Σκέψεις… ταξίδια… ιστορίες…

Πριν μερικά χρόνια σε μια καλοκαιριάτικη μουσική συναυλία άκουσα ένα παλιόριζίτικο που με ξάφνιασε. Τιλέω, με σόκαρε:
Χριστέ, και να ξεδήλιαινε τ’ όνειρο που είδ’ απόψε, τον μπέλο μου είδα κυνηγό, τον άντρα μου είδ’ αγρίμι.
Χριστέ και το σκότωνε ο κυνηγός τ’ αγρίμι
να το φερνε στο σπίτι μας στην πόρτα να το κρέμα
να ανοίξω το στηθούρι του να βγάλω την καρδιάτου
και με το αίμα τση καρδιάς να βάψω τα μαλλιά μου
Χριστέ και να ξεδήλιαινε
Άκουγα τον χαϊνη Δημήτρη Αποστολάκη να το τραγουδά κι αναρωτιόμουν αν είναι δυνατόν να υπάρχει ένα τέτοιο άσμα στην παράδοσή μας και μάλιστα ριζίτικο. Που ο άγνωστος ριμαδόρος να εξυμνεί μια παράνομη αγάπη μια και μπέλος είναι ο εραστής, ο αγαπητικός και μάλιστατόση βίαιη και άσπλαχνη.Το συζήτησα πολλές μέρες και με πολλούς, ειδήμονες και μη, ώσπου μου αποκαλύφθηκε το μυστικό, από έναν φίλο. Το τραγούδι είναι αναγυριστικό, σημαδιακό.
-Η γυναίκα, μου είπε, είναι η Κρήτη και ο άνδρας που αυτή εύχεται τον θάνατό τουμε τόσο πάθος και καημό, είναι ο Τούρκος. Αυτός που με τον ζόρι κι αναγκαστικά την στεφανώθηκε, χωρίς η ίδια να τον θέλει και να τον αγαπά. Όσογια τον μπέλο αυτόςείναι όπως καταλαβαίνεις η Ελλάδα με την οποία επιθυμείδιακαώς, να ενωθεί.
Σαν να σηκώθηκε αμέσως ένα πέπλο και μου φανέρωσε την κρυμμένη εικόνα. Τώρα, σκέφτηκα,εξηγείται γιατίμε τόσο έντονο και σκληρό τρόπο η γυναίκα εύχεταιτον βίαιο θάνατο του νόμιμου συζύγου.
Ξαναθυμήθηκα το τραγούδι, λόγω των ημερών. Πλησιάζει βλέπετε η 1η του Δεκέμβρη. Η μέρα της πολυπόθητης ένωσης. Η μέρα που τα όνειρα τόσων αιώνωνέγιναν πραγματικότητα. Η μέρα που το χυμένο αίμα και οι θυσίες τόσων επαναστάσεων και τόσων ηρώων, δικαιώθηκαν. Η επέτειος της1ης Δεκεμβρίου του 1913, όταν η σημαία της αυτόνομης Κρητικής πολιτείας κατέβηκε από το Φιρκά και έγινε η έπαρση νομίμως για πρώτη φορά, της γαλανόλευκης.
Ωστόσο μέχρι αυτή την σημαδιακή μέρα είχαν προηγηθεί πολλά. Μάχες, θυσίες, επαναστάσεις, διπλωματικά παιχνίδια, ίντριγκες……
Θα σας μεταφέρω μερικά γεγονότα-αυτά που έκαναν σε μένα εντύπωση- από την πορεία προς την μεγάλη ημέρα, Γεγονότα πουέγιναν μετά την επανάσταση στο Θέρισο το 1905 και την αποχώρηση του Γεωργίουαπό το αξίωμα του ύπατου αρμοστή και από την Κρήτη. Τααλίευσααπό το βιβλίο«Βενιζέλος μια βιογραφία 1864-1920» του Αμερικάνου καθηγητή και δημοσιογράφου Χέρμπερτ Άνταμ Γκίμπονς που ήταν συγκαιρινός με τον Λευτεράκη μας και όπως φαίνεται τον γνώριζε προσωπικά.
Ο καινούργιος αρμοστής Αλέξανδρος Ζαϊμης μετά την ορκωμοσία του το1906, φεύγει από την Κρήτη για να αφιερωθεί σε διπλωματική δραστηριότητα στην Ευρώπη και αφήνει πρωθυπουργό τον Βενιζέλο. Όταν αργότερα ρωτούν τον μεγάλο ηγέτητι έκανε μεταξύ 1907 και 1908, απαντά : Απλώς, προετοίμαζα την Ένωση με την Ελλάδα.
Το καλοκαίρι του 1908 εκδηλώνεται η επανάσταση των νεότουρκων. Όλοιαντιλαμβάνονται ότι πολλά θα αλλάξουν με τον μεγάλο ασθενή, με την πνέουσα τα λοίσθια Οθωμανική αυτοκρατορία.Έτσι, όσοιέχουν εκκρεμείς υποθέσεις μαζί της, σπεύδουν να προκαταλάβουν τις εξελίξεις.Στις 12 Οκτωβρίου του 1908, η Κρητική συνέλευση ψηφίζει την ένωση με την Ελλάδα. Ο Βενιζέλος σε ομιλία του στα Χανιά υποστηρίζει: Η επανάστασή μας είναι ειρηνική και δεν κατευθύνεται κατά των Δυνάμεων. Μοναδικός σκοπός τηςείναι η τελική και αμετάκλητη ένωση της Κρήτης με την μητέρα πατρίδα. Από εδώ και πέρα η κυβέρνηση θα λειτουργεί στο όνομα του Ελληνικού Βασιλείου, η Συνέλευση θα ανοίγει στο όνομα του Έλληναβασιλιά και οι βουλευτές θα ορκίζονται πίστη και αφοσίωση σ αυτόν.
Στις 29 Ιουλίου 1909 η Ελληνική σημαία υψώνεται στο Φιρκά. Οι Τούρκοι αντιδρούν και οι Προστάτιδεςδυνάμεις τους ενθαρρύνουν. Στις 18 Αυγούστουαποβιβάζουν πεζοναύτες στην ξηράυπό την προστασίατων πλοίων. Τέσσερεις ναύτες, ένας από κάθε δύναμη, κόβουν με τσεκούρι συμβολικά τον ιστό της σημαίας. Μια μικρή δύναμη εγκαθίσταται στο λιμάνι των Χανίων προκειμένου να εμποδίσει νέα προσβολή προς την Τουρκία.
Το 1910 ο Βενιζέλος φεύγει για την Αθήνα καλεσμένος από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο. Έχει αντιληφθεί πλέον ότι το έργο του στην Κρήτη έχει ολοκληρωθεί. Οι μεγάλες δυνάμεις είναι αποφασισμένες να συνεχίσουν να παίζουν τον αρνητικό τους ρόλο. Η Κρήτη θα προσαρτηθεί στην Ελλάδα όχι με διπλωματικούς ελιγμούς, αλλά μόνο αν η Ελλάδα αποδειχθεί ισχυρότερη από την Τουρκία.
Τον Μάρτιο του 1912 η Κρήτη συμμετέχει στις γενικές εκλογές που γίνονται στην Ελλάδα και εκλέγει εξήντα εννέα βουλευτές που θα αντιπροσώπευαν το νησί στο Ελληνικό κοινοβούλιο. Κάποιοι από αυτούς συλλαμβάνονταιαπό τον βρετανικό στόλο την ώρα που ετοιμάζονταν να φύγουν και παραμένουν φυλακισμένοι για βδομάδες. Είκοσι δύο όμως,καταφέρνουννα φθάσουν μέχρι την Αθήνα. Προκαλούνιδιαίτερη αμηχανία και ανησυχία, στον Βενιζέλο. Τον Μάϊο ο αριθμός τους φτάνει στους σαράντα. Παρά τον ενθουσιασμό του κόσμου ο Βενιζέλος τους παρακαλείνα λογικευτούν και να συνειδητοποιήσουν ότι αν υποχωρήσει και τους αφήσει να μπουν στο κοινοβούλιο, αυτό θα αποτελέσειγια την Τουρκία, αιτία πολέμου. Διάφοραπαιχνίδια παίζονται από όλες τις πλευρές με την παρουσία των Κρητών. ΟΒενιζέλος περνά αγωνιώδεις μήνες,
Στις 14 Οκτωβρίου του 1912 αισθάνεται αρκετά ασφαλήςώστε ναεπιτρέψει την είσοδο τους στην βουλή, ως θεατών. Συγχρόνωςτους καλεί να επιστρέψουν πίσω ωσότου εκλεγούν νόμιμα με τους ελληνικούς νόμους.
Ώσπου στις30 Μαΐου 1913 (κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων) η Τουρκία με την συνθήκη του Λονδίνου «παραιτείται πάντων ων εκέκτητο επί της νήσου Κρήτης και εκχωρεί στην εύνοιαν των συμμάχων ηγεμόνων όλα τα δικαιώματα της κυριαρχίας και όλα τα άλλα δικαιώματα που κατείχε σε εκείνο το νησί».
Επιτέλους η Κρήτη μπορεί πλέον να ενωθεί με την Ελλάδα.Σε όλα αυτά, τονίζει ο Αμερικανός συγγραφέας,δεν υπάρχει θαύμα, ούτε γύρισμα της τύχης. Το επίτευγμα προέκυψε μετά από είκοσι έξι χρόνια προετοιμασίαςενός άνδρα(και μετά από αιώνες αγώνων και θυσιών ενός λαού που είχε θρησκεία του την ελευθερία, θα πρόσθετα, εγώ).. Ένας οραματιστής οπλισμένος με μυαλό, τιμιότητα και θάρρος άδραξε την ευκαιρία και κινήθηκε με βάση μια ασυνήθιστα πλούσια εμπειρία σχετικά με τις καταστάσεις που επρόκειτο να αντιμετωπίσει, με τα προβλήματα που θα έπρεπε να επιλύσει. Η ιδιοφυΐα του συνίστατο στονα γνωρίζει σε ποιες ακριβώς περιπτώσεις ίσχυε το «κάλλιο πέντε και στο χέρι» και το πότε η ξεροκεφαλιά μεταβαλλόταναπό δύναμη σε αδυναμία.