Σκέψεις – σχόλια σε αφιέρωμα για τον πόλεμο του ’40

Κύριε διευθυντά, για κάποιες δεκαετίες, διαβάζω αφιερώματα για την ηρωική αντίσταση των παιδιών της μικρής Ελλάδας μας απέναντι στις μηχανοκίνητες στρατιές του φασίστα Μουσολίνι, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι για πρώτη φορά διάβασα ένα κείμενο, που σεβόμενος τον παλιό φίλο συντάκτη του, θεωρώ ότι είχε στοιχεία παραποίησης γεγονότων και βεβήλωσης αγώνων. Σε πέντε σελίδες, ο Μιχάλης Κατσανεβάκης, διατύπωσε την κατευθυνόμενη από την ιδεολογική τοποθέτησή του άποψη για τον αγώνα αυτό που, φυσικά είναι σεβαστή η όποια ιδεολογία των συνανθρώπων μας, αλλά όχι και τα αχαρακτήριστα παράγωγά της. Και θ’ αρχίσω από το τέλος του κειμένου του. Σε τέσσερις σειρές, με κεφαλαία ψηφία και απολαύστε το: «ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΑΘΩΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΙΚΩΝ ΒΟΥΝΩΝ (ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΙΤΑΛΟΥΣ) ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΝΑΖΙ ΙΤΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ»! Θα τρίζουν τα οστά των αμέτρητων ηρώων του Αλβανικού Μετώπου που μετά από 78 χρόνια Ελληνες στρατιώτες χαρακτηρίζονται φασίστες. Και βέβαια δεν υπήρξε την ημερομηνία αυτή αιφνιδιασμός γιατί όχι μόνο ο Μεταξάς αλλά και σχεδόν όλοι οι Έλληνες, γνώριζαν ποιος τορπίλισε την “ΕΛΛΗ”, ποιος βομβάρδιζε χωρίς κήρυξη πολέμου, ακόμη και το πλοίο “ΦΡΙΝΤΑ” στο λιμάνι του Καστελίου Κισσάμου, και γι’ αυτό οργανώθηκε, κατά θαυμαστό τρόπο, η ελληνική άμυνα με την κρυφή επιστράτευση με φύλλα πορείας που είχε προηγηθεί. Αν ήταν… κουρελήδες οι Έλληνες στρατιώτες τότε η αξία της νίκης των είναι ακόμη μεγαλύτερη αφού κουρελήδες κατατρόπωσαν τους άριστα ενδεδυμένους. Άλλωστε, οι γκέτες που φορούσαν από γόνατο και κάτω τότε οι στρατιώτες, αν ξετυλίγονταν κάπως έμοιαζαν με κουρέλια και ήταν αφορμή, κύρια, για κρυοπαγήματα γιατί δεν άφηναν ελεύθερη την κυκλοφορία στο αίμα των ποδιών. Ως και τα… μουλάρια που είχαν επιταχθεί 150.000 και ήταν οι αφανείς ήρωες του πολέμου, βγάζει άχρηστα ο Μιχάλης. Το ότι αν το καθεστώς είχε βάλει στόχο την Βόρειο Ηπειρο, την Ελληνική, τι τον πειράζει; Εκεί αγωνίσθηκαν πριν από χρόνια Κρητικοί για την απελευθέρωσή της και κακή διπλωματία, μάς την στέρησε. Δεν λησμονώ, όταν το 1958 υπηρετούσα στα Γιάννενα που κατατέθηκε επερώτηση στη βουλή από Ελληνική πολιτική παράταξη, γιατί τραγουδάμε εμείς το άσμα «Έχω μιαν αδελφή, την λένε βόρεια Ήπειρο»!!! Στον καλό εφοδιασμό του Στρατού, βοήθησαν και οι ηρωικές Ηπειρώτισσες που κουβαλούσαν στην πλάτη πολεμοφόδια και τρόφιμα όσο για “αμέλεια” Μεταξά, να οχυρώσει γραμμή άμυνας, αγνοεί ή θέλει να αγνοεί, τα θαυμαστά αμυντικά έργα, με αποκορύφωμα την γραμμή Μεταξά, με τα 21 οχυρά σε ανάπτυγμα 250 χλμ., που από τους Γερμανούς χαρακτηρίσθηκαν ανώτερα της γραμμής Μαζινό του Ατλαντικού. Το ΟΧΙ φαίνεται να μην το είπε ο Μεταξάς, αλλά έγινε σύναξη του λαού κατά τα πρότυπα των βουνίσιων συνελεύσεων και το αποφάσισαν. Και αυτό γιατί ο Μεταξάς ήταν… φίλος του Μουσολίνι. Ομως, σοβαροί ιστορικοί, ξένοι, αναφέρουν ότι είναι σχεδόν σίγουρο ότι αν ο Μεταξάς ενέδιδε στις ιταλικές απαιτήσεις, καμιά σοβαρή αντίδραση δεν θα υπήρχε. Θα επικρατούσε δηλαδή το ΝΑΙ. Όσο για τον Ι. Μεταξά, σε ιστορικά ντοκιμαντέρ της Cosmote και συγγράμματα από δίκαιους ιστορικούς που δεν πρόταξαν την ιδεολογική τοποθέτησή τους από την αλήθεια, αναφέρθηκε σαν το μεγαλύτερο ελάττωμά του ο αντιβενιζελισμός, παρ’ ότι στα συν καταλόγισαν: Το γεγονός ότι υπήρξε υπασπιστής του Ελ. Βενιζέλου. Οτι κατέστρωσε τα σχέδια κατάληψης και παράδοσης των Ιωαννίνων και επίσης υπέγραψε μαζί με άλλον αξιωματικό την παράδοση του τουρκικού στρατού της Θεσσαλονίκης. Αρνήθηκε να αναλάβει την εκστρατεία της Μικράς Ασίας, προβλέποντας την καταστροφή, και άλλη επίσης εκστρατεία.

Παρ’ ότι αντιβενιζελικός, επρότεινε να έλθει το φέρετρο του Βενιζέλου το 1936 στην Αθήνα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την μη πρόκληση ταραχών, αλλά δεν εισακούσθηκε. Του καταλογίζουν επίσης κάποια αναμόρφωση νόμων για τα εργατικά, κ.λπ., καθώς και την προετοιμασία της Ελλάδας για τον επερχόμενο πόλεμο άριστα. Παρ’ ότι όμως ήταν εκλεγμένος δημοκρατικά, επροτίμησε να επιβάλει τη δικτατορία με το αιτιολογικό ότι δημοκρατική κυβέρνηση δεν μπορεί να εφαρμόσει τους νόμους αλλά και να αποποιηθεί τα παράνομα ρουσφέτια. Φυσικά η αλήστου μνήμης 4η Αυγούστου δεν ακυρώνει τα προηγούμενα. Αλλωστε ο μεγαλύτερος ήρωας της Γαλλίας, μετά τον Ναπολέοντα και την Ιωάννα της Λωρένης, ήταν ο στρατάρχης Πετέν από τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο, αλλά πέθανε στη φυλακή λόγω ανάληψης της κυβέρνησης, συνεργαζόμενος με τους Ναζί.

Σε κείμενο αντιμεταξικού ιστορικού, αναφέρεται ότι ο Μεταξάς ονόμαζε μωρούς τους ελληνες που πίστευαν στην ιδεολογία των Χίτλερ και Μουσολίνι. Αναλώνει ο Μιχάλης ένα μεγάλο κατεβατό για θέμα όλως άσχετο από την 28η, για την υποδοχή που έγινε στον Μεταξά όταν κάποτε κατέβηκε στην Κρήτη. Έλεος!! Οσο για τον “πράκτορα” Λη Φέρμορ, τον άνθρωπο που αγάπησε την Κρήτη και την Ελλάδα όσο λίγοι ξένοι, αναφέρει ότι δεν έδωσε καμιά ιδιαίτερη σημασία στην V Μεραρχία, όταν βρέθηκε στο Μέτωπο. Τότε ο Λη Φέρμορ δεν είχε αφιχθεί ακόμη στην Κρήτη και δεν είχε λόγο να έχει προτίμηση. Όσο για τα της 5ης Μεραρχίας ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του για την εγκυρότητα των ισχυρισμών ότι κρατήθηκε στο μέτωπο με την εισβολή των Γερμανών για να… εκδικηθούν τους Κρητικούς. Επίσης ότι όσοι έφυγαν από την Ηπειρωτική Ελλάδα στην Κρήτη ή Μέση Ανατολή για να συνεχίσουν τον αγώνα, ήταν προδότες αφού δεν κάθισαν σαν κορόιδα να αιχμαλωτιστούν. Ο Παπάγος αιχμαλωτίστηκε και πέρασε όλη την περίοδο της Κατοχής σε στρατόπεδα αιχμαλώτων στη Γερμανία. Όταν μια στυγνή δολοφονία, αυτή του Μέραρχου, παρουσιάζεται σαν πατριωτική πράξη που αποφάσισε το… μονομελές λαϊκό δικαστήριο ενός χωροφύλακα, τότε ας το αφήσουμε κατά μέρος. Βεβηλώνει ακόμη και τον ηρωικό αγώνα των 294 Ευέλπιδων της Α’ τάξεως και όχι 350 που ανιστόρητα αναφέρει, ότι κατέβηκαν “καθοδηγούμενοι” ενώ ήλθαν με δική τους πρωτοβουλία και παρά τις αντίθετες διαταγές και γράφει ότι διαλύθηκαν ΕΙΣ ΟΦΕΛΟΣ ΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ! Αυτό δε που φανερώνει τη σοβαρότητα του όλου κειμένου, είναι ότι υποθέτει ότι αν οι Ευέλπιδες μάχονταν, θα μπορούσαν να… αλλάξουν την ιστορία της Μάχης της Κρήτης, θαύμα που δεν έγινε από 50.000 αμυνόμενους, μαζί με τους πολίτες, έναντι 25.000 επιτιθέμενων! Τώρα στην επιλογή του για μαρτυρίες από έναν φαντάρο της 5ης Μεραρχίας Κρητών. Είναι ο ένας εκ των δύο ανταρτών της αντίστασης που στο βιβλίο τους “35 χρόνια αντίσταση” εξιστορεί πολλά. Από εκεί έχει αντιγράψει ο Μιχάλης τις τόσο “αξιόπιστες” αφηγήσεις. Με τον έτερο της δυάδας, τον καπετάν Γιώργη Τζομπανάκη, γίναμε φίλοι και μου πρόσφερε το βιβλίο με… αφιέρωση και τον συμπαθούσα γιατί πραγματικά αγαπούσε τα Λευκά Ορη και παράγγειλε και του έφτιαξαν τον τάφο του στο Κόκκινο Χωριό, αρκετά ανυψωμένο ώστε να “θωρεί” τσι Μαδάρες. Και συναγωνιστές των όμως ακόμη αναφέρθηκαν τότε στα πολλά παραμύθια του βιβλίου που εξακρίβωσα κι εγώ αλλά δεν ήταν μέλημά μου να προσβάλω κανέναν, και ιδίως ένα φίλο, που δεν μας χώριζε η ιδεολογική τοποθέτηση. Το μεγάλο παραμύθι είναι ότι “κρύβονταν” στα Λευκά Όρη μέχρι την 22-2-1975 που αμνηστεύθηκαν και… κατέβηκαν από τα Λευκά Όρη ενώ περίπου από το 1964 και μετά, κυκλοφορούσαν σε χωριά και στα δικά τους ακόμη, χωρίς πρόβλημα. Τον Γιώργη γνώρισα όταν σε γλέντι, δεν θυμάμαι γάμου ή βάπτισης, μου τον σύστησαν στα Κεραμειά ίσως στους Κάμπους. Η “κάθοδός” των από τα Λευκά Όρη είναι μια μεγάλη τραγελαφική ιστορία όπου τα ΚΚΕ, ΕΞ και ΕΣ, περίμεναν στο Θέρισο και Μαλάξα, αντίστοιχα, αλλά τους… κέρδισε το Θέρισο όπου κατέβηκαν φρέσκοι και γυαλισμένοι από κορφής ως τα στιβάνια.

Η αξιοπιστία του βιβλίου στο αποκορύφωμά της, φανερώνεται στη σελ. 501, όπου επιστολογράφος με ημερομ. 10-12-1975, δέκα μήνες μετά την συμμετοχή των σε φιέστες τιμής σε Χανιά, Αθήνα και Σοβιετική Ενωση, τον πληροφορεί ότι αστυνομικός δ/ντής του έδειξε μάτσο χαρτονομίσματα που θα ελάμβανε αμοιβή αν υποδείκνυε πού θα περάσουν οι δυο για να κατατροπωθούν!! Η αξιοπιστία του κειμένου φαίνεται ακόμη και από τον σκοπευτή Σηφοπλοκάκη Μανούσο από τ’ Ασκύφου, που τέτοιο επίθετο δεν υπήρξε ποτέ σε ολόκληρα τα Σφακιά αλλά φτιάχτηκε σύνθετα που να αρμόζει σαν Σφακιανό. Ειδικός φαίνεται και στα θέματα αεροπορίας, ο στρατιώτης μας αφήνει υπονοούμενα για τα λεφτά του υπέρ της αεροπορίας εράνου. Η πολεμική μας Αεροπορία απαρτιζόταν τότε από 163 αεροσκάφη διώξεως και βομβαρδισμού από τα οποία τα κατορθώματα των αεροπόρων μας έγιναν θρύλος. Το ίδιο και με τις επιχειρήσεις βομβαρδισμών από τη Μέση Ανατολή στις εγκαταστάσεις των Ναζί στην Κρήτη, Γαύδο κ.λπ. και μόνο σε μια τέτοια έξοδο βομβαρδισμού στην ανατολική Κρήτη από τα τέσσερα Ελληνικά αεροσκάφη δεν επέστρεψε κανένα στη βάση του.

Για τον Μιχάλη, όσοι στον πόλεμο ή στην ειρήνη δεν έχουν την ίδια ιδεολογική τοποθέτηση, αποτελούσαν προδότες και δεν πολέμησαν όπως οι… άλλοι. Δεν θα παρασυρθώ σε διάλογο σε διάλογο εμφυλιοπολεμικό, άλλωστε στα 2.000 έγγραφα της περιόδου 1947-1949 που παρέδωσα στο Ιστορικό Αρχείο, ντοκουμέντα στρατ., διοίκησης – ασφάλειας, δείχνει με στοιχεία αδιάψευστα ποιος ο “αγώνας” κάποιων ανταρτών αλλά για να είμαι δίκαιος και των άλλων, των απέναντι. Μόνο τον θάνατο των ηρωικών αγωνιστών Ανδρέα Βάνδουλα και του Νεοζηλανδού Πέρκινς στην περιοχή Φώκιες Ομαλού την 28-2-1944 που έπεσαν σε ενέδρα των Ναζί διερωτώνται ακόμη πολλοί από ποιους προδόθηκαν.