.
Η έκθεση άγγιξε πολλούς χάρη στο θέμα της που ήταν το παιχνίδι ως αντικείμενο των παιδικών ενασχολήσεων, αλλά και ως ανάμνηση των νοσταλγικών αναδρομών των ενηλίκων στην παιδική τους ηλικία. Η έκθεση πρόσφερε τη δυνατότητα μιας πολυεπίπεδης ανάγνωσης ανάλογα βέβαια και με την επάρκεια του αναγνώστη – θεατή. Και δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν η δημιουργός -ένας ευαίσθητος και διακριτικός άνθρωπος που σπούδασε ζωγραφική στην Αγγλία και Ιστορία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης- διάλεξε τη ζωγραφική όχι μόνο ως προσωπική διέξοδο, αλλά και ως μέσο επικοινωνίας με τους μαθητές της, τους οποίους καθημερινά στο εργαστήριο της μυεί στα μυστικά της ζωγραφικής αλλά και σε όσους εθελοντικά κατά καιρούς προσφέρει τη διδασκαλία της όπου και όταν της ζητηθεί.
Το εργαστήριό της άνοιξε και στους επισκέπτες της έκθεσης και με υπομονή όλες τις μέρες αποκάλυψε τη διαδικασία της δημιουργίας των έργων της από την έμπνευση του θέματος μέχρι τις “μεταμορφώσεις” του μέσω της εναλλαγής των τεχνικών. Στην παρουσίαση αυτή βέβαια πολύτιμη αποδείχτηκε η έμπειρη ματιά και καθοδήγηση του κ. Κωνσταντίνου Πρώιμου, κριτικού τέχνης, καθηγητή και επιμελητή εκθέσεων στον οποίο η ζωγράφος εμπιστεύτηκε την επιμέλεια της έκθεσης της.
Στο πρώτο μέρος της έκθεσης η ρεαλιστική απεικόνιση του θέματος παρουσιάζει μια ομάδα ξύλινων παιχνιδιών που η παλαιότητα τους τα συνδέει με την ανάμνηση και την έντονη συναισθηματική φόρτιση. Με αρχηγό τον κουρδιστό παλιάτσο ένα τρενάκι, ένα καρουζέλ, ένα αυτοκίνητο αντίκα, ένα καράβι, ένα κουνιστό αλογάκι και ένα σπιτάκι ζωντανεύουν ανέλπιστα και αναζητούν μια θέση στο σύγχρονο κόσμο. «Τα παιχνίδια ξυπνούν τρυφερά συναισθήματα παιδικής ηλικίας και χαρούμενες στιγμές καθώς τα παιδιά παίζοντας κινητοποιούν τη φαντασία τους δημιουργικά. Απ’ την άλλη τα ζωηρά χρώματα ανακινούν χαρούμενα συναισθήματα στο θεατή. Αυτό ήταν που ήθελα αρχικά να προσφέρω και μάλιστα σε μια εποχή που το έχει τόσο ανάγκη», μας εμπιστεύτηκε η ζωγράφος. Αυτό το πετυχαίνει καθώς η χρήση των λαδιών αναδεικνύει τα φωτεινά χρώματα (κόκκινο, κίτρινο, γαλάζιο), διευκολύνει τη σκίαση και τον αντικατοπτρισμό, την ανάδειξη των περιγραμμάτων αφήνοντας μια υπόνοια κυβισμού να διατρέξει την κατά τα άλλα κλασσική τεχνική.
Πιο πέρα αλλά στην ίδια πάντα ενότητα μια παρέα από κινέζικες κούκλες μέσα στις φανταχτερές παραδοσιακές στολές τους χαρίζουν ψυχική ευφορία και προκαλούν την αφή μας για ένα χάδι…
Όμως η καλλιτεχνική περιπέτεια δεν τελειώνει εδώ, μάλλον εδώ αρχίζει. Στην επόμενη ενότητα ενώ το θέμα επαναλαμβάνεται, τα λάδια δίνουν τη θέση τους στα ακρυλικά, τα χρώματα ξεθωριάζουν, οι λεπτομέρειες δραπετεύουν. Η αφαιρετική τεχνική, η θολή ατμόσφαιρα, η μερική συγχώνευση των μορφών είναι αποτέλεσμα της Αναγεννησιακής τεχνικής του sfumato, που επινόησε ο Leonardo da Vinci.
Εδώ η ζωγράφος υπονομεύοντας την καλλιτεχνική αρτιότητα του έργου της διερευνά, σαν την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, έναν άλλο κόσμο ξεκινώντας από την επιφάνεια προς το βάθος.
Περιορίζει την επικοινωνία μέσω των αισθήσεων, προκαλεί εσωτερικές διεργασίες που διολισθαίνουν προς το όνειρο. Οι οριζόντιες και κατακόρυφες αντανακλάσεις σε φανταστικούς καθρέφτες αποκαλύπτουν κρυφές επιφάνειες των αντικειμένων. Οι όγκοι αυξάνονται υποβάλλοντας την αίσθηση της διαστολής του χώρου, ενώ η θολότητα που εντείνει το υπερφυσικό και συγχέει το κοσμικό με το απόκοσμο μαρτυρά μια φευγαλέα επίδραση της σουρεαλιστικής τεχνικής που ανατρέπει τη στατικότητα των μορφών και ελευθερώνει την κίνηση. Παρ’ ολ’ αυτά η εξισορρόπηση των στοιχείων μέσα στο χώρο εξασφαλίζει τη μετάδοση γαλήνης και ηρεμίας.
Στην τελευταία ενότητα η χρήση ακουαρέλας αυξάνει το βαθμό δυσκολίας απόδοσης των έργων, όμως συμβάλλει στην εξαΰλωση των μορφών – αντικειμένων που πλέον απομονώνονται από τον περιβάλλοντα χώρο, αποκτούν αυτονομία και ως σύμβολα ιδεών κερδίζουν την αιωνιότητα. Τα αντικείμενα – σύμβολα αποβάλλουν τα στενά υλικά κελύφη τους και επιβάλλονται ως ιδέες: τρένο – ταξίδι, πλοίο – αναζήτηση, καρουζέλ – επαναληπτικότητα κ.λπ. Ο θεατής κατευθυνόμενος από τις προσωπικές του ανάγκες και προσδοκίες ταυτίζεται και απολαμβάνει την ψυχική του ανάταση.
Μέσα στο διεσταλμένο χωροχρόνο που φέρει συγχρόνως στοιχεία παρελθόντος και μέλλοντος η ζωγράφος αναζητώντας το προσωπικό της ύφος μας αποκαλύπτει τη μυστική λειτουργία της τέχνης που μεταμορφώνει την απλή παρατήρηση σε μυσταγωγία.
Ευχαριστούμε τη Χριστίνη Κανιτσάκη για αυτήν την εμπειρία.
