Μέχρι πρόσφατα πιστεύαμε, πως οι διάφοροι μύθοι που μας έρχονταν από πολύ παλιά και που είχαν διασωθεί τόσο σε γραπτά κείμενα, όσο και στην προφορική παράδοση των λαών, ήταν όμορφα παραμύθια. Ώσπου αρχαιολογικά ευρήματα μας έδωσαν να καταλάβωμε, ότι αυτές οι τόσο ευφάνταστες και όμορφες ιστορίες ίσως δεν είναι και τόσο παραμυθένια κατασκευάσματα και ότι στο βάθος τους ίσως κρύβουν κάποιες αλήθειες ξεχασμένες από καιρό. Ή κάποια γεγονότα αδιανόητα, που δεν θα το έβαζε ο νους των ανθρώπων ότι μπορεί να συνέβαιναν εκείνες τις παλιές εποχές.
Μια τέτοια ιστορία θυμήθηκα αυτές τις μέρες. Ένα μύθο δικό μας, κρητικό. Για τον Τάλω που ήταν λέει, ένας τεράστιος χάλκινος άνδρας κατασκευασμένος από τον θεό του σιδήρου και της φωτιάς τον Ήφαιστο. Άλλοι πάλι λένε πως τον δημιούργησε ο πολυτεχνίτης Δαίδαλος. Αυτός ο γίγαντας, ένας χρυσός σκύλος που ποτέ δεν έχανε το θήραμά του και μια φαρέτρα με βέλη που ποτέ δεν αστοχούσαν, ήταν τα δώρα που είχε κάνει ο Δίας στην Ευρώπη σαν την έκλεψε και την έφερε στην Κρήτη, όπου του γέννησε τρεις γιους. Τον Μίνωα, τον Ραδάμανθυ και τον Σαρπηδόνα. Ο Τάλως, εξωτερικά έμοιαζε με άνδρα μόνο που το σώμα του ήταν φτιαγμένο από χαλκό. Και είχε μια μόνη φλέβα που άρχιζε από τον αυχένα και κατέληγε στους αστραγάλους. Εκεί η φλέβα αυτή σφράγιζε με ένα καρφί. Μέσα της κυλούσε αντί για αίμα ένα υγρό ο ιχώρ που κάποιοι το παρομοίαζαν με λιωμένο μέταλλο. Ήταν αυτό που έδινε ζωή σ αυτό το κατασκεύασμα.
Στον γιγάντιο άνδρα είχε ανατεθεί το καθήκον να προστατεύει την Κρήτη από τους εχθρούς. Όπως ξέρομε στην Κρήτη εκείνων των χρόνων δεν υπήρχαν τείχη. ( Ο Έβανς πάντα μιλούσε για την περίφημη «pax minoica» την μινωική ειρήνη δηλ.). Γι αυτό λένε, ο Τάλως περιέτρεχε το νησί τρείς φορές την ημέρα και το φρουρούσε. Όταν έβλεπε να πλησιάζουν ξενικά καράβια τους πετούσε θεόρατους βράχους και τα βύθιζε. Σε περίπτωση που κάποιοι κατάφερναν να βγουν έξω, τότε λένε, έμπαινε μέσα σε φωτιά. Αφού πύρωνε το χάλκινο κορμί του πήγαινε κοντά στους ξενομπάτες και τους αγκάλιαζε. Αυτοί πέθαιναν καμένοι, μέσα σε φριχτούς πόνους.
Δεύτερο χρέος του επίσης ήταν να προστατεύει το νησί μας και από κάθε αδικία. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα τρείς φορές τον χρόνο γύριζε όλα τα χωριά της Κρήτης κουβαλώντας στην πλάτη του χάλκινες πλάκες με χαραγμένους πάνω τους θεϊκούς νόμους. Καθήκον του ήταν να φροντίζει να τηρούνται αυτοί οι νόμοι στην ύπαιθρο, μιας και για την τήρηση των νόμων στις πόλεις υπεύθυνος ήταν ο Ραδάμανθυς.
Για πολλά χρόνια ο Τάλως ήταν ένας αποτελεσματικός φύλακας του νησιού μας. Μέχρι που έφτασαν στις ακτές της Κρήτης ο Ιάσονας με την Μήδεια και τους Αργοναύτες του πάνω στην Αργώ. Ο Τάλως δεν έκανε εξαίρεση γι αυτούς. Κατά την τακτική του άρχισε να τους ρίχνει βράχους. Τότε λένε η Μήδεια, που όπως γνωρίζουμε ήταν μάγισσα, τον ξεγέλασε τάζοντάς του την αθανασία και μόνος του τράβηξε το χάλκινο καρφί ,αυτό που κρατούσε προφυλαγμένο το «αίμα» του, από τους αστραγάλους. Έτσι ο ιχώρ άδειασε από το κορμί του κι αυτός έπεσε χωρίς ζωή στο έδαφος. Αλλού πάλι διαβάζομε ότι ο αργοναύτης Ποίας σημάδεψε την ζωοποιό φλέβα με ένα βέλος και κατάφερε να την τρυπήσει. Έτσι χάθηκε ο προστάτης του νησιού μας δια παντός.
Όσον καιρό ζούσε, αναφέρουν οι πηγές, ο γίγαντας έκανε τον γύρο του νησιού με τα πόδια. Όμως στα αρχαία νομίσματα που έχουν βρεθεί στην Φαιστό, ο ήρωας παρουσιάζεται με φτερά.
Παρ όλο που δεν θεωρούσαμε αληθινή μέχρι πρόσφατα την μυθολογία, αυτός ο μύθος μας είχε πείσει ότι ήταν συμβολικός. Ότι μιλούσε για την εξέλιξη της μεταλλουργίας σε πολύ παλιά πρώϊμα χρόνια. Κάποιοι μάλιστα υποστήριζαν ότι ο Τάλως ήταν το πρώτο αυτόματο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Άλλοι πάλι σαν άκουγαν, για τον γίγαντα που περιέτρεχε την Κρήτη μας κάθε ημέρα, χαμογελούσαν συνωμοτικά. Σιγά, έλεγαν, να μην είχαν ρομπότ οι αρχαίοι Έλληνες.
Ώσπου ευρήματα όπως ο μηχανισμός των Αντικυθήρων- ο πρώτος υπολογιστής όπως τον λένε- διάφορα κείμενα συγγραφέων από τον Όμηρο και τον Ηρόδοτο ως τον Ήρωνα τον Αλεξανδρέα και τον Φίλωνα τον Βυζάντιο καθώς και οι αυτόματες κατασκευές που σήμερα γνωρίζομε ότι φτιάχνονταν στην Ελληνιστική εποχή μάς κάνουν να αναθεωρήσωμε τις παλιές σκέψεις και τα περίεργα χαμόγελα.
Σήμερα πιο υποψιασμένοι πια, σκεπτόμαστε πως οι παραδόσεις και οι μυθολογίες των λαών κρύβουν πλήθος μυστικά που μας έρχονται από πανάρχαια χρόνια. Γεγονότα που συνέβησαν σε παλιότερες εποχές, που στην πορεία άρχισαν να ξεχνιούνται και που τελικά διασώθηκαν περνώντας μέσα στην μυθολογία. Στις μέρες μας φθάσαμε να μαθαίνωμε πράγματα για την ιστορία, διερευνώντας τους αρχαίους μύθους.
Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν την καινούργια θεώρηση των πραγμάτων, ο χάλκινος Τάλως μάλλον δεν μας έχει ανοίξει ακόμα όλα του τα χαρτιά. Αναλογίζομαι ότι περιέτρεχε την Κρήτη τρείς φορές την ημέρα-δηλ. πόσο θα έτρεχε για να προλαβαίνει; Η φαντασία μου κάνει υπερωρίες για το τι ακριβώς μπορεί να υπονοεί αυτός ο μύθος.
