Θα συνεχίσω και σήμερα με κάποιες σκόρπιες ενθυμήσεις από το Σουδάν, την τελευταία μου μεγάλη εκδρομή προ κορονωϊού. Αναμνήσεις, που τις ανέσυρε ο εμφύλιος που μαίνεται εκεί αυτόν τον καιρό και οι ειδήσεις του που κάνουν τον γύρο της υφηλίου. Βέβαια με το που έφτασαν στον τόπο μας, οι Έλληνες κάτοικοι της πολύπαθης αυτής χώρας, τα νέα λιγόστεψαν. Λες και το θέμα δεν μας αφορά πια. Λες και η χώρα αυτή είναι στην άλλη πλευρά του κόσμου. Θα μου πείτε θα αφήσωμε τον γάμο να πάμε για πουρνάρια; Όπου γάμος βέβαια, είναι οι επερχόμενες εκλογές. Εγώ ωστόσο θα επιμείνω για άλλη μια φορά: Σουδάν.
Ανατρέχω στα ημερολόγια της εκδρομής και στα φωτογραφικά άλμπουμ για να σιγουρευτώ πως τα γεγονότα είναι όπως τα διασώζει η μνήμη μου. Γοητεύομαι για άλλη μια φορά με τα πρόσωπα που βλέπω. Γυναικεία, ανδρικά μα πιο πολύ παιδικά. Όλα με κοιτάζουν με ένα χαμόγελο, με μια απορία, με μια εγκαρτέρηση. Σε μια χώρα φτωχή, τι λέω πάμφτωχη σε καμιά περίπτωση δεν κατάλαβα αυτοί οι άνθρωποι που πολλές φορές τους έλλειπε και το καθημερινό, να επιβουλεύονται το έχει μου. Ακόμα κι όταν επισκεφθήκαμε ένα σπιτάκι -όχι σπιτάκι, μια τρώγλη καλύτερα- στην μέση του πουθενά. Γυρίζαμε από μια επίσκεψη σε ένα κρατήρα ηφαιστείου. Εκεί στις άκρες των λιμνών που σχηματίζονται μέσα του, κάποιοι νομάδες έξυναν την επιφάνεια του εδάφους για να βγάλουν αλάτι. Μετά από σκληρή δουλειά μιας ημέρας, ίσα που γεμίζουν ένα τσουβάλι. Το κέρδος που αποκομίζουν είναι 0,90 λεπτά του ευρώ. Εκεί κοντά έξω από τον κρατήρα και μέσα στην έρημο, ένα καλυβάκι φτιαγμένο με πηλό και ξύλα.
Στο εσωτερικό δυό κρεβάτια με τον σομιέ μόνο. Ένα τσουβάλι ανοιγμένο επιτελεί χρέη πόρτας. Μερικά χρειώδη της κουζίνας αφημένα εδώ κι εκεί και στην στέγη, πάνω από τα ξύλα ό,τι περισσεύει και δεν είναι πρώτης ανάγκης. Με το που μας είδαν μας προσκάλεσαν να μας κεράσουν τσάϊ. Καθίσαμε πάνω στον ξεχαρβαλωμένο σομιέ και δεχθήκαμε το εγκάρδιο κέρασμά τους. Όταν φεύγαμε αντιληφθήκαμε σε μια άκρη παράμερα ακουμπισμένα δυό μπιτόνια. Συνειδητοποιήσαμε ξαφνικά ότι το καλύβι δεν διέθετε τρεχούμενο νερό κι ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν ξοδέψει χάριν της φιλοξενίας μας ένα μεγάλο μέρος του πολύτιμου αποθέματός τους.
Κάποια άλλη μέρα πάλι στο πουθενά της ερήμου-μεγάλο ερώτημα για μένα πώς εύρισκαν την σωστή κατεύθυνση οι οδηγοί μας, αφού δεν υπάρχουν χαραγμένοι δρόμοι και διαδίκτυο-συναντήσαμε ένα πηγάδι. Είχαμε την τύχη να είμαστε εκεί την ώρα που ένας κάτοικος ήρθε με την κόρη του και δύο γαϊδουράκια να βγάλουν νερό από μέσα. Να πάρουν για την κατοικία τους αλλά και να ποτίσουν κάποια λίγα ζωντανά που περιφέρονταν τριγύρω. Ήταν μια τρύπα στο έδαφος με μια ξύλινη κατασκευή από πάνω, κάτι σαν το δικό μας μαγγάνι. Αντί για κουβά, είχαν ένα δέρμα ζώου πιασμένο από τις τέσσερεις άκρες του. Ξαφνιάστηκα όταν είδα τον πατέρα να το ρίχνει μέσα δεμένο με ένα σχοινί άπειρων μέτρων. Αφού το τομάρι έφτασε στο βάθος του πηγαδιού έδεσαν την άλλη άκρη του σχοινιού στα γαϊδουράκια και το κορίτσι άρχισε να τα οδηγεί. Πήγαιναν και πήγαιναν και πήγαιναν. Το κοριτσάκι με τα ζωντανά ξεμάκραινε και το σχοινί ολοένα και ξετυλιγόταν. Όταν σταμάτησαν αντιληφθήκαμε ότι αυτή η απόσταση ήταν και το βάθος του πηγαδιού.
Πόσο να ήταν άραγε; 150 μέτρα; 200; Ναι όταν το νερό το αποκτάς έτσι, τότε του δίνεις άλλη αξία, σκέφτηκα. Και θυμήθηκα πόσες φορές αφήνωμε την βρύση να τρέχει. Πόσες φορές λέμε, δεν πειράζει.
Νερό θα βρεις σε όλα τα κατοικημένα μέρη. Παντού σε δρόμους και πλατείες θα συναντήσεις συχνά ντεπόζιτα, καζάνια και παντός είδους σκεύη ανεβασμένα σε κάποια βάση με ένα τάσι από δίπλα. Είναι η προσφορά των αρχών προς τους πολίτες, σε μια χώρα που η ζέστη τον χειμώνα φτάνει στους 35Ο Κελσίου. Βέβαια μην φανταστείτε νικελένια αστραφτερά ντεπόζιτα. Εδώ είναι Σουδάν. Δεν πετιέται τίποτα.
Δεν το έχω αναφέρει αλλού, αλλά τούτη η χώρα έχει μεγάλη ιστορία. Ειδικά οι Νούβιοι ηγεμόνες στον βορρά, κάποια στιγμή μεταξύ 800 π.Χ. με 350 μ.Χ. είχαν καταφέρει να κυριαρχήσουν μέχρι και την Αίγυπτο. Τότε είχαμε τους μαύρους Φαραώ και τις πυραμίδες της Μερόης που είναι πιο μικρές και πιο οξυκόρυφες από τις άλλες τις γνωστές στην Γκίζα. Εκεί, στον βορρά του Σουδάν, συναντήσαμε και αρχαιολογικές αποστολές. Είχαν πολύ ενδιαφέρον οι εργάτες που προσπαθούσαν να καθαρίσουν τον τόπο ώστε να φανερώσουν τα όποια ευρήματα. Έσκαβαν και γέμιζαν τενεκέδες με την άμμο της ερήμου που τους άδειαζαν μετά, λίγο παραπέρα. Αγώνας άκαρπος και ατέλειωτος, νομίζω, μιας και ο αέρας που φυσούσε συνεχώς ξαναγέμιζε τα σκαμμένα μέρη.
Πόσα πράγματα σκέφτομαι, εμείς τα θεωρούμε αυτονόητα και δεδομένα και για τους ανθρώπους σε τόπους σαν κι αυτόν είναι αγώνας δύσκολος και ατέλειωτος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι ο κόσμος μας είναι πολύ πιο εύκολος από τον δικό τους…
